Truyện thứ tám: Người cho phải cám ơn.

Không nước không trăng

No water no moon

Osho

 

Truyện thứ tám: Người cho phải cám ơn.

Thầy Seistsu đòi một dinh cơ lớn vì ngôi nhà thầy đang dạy đã quá đông đúc.

Umezu, một nhà buôn, quyết định cúng dường năm trăm đồng vàng để xây ngôi nhà mới.

Umezu đem tiền tới cho thầy giáo và Seistsu nói, 'Được rồi, ta sẽ nhận nó.'

Umezu đưa túi vàng cho Seistsu, nhưng ông ta rất không bằng lòng với thái độ của thầy giáo này vì số tiền ông ta đã trao là rất lớn - người ta có thể sống cả năm chỉ với ba đồng vàng, mà thầy giáo này thậm chí chẳng thèm cám ơn ông ta.

'Trong cái túi đó có năm trăm đồng vàng đấy,' Umezu gợi ý.

'Ông đã nói với ta điều đó từ trước rồi,' Seistsu nói. 'Ngay cả với tôi là nhà buôn giầu có năm trăm đồng vàng cũng là số tiền nhiều lắm,' Umezu nói.

'Ông muốn ta cám ơn ông về điều đó chứ gì?' Seistsu nói.

'Thầy phải thế,' Umezu nói.

'Sao ta lại phải?' Seistsu nói, 'Người cho phải cám ơn.'

Chỉ có hai cách sống cuộc sống của bạn, chỉ có hai cách hiện hữu: một là sống đúng, và cách kia là sống sai. Đúng là cho, chia sẻ, yêu. Sai là chộp giật, khai thác, tích trữ. Tình yêu và tiền bạc là các biểu tượng cho hai cách sống này. Tình yêu là cách sống đúng còn tiền bạc là cách sống sai. Mọi người đều đang sống theo cách sai.

Tại sao điều đó lại xả y ra? Tính động của nó là gì? Tại sao mọi người lại đi sai? Qui tắc là gì? Cho nên chúng ta phải hiểu thấu sâu sắc, chỉ thế thì bạn mới có khả năng hiểu câu chuyện hay này. Và nếu bạn không thể hiểu được câu chuyện này, bạn không thể hiểu được Phật, Jesus, Mahavira. Không, điều đó là không thể được, bởi vì họ đã đi trên con đường của tình yêu, bạn đi trên con đường của tiền bạc, và hai con đường này không bao giờ gặp nhau. Chúng không thể gặp nhau được.

Đôi khi, cho dù bạn cố gắng để hiểu Mahavira, Phật, Jesus, bạn cũng vẫn cố gắng để hiểu họ dưới dạng tiền bạc. Người Jaina cứ kể mãi về Mahavira đã từ bỏ bao nhiêu - 'bao nhiêu' mới là vấn đề. Nếu Mahavira mà là con của kẻ ăn xin, không người Jaina nào sẽ tôn thờ ông ấy. Ông ấy là con của một ông vua vĩ đại. Ông ấy đã có vương quốc lớn, nhiều tiền, vàng, kim cương - và ông ấy đã từ bỏ chúng. Bỗng nhiên ông ấy trở thành quan trọng với bạn. Tầm quan trọng là ở tiền bạc mà ông ấy đã từ bỏ, không ở trong ông ấy.

Cho dù bạn tiếp cận Mahavira, bạn cũng tiếp cận ông ấy qua tiền. Ngớ ngẩn làm sao. Và thế thì người Jaina cứ nhấn mạnh vào sự kiện này, thổi phồng nó lên, bởi vì vương quốc thực sự không lớn thế. Nó là một xứ nhỏ bé - bởi vì ở Ấn Độ vào thời đó đã có hai nghìn vương quốc - nó cũng giống như một quận nhỏ vậy. Và bố của Mahavira cũng không rất giầu, nhưng mà giầu tất nhiên. Khi lần đầu tiên họ nhìn vào Mahavira bởi vì ông ấy đã từ bỏ tiền bạc, ông ấy đã trở thành rất quan trọng. Thế rồi họ bắt đầu thổi phồng về số tiền mà ông ấy đã từ bỏ. Và bây giờ họ đã đi đến chỗ kì quái, ngớ ngẩn; bất kì điều gì họ nói cũng sai. Và thế thì Mahavira trở thành quan trọng qua tiền bạc mà ông ấy đã từ bỏ. Cái gì là thực sự quan trọng trong mắt bạn?

Tại sao lại có chuyện rằng không một tirthankara nào của người Jaina lại xuất thân từ gia đình bình thường? - tất cả hai mươi bốn người đều là con vua. Tại sao lại có chuyện không một người nghèo nào có thể trở thành avatar của người Hindu? Tại sao chỉ Rama, Krishna - các ông vua? Tại sao lại có chuyện không người nghèo nào có thể trở thành một Phật - chỉ mỗi Gautam Siddhartha, hoàng tử? Làm sao điều đó xảy ra?

Tất cả ba tôn giáo này đều được sinh ra ở Ấn Độ, và họ là lớn nhất! Không phải là một tirthankara không được sinh ra trong gia đình nghèo, nhưng bạn sẽ không thừa nhận ông ấy. Không phải là một phật không được sinh ra trong nhà kẻ ăn mày, nhưng nếu ông ấy như vậy, bạn sẽ không thừa nhận ông ấy. Sự thừa nhận của bạn chỉ có thể thông qua tiền bạc mà ông ấy từ bỏ. Phật là xứng đáng - tiền ông ấy từ bỏ là điều thực. Điều đó hấp dẫn bạn, điều đó thôi miên bạn.

Con người của con đường tiền bạc không thể nào hiểu được con người của con đường tình yêu - điều đó là không thể được, họ chưa bao giờ gặp nhau. Bạn có thể tôn thờ, nhưng bạn sẽ tôn thờ bởi những lí do sai, bởi vì bạn không thể hiểu được. Việc tôn thờ của bạn sẽ dựa trên điều gì đó sai. Cơ chế này là gì?

Trước hết bạn hãy cố gắng hiểu tại sao tình yêu lại trở thành không thể được thế, bởi vì đó là gốc rễ - sao bạn không thể yêu được. Nếu bạn có thể yêu, thế thì tiền bạc sẽ không bao giờ là sự gắn bó, không bao giờ có thể thế được. Sao bạn không thể yêu? Từ ngay chính ban đầu, cái gì đó đã đi sai trong tâm trí của đứa trẻ cho nên nó không thể yêu được. Một điều: yêu là hiện tượng tự phát, bạn không thể thao túng nó. Nếu bạn bắt đầu thao túng nó bạn sẽ lỡ nó. Đây là rắc rối với điều tự phát. Những điều tự phát đều đẹp, cái đẹp nhất, nhưng bạn không thể nào thao tác được chúng. Nếu bạn thao tác chúng chúng trở thành nhân tạo, cái gì đó đi sai.

Khi đứa trẻ được sinh ra bạn bắt đầu thao túng tình yêu của nó, bạn nói, 'Bố là bố con, hãy yêu bố,' cứ dường như tình yêu là suy luận logic, 'Bố là bố của con, do đó hãy yêu bố.' 'Mẹ là mẹ của con, do đó hãy yêu mẹ.' 'Anh ấy là anh con, do đó hãy yêu anh ấy.' Và tình yêu không biết tới 'do đó', nó không phải là suy luận. Chúng ta chưa bao giờ chờ đợi đứa trẻ này, để cho tình yêu xảy ra với bố hay mẹ. Chúng ta bắt đầu thao túng, kiểm soát, cứ dường như chúng ta sợ rằng nếu nó bị bỏ lại cho tính tự phát của nó, nó có thể không yêu mẹ nó - không có sự cần thiết; nó có thể không yêu bố nó - không có điều không thể tránh khỏi. Bạn không thể phụ thuộc vào nó. Nó có thể có, nó có thể không.

Cho nên trước khi tự phát xảy ra, chúng ta bắt đầu ép buộc đứa trẻ. Và đứa trẻ phải chịu lép vế, bởi vì nó bất lực. Nó bắt đầu bán tình yêu của nó. Chính trị được sinh ra, nó trở thành chính khách, nó mỉm cười, và sâu bên dưới nó giận dữ; nó biểu lộ tình yêu của nó, còn sâu bên dưới không có tình yêu - nó ghét người bố. Mọi con trai đều ghét, đó là lí do tại sao xã hội bắt đầu buộc con phải kính trọng bố, yêu bố. Bởi vì mọi nền văn hoá đều nhận biết rằng con trai sẽ ghét bố, cho nên 'Tạo ra cái đối lập trước khi căm ghét bùng nổ.' Mọi con gái, mọi bé gái đều ghét mẹ, cho nên 'Hãy yêu mẹ, mẹ là mẹ con. Hãy kính trọng mẹ.' Chúng ta sợ hãi đến mức chúng ta tạo ra cái đối lập chỉ như sự bảo vệ.

Tại sao con trai lại ghét bố? Không phải bởi vì nó nhất định ghét - có cái vòng luẩn quẩn. Trước hết, xung đột là cần thiết, nó là phần tự nhiên của trưởng thành. Đứa trẻ phải tranh đấu với bố mẹ nó, bằng không nó sẽ không bao giờ trưởng thành. Và việc tranh đấu bắt đầu ngay chính khoảnh khắc đầu tiên đứa trẻ được sinh ra, việc tranh đấu bắt đầu với việc sinh. Đứa trẻ muốn được sinh ra còn người mẹ muốn giữ lại, đó là lí do tại sao có nhiều đau đớn thế.

Bây giờ các nhà sinh lí nói rằng cái đau tồn tại bởi vì xung đột. Đứa trẻ muốn ra còn người mẹ muốn giữ nó lại - đây là xung đột. Đó là lí do tại sao có nhiều đau đớn trong khi sinh. Bằng không, trong con vật không có nhiều đau đớn; trong các xã hội nguyên thuỷ không có đau đớn. Tại sao việc sinh càng trở nên nhiều đau đớn, đàn bà càng văn minh hơn? Bởi vì bạn càng văn minh, bản ngã càng có đấy; bản ngã mạnh mẽ có đấy.

Người mẹ muốn giữ đứa trẻ ở trong... và nỗi sợ vô ý thức rằng đứa trẻ đang bỏ cô ấy đi. Và điều này sẽ chiếm hữu toàn bộ cuộc sống: rằng đứa trẻ muốn rời bỏ mẹ. Và đứa trẻ phải rời ra, bằng không nó sẽ chết trong bụng mẹ. Nó phải đá vào bụng mẹ từ đằng sau, phải ra khỏi bụng mẹ - điều đó là tự nhiên. Và một khi người mẹ hiểu điều đó, không có đau đớn trong việc sinh; thế thì cô ấy giúp cho đứa trẻ đi xa.

Và nếu bạn giúp cho đứa trẻ đi xa, nó sẽ không bao giờ ghét bạn cả. Đây là vấn đề: nếu bạn không cho phép đứa trẻ đi xa, nếu bạn tạo ra rào chắn, bởi vì những rào chắn này mà nó sẽ ghét bạn. Và bạn sợ việc ghét, cho nên bạn tạo ra cái đối lập. Bạn buộc đứa trẻ phải yêu bạn và nó bất lực, cho nên nó phải chịu lép vế trong bất lực của mình; không sẵn lòng - miễn cưỡng. Nó phải lép vế. Ghét vẫn còn sâu bên dưới, còn yêu trở thành chỉ là cái mặt nạ, mẽ ngoài. Đứa trẻ được sinh ra và thế rồi hàng ngày nó sẽ đi xa khỏi mẹ . Nó phải đi, bằng không nó sẽ không bao giờ độc lập, nó sẽ không bao giờ là cái ta của riêng nó. Nó phải đi, mọi ngày theo mọi cách, và người mẹ sẽ không cho phép điều đó: 'Đừng đi ra ngoài giới hạn này. Đừng đi ra ngoài nhà. Đừng đi trên phố. Đừng chơi với đứa kia. Đừng đi đâu cả.'

Người mẹ sẽ tạo ra ngày càng nhiều biên giới. Và biên giới càng được tạo ra nhiều, tự do càng tiêu tan đi, đứa trẻ phải chịu đựng - hận thù sinh ra. Bây giờ phải làm gì với hận thù này? - người mẹ tạo ra cái đối lập. Nhưng bất kì khi nào bạn tạo ra cái đối lập, bạn đã đi vào chiều hướng sai rồi.

Hận thù này phải được hiểu, được chấp nhận; không phải là cái đối lập phải được tạo ra. Và bạn phải biết rằng đây là một phần của sự trưởng thành. Đứa trẻ phải đi xa, còn bạn phải cho phép điều đó ngày một tự do nhiều hơn. Tất nhiên bạn phải rất tỉnh táo, bởi vì đứa trẻ có thể tự làm hại nó.

Cho nên tự do không nên trở thành hỗn loạn - và điều đó là rất tinh tế. Nhưng nếu bạn cắt toàn bộ tự do của nó bởi vì trẻ con có thể gây hại cho chính nó, thế thì bạn đang tạo ra tâm trí ghét bỏ. Và nếu đứa trẻ bắt đầu ghét mẹ nó, nó sẽ không có khả năng yêu bất kì đàn bà nào, bởi vì người đàn bà đầu tiên đã được gắn với hận thù. Đó là lí do tại sao bạn lại ghét vợ mình - bởi vì ngay lúc đầu bạn đã ghét mẹ mình, và bạn sẽ không bao giờ thấy thoải mái với đàn bà. Đàn bà bao giờ cũng sẽ tạo ra sự không thoải mái; cô ấy sẽ hấp dẫn bạn và cô ấy sẽ khước từ bạn nữa. Cô ấy sẽ trở thành tiêu điểm của tình yêu của bạn nhưng tình yêu sẽ hời hợt, bởi vì nếu bạn không thể yêu được mẹ mình một cách sâu sắc, làm sao bạn có thể yêu bất kì đàn bà nào khác được? Không thể được!

Và đằng sau mọi tình yêu, sẽ có luồng chảy của hận thù. Tình yêu trở nên bị phân chia, cái đối lập bị ẩn giấu ở đó - thế thì mọi thứ trở thành chất độc. Đứa trẻ sẽ đi ngày một nhiều hơn, rồi một hôm nó sẽ rơi vào tình yêu với người đàn bà khác. Đó là chỗ gián đoạn cuối cùng. Vào ngày đó, thực sự, đứa trẻ được sinh ra. 'Điểm gián đoạn sinh' kết thúc vào ngày đó. Nó tiếp tục hai mươi năm, hai mươi nhăm năm; mọi ngày đều có đau và xung đột. Thế rồi đứa trẻ như bước đi cuối cùng rơi vào tình yêu với người đàn bà khác - đó là điểm gián đoạn. Bây giờ nó đã rời bỏ người mẹ hoàn toàn. Bây giờ người đàn bà khác đã đi vào. Đó là lí do tại sao các bà mẹ lại chẳng bao giờ thấy thoải mái với con dâu - không thể được! đó là lí do tại sao có biết bao nhiêu câu chuyện cứ xoay quanh chống lại mẹ chồng: họ không thể thấy thoải mái. Không thể được, bởi vì đây là kẻ thù; người đàn bà này là kẻ thù, người đàn ông này là kẻ thù, người đã lấy đứa con của họ đi hoàn hoàn.

Có câu nói về Jesus - một trong những câu nói bí ẩn nhất, không thể hoà hợp được với tâm trí Jesus, và rất nguy hiểm, và cách diễn đạt cũng nguy hiểm. Jesus nói với đệ tử của mình, 'Chừng nào các ông còn chưa ghét bố và mẹ mình, các ông không thể tới ta được.' Một người như Jesus, người nói tình yêu là con đường, người nói Thượng đế là tình yêu, người nâng tình yêu lên đỉnh cao nhất có thể được và làm nó tương đương với thiền, lại nói, 'Chừng nào các ông còn chưa ghét bố và mẹ mình, các ông không thể tới ta được.' Ông ấy là phải, bởi vì chừng nào Jesus còn chưa trở thành bố và mẹ bạn... Bạn không thể tới với thầy chừng nào bạn còn chưa bỏ bố và mẹ mình một cách hoàn toàn... Đó là quá khứ đầy đủ của bạn, những mối liên kết quá khứ, những quan hệ quá khứ - hoàn toàn, toàn bộ . Làm sao bạn có thể tới với một Jesus, làm sao bạn có thể tới với thầy...?

Nếu bạn vẫn còn can dự với quá khứ, hiện tại của bạn bị nặng gánh, tương lai của bạn đen tối. Bạn phải không bị ràng buộc vào quá khứ, hoàn toàn ngắt ra với quá khứ, đứt rời. Chỉ thế thì hiện tại của bạn mới là ánh sáng, và tương lai của bạn không là quá trình máy móc của quá khứ.

Jesus là phải: chừng nào bạn còn chưa ghét bố bạn và mẹ của bạn, bạn không thể tới thầy được. Đó là lí do tại sao, bất kì khi nào bạn đi tới thầy, bố bạn và mẹ bạn cũng rất bối rối - nó phải là như vậy. Họ chưa bao giờ bị bối rối thế. Bạn có thể tới nhà chứa - họ sẽ không bối rối thế; bạn có thể trở nên say rượu - họ sẽ không bối rối thế.

Nhưng đi tới một Phật hay một Jesus... Tới thầy, họ hoàn toàn bị bối rối. Cái gì đó trong vô thức nói, 'Bây giờ đây là sự gián đoạn cuối cùng. Bây giờ, nếu đứa con trai này hay con gái này đi tới thầy, 'bố' và 'mẹ' hoàn toàn bị đóng lại' - nỗi sợ ! Ngay cả con trai có đi với đàn bà, người mẹ vẫn có thể có quan hệ nào đó, một loại quan hệ nào đó. Nhưng nếu con trai đi với một Jesus, thế thì mọi mối quan hệ đều bị vỡ; thế thì không có khả năng nào; Jesus đòi hỏi việc buông xuôi toàn bộ. Không đàn bà nào có thể đòi hỏi được điều đó, không chồng nào có thể đòi hỏi được điều đó; chỉ thầy mới có thể đòi hỏi việc buông xuôi toàn bộ, không giữ lại.

Đứa con phải đi, và khi đứa con trở nên chứng ngộ, thế thì người đó hoàn toàn bị gián đo ạn, hoàn toàn, tuyệt đối gián đoạn với mọi quá khứ, với mẹ, với bố - mọi thứ.

Có câu nói khác mà cũng rất bí ẩn, có vẻ rất khó về phần của Jesus. Ông ấy đang nói cho một đám đông và thế rồi ai đó nói, 'Jesus, mẹ ông đang đợi ở ngoài, và đám đông lớn quá bà ấy không thể vào được, và bà ấy muốn gặp ông.'

Jesus nói, 'Không ai là mẹ ta cả. Bảo người đàn bà đó, không ai là mẹ ta cả' - có vẻ rất khắt khe, khiếm nhã. Nhưng Jesus không thể khiếm nhã và ông ấy không thể khắt khe được. Nhưng đôi khi chân lí lại khiếm nhã, chân lí lại khắt khe. Và Jesus không thể nói dối, ông ấy là phải: 'Không ai là mẹ ta.'

Có lần chuyện xảy ra: Jesus còn là một cậu bé và bố và mẹ phải tới một ngôi đền lớn của người Do Thái trong buổi lễ hội hàng năm. Jesus bị lạc đâu đó trong đám đông, cho nên họ đã cố gắng và cố gắng, và mãi đến tối - khi mọi người đã rất rối loạn, lo nghĩ - chỉ đến tối họ mới tìm được cậu bé. Nó đang ngồi cùng với một số học giả, và nó chỉ là đứa bé, và nó thảo luận mọi điều về cái không biết với họ. Cho nên người bố nói, 'Jesus, con làm gì ở đây? Chúng ta đã lo nghĩ về con cả ngày.'

Jesus nói, 'Bố mẹ đừng lo nghĩ về con. Con đang chăm lo công việc của cha con.'

Người bố nói, 'Ta là cha con - và con đang chăm nom kiểu việc gì ở đây vậy? Ta là thợ mộc.'

Và Jesus nói, 'Cha ta ở trên kia, trên trời. Ông không phải là cha ta.'

Cũng như đứa trẻ phải rời bỏ thân thể người mẹ, bằng không nó sẽ chết trong bụng mẹ - nó phải chui ra khỏi bụng mẹ - cùng điều này xảy ra về mặt tâm trí nữa. Một ngày nào đó nó phải thoát ra khỏi cái bụng mẹ của bố và mẹ. Không chỉ vật lí - cả tâm trí nữa; không chỉ tâm trí - mà về mặt tâm linh. Và khi đứa con tâm linh được sinh ra, hoàn toàn tách với quá khứ, phá vỡ nó hoàn toàn - chỉ thế thì lần đầu tiên nó mới trở thành cái ta, một thực tại độc lập, đứng trên đôi chân riêng của nó. Nó hiện hữu! Trước điều này nó chỉ là một phần của người mẹ, hay của người bố, của gia đình - nhưng nó chưa bao giờ là bản thân nó.

Từ chính ban đầu bố và mẹ đều cố gắng không cho đứa bé tự do. Và tình yêu được sinh ra chỉ trong tự do, bởi vì nó là hiện tượng tự phát, bạn không thể làm được gì về nó cả. Nếu bạn làm, bạn sẽ phá huỷ toàn bộ khả năng. Họ cố gắng: 'Hãy yêu chúng ta' - và đứa trẻ phải chịu lép vế, nó bất lực. Chỉ để tồn tại nó phải mặc cả. Đây là sự mặc cả khi đứa trẻ nói, 'Vâng, con yêu mẹ,' và khi nó nói, 'Con không yêu ai khác như mẹ.' Khi đứa trẻ nói, 'Con yêu bố, và không có ai khác như bố cả. Bố là duy nhất, người tốt nhất, người bố vĩ đại nhất đã từng có,' nó chỉ làm việc mặc cả, nó chỉ chơi trò chính trị, nó đã trở thành một phần của trò chơi lừa dối.

Lúc đầu nó không nhận biết rằng tình yêu là hiện tượng tự phát. Bạn phải được tự do, chờ đợi, cầu nguyện cho điều đó tới. Bạn không thể làm gì về nó được, nó là việc xảy ra. Bây giờ việc xảy ra này sẽ không xảy ra cho cả cuộc sống của nó. Nó bao giờ cũng thao túng, nó bao giờ cũng sẽ cố gắng kiểm soát điều đó, nó bao giờ cũng giả tạo.

Bạn đã bao giờ quan sát chưa? - bất kì khi nào bạn trong tình yêu bạn đều trở thành hai, một phần thao túng. Và sâu bên dưới bạn bao giờ cũng biết mình đang thao túng; đàn ông đang cố gắng khai thác đàn bà, đàn bà đang cố gắng khai thác đàn ông. Và một khi họ cưới nhau - tức là, một khi tình yêu của họ trở thành mối ràng buộc - toàn thể cái giả dối dần dần biến mất. Thế thì cái đích thực, con người thực đi vào trong hiện hữu, và có va chạm. Thế thì toàn bộ tình yêu biến mất, bởi vì tình yêu đó chưa bao giờ có đó ngay chỗ đầu tiên. Bằng không, làm sao tình yêu có thể biến mất được?

Tình yêu là điều vĩnh hằng nhất trong thế giới. Trái đất có thể biến mất, các vì sao có thể biến mất, toàn bộ thế giới có thể biến mất - tình yêu không. Tình yêu là hiện tượng vĩnh hằng, điều thiêng liêng nhất. Làm sao nó có thể biến mất sớm thế? Tuần trăng mật thậm chí còn chưa hết mà tình yêu đã biến mất; nó không có đó ngay chỗ đầu tiên. Bạn chỉ cố gắng lừa người khác và lừa bản thân mình nữa. Bạn có thể tự lừa mình được bao lâu? Và nếu bạn cứ tự lừa mình quá lâu, điều đó trở thành gánh nặng thế, nó trở thành nặng nề đến mức trở thành không thể nào sống nổi. Bạn không thể là một diễn viên hai mươi bốn giờ một ngày. Trong vài phút điều đó là được - trên bãi biển, trên đồi, điều đó là rất tốt; bạn có thể lãng mạn một cách giả tạo.

Trong vài phút điều đó là được. Điều đó là tốt, nó là trò chơi - nhưng trong hai mươi tư giờ sao? Nếu bạn phải giả tạo trong hai mươi tư giờ điều đó sẽ trở thành trạng thái tâm trí căng thẳng, nó sẽ tạo ra biết bao nhiêu lo âu, bởi vì bạn sẽ cảm thấy bị giới hạn, bị cầm tù. Và khi bạn cảm thấy rằng mình bị giới hạn, trong tù, bạn cảm thấy người khác chịu trách nhiệm. Thế thì bạn trả thù, bạn phản ứng; thế thì bất kì điều gì vợ bạn nói bạn đều giận dữ, bất kì điều gì chồng nói vợ đều giận. Thế thì im lặng trở thành vàng, bạn càng giữ im lặng càng tốt hơn. Nhưng điều đó xảy ra bởi vì từ ngay chính ban đầu điều thực không có đó.

Mulla Nasruddin yêu một người đàn bà. Người đàn bà này rất cao, và người đàn bà này sống ở xa, gần một dặm tính từ trạm xe điện. Cho nên Nasruddin hay đi bộ cùng cô ấy về nhà cô ấy mọi tối.

Một hôm, sau khi bước đi vài phút, Nasruddin nói, 'Cho anh cái hôn.' Nhưng cô ấy cao đến mức Nasruddin cần chiếc ghế đẩu hay cái gì đó. Thế là họ nhìn quanh và thấy một cửa hiệu thợ rèn, bị bỏ hoang. Họ tìm thấy cái đe ở đó, cho nên anh ta đứng lên chiếc đe, hôn người đàn bà này, và họ bắt đầu lại đi về nhà. Sau nửa dặm, Nasruddin nói, 'Thêm cái nữa, em yêu.'

Người đàn bà nói, 'Không! Em đã cho anh một cái hôn và nó là đủ cho tối nay rồi.'

Thế là Nasruddin nói, 'Vậy ích gì mà mang cái đe chết tiệt này!' - anh ta đã mang cái đe đó.

Nếu bạn mang một gánh nặng, chẳng chóng chầy... Phỏng có ích gì? Nếu tình yêu của bạn chỉ là một phương tiện để được cái gì đó khác và không phải là mục đích, thế thì nó có thể là một trò chơi, nhưng nó không thể trở thành sự tồn tại có ý nghĩa thực. Thế thì bạn đóng kịch.

Nasruddin đã tặng chiếc nhẫn cưới cho người đàn bà này, một cái nhẫn kim cương. Cô ấy nhìn vào nó và nói, 'Đẹp đấy, nhưng có một khiếm khuyết trong kim cương.'

Nasruddin nói, 'Em yêu quí, em chưa từng nghe nói rằng tình yêu là mù quáng sao?'

Người đàn bà nói, 'Có chứ, em có nghe, và em biết tình yêu là mù quáng, nhưng không mù về đá đâu.'

Tinh ranh thế! Tâm trí thao túng này! Bạn thậm chí có thể đóng kịch rằng mình mù quáng, nhưng làm sao bạn có thể mù quáng thực được? Bạn có thể đóng kịch, nhưng kịch không thể trở thành cuộc sống. Và sâu bên dưới bạn không liên quan tới nó, và thế thì bạn bắt đầu ghét.

Tình yêu chỉ có thể là tự phát. Không có cách nào khác cho nó cả. Bất kì điều gì Dale Carnegie nói, không có cách nào khác cho nó. Tình yêu chỉ có thể tự phát, bạn không thể được huấn luyện về nó. Được huấn luyện, bạn sẽ lỡ nó mãi mãi. Người ta phải chờ đợi, chờ đợi một cách cầu nguyện. Đứa trẻ nên được phép tự do, để cho một ngày nào đó tình yêu nảy sinh. Nhưng một người mẹ rất táo bạo và người bố rất táo bạo là cần thiết.

Đây là lí do tại sao tôi bao giờ cũng nói rằng là người mẹ là một trong những điều khó khăn nhất trên thế giới. Bất kì ai cũng có thể cho sinh thành ra đứa con, nhưng để là người mẹ hay người bố, rất ít người đủ tư cách, hiếm lắm, bởi vì là người mẹ nghĩa là cho đứa con nhiều tự do, nhiều tình yêu tới mức tình yêu tự phát trong đứa trẻ nảy sinh.

Đứa trẻ phải rơi vào trong tình yêu với người mẹ, nó phải không bị ép buộc. Điều đó có thể xảy ra, điều đó có thể không xảy ra. Đó là lí do tại sao đấy là hành động rất dũng cảm; nó có thể không xảy ra. Không ai biết được cả. Không ai có thể dự đoán được điều đó, nó không phải là điều máy móc. Nếu nó xảy ra, nó sẽ là đẹp với người mẹ; bằng không, người mẹ có thể cứ cầu nguyện rằng điều này sẽ xảy ra với người đàn bà nào đó - nhưng đừng ép buộc điều đó. Nếu bạn ép buộc nó, đứa trẻ đã học được được mẹo, nó đã học được mánh lới. Bây giờ nó sẽ cứ chơi trò mánh lới đó lặp đi lặp lại - với người đàn bà này nọ, với người đàn ông này nọ, và cả cuộc đời sẽ trở thành trò mánh lới; nó sẽ không thực, nó sẽ trở thành giả tạo.

Khi tình yêu trở thành giả tạo, tiền trở thành quan trọng. Điều này cần được hiểu. Tại sao tiền lại trở thành quan trọng khi tình yêu là giả tạo? Bởi vì tình yêu cho bạn an ninh bên trong. Khi bạn trong tình yêu bạn an toàn - không an toàn nào khác được cần tới. Khi bạn trong tình yêu bạn hoàn toàn an ninh - không an ninh nào khác được cần tới. Tình yêu là đủ, không cái gì khác được cần tới. Bạn có thể là kẻ ăn xin trên phố, nhưng nếu bạn đang trong tình yêu không hoàng đế nào có thể cạnh tranh với bạn được trong sự an ninh; ngay cả Solomon cũng là người nghèo trước bạn.

Nếu bạn trong tình yêu bạn là người giầu nhất. Không cái gì có thể so sánh được với giầu có của tình yêu bằng bất kì cách nào. Bạn có thể không có gì nhưng bạn lại có tất cả. Một khoảnh khắc của tình yêu và toàn bộ cuộc sống được thoả mãn. Khi bạn trong tình yêu bạn không bao giờ sợ chết, bởi vì bạn đã biết đến cái chết - cái chết của tình yêu. Và nó đẹp thế, nó du dương thế, nó là phúc lành đến mức bây giờ bạn có thể chấp nhận ngay cả cái chết thực, cái chết của thân thể. Bạn có thể chấp nhận nó. Bây giờ không có sợ hãi, bởi vì bạn đã biết rằng hội nhập vào người đàn bà hay người đàn ông là đẹp thế - còn nói gì tới khi bạn hội nhập với toàn thể sự tồn tại, sự đẹp đẽ sẽ nhiều biết bao nhiêu?

Cái chết là sự hội nhập. Nếu bạn biết tình yêu, không có sợ hãi trong cái chết. Nếu bạn không biết tình yêu, thế thì sợ hãi trở thành trung tâm của cuộc sống của bạn. Làm sao bảo vệ mình? Cho nên bạn làm ra thành trì, thế thì bạn làm số dư ngân hàng; đây chỉ là những bảo vệ chống lại cái chết. Và khi bạn sợ chết bạn sợ sống, bởi vì sống bao giờ cũng nguy hiểm. Để sống bạn phải đi vào những con đường không biết. Và có nguy hiểm; ở mọi xó xỉnh cái chết có thể đang đợi.

Người sợ chết dần dần co lại và trở thành sợ cả sống nữa. Người đó không thể bay trong máy bay, người đó không thể đi tầu hoả, bởi vì có tai nạn. Người đó không thể làm người lạ thành bạn, bởi vì ai mà biết được... ? Người đó không thể yêu người đàn bà, bởi vì ai biết được liệu cô ấy có định lừa dối hay không? Người đó không thể tin được. Nếu tình yêu đã không xảy ra, bạn có thể chẳng bao giờ tin cậy. Bạn bao giờ cũng hoài nghi, ngờ vực. Và làm sao mối quan hệ có thể phát triển khi bạn hoài nghi?

Và nếu tình yêu đã không xảy ra, bạn có thể chẳng bao giờ đạt tới thầy được. Cho dù một Phật có tới thành phố bạn, bạn sẽ bỏ lỡ ông ấy. Bạn sẽ không đi tới đó, bởi vì những người này là nguy hiểm. Họ có thể thôi miên bạn và họ có thể dẫn bạn đi lạc lối. Họ có thể phá rối thế giới thường lệ của bạn nơi bạn kiếm sống, tích luỹ, và nơi bạn đang kiếm được thành công hơn qua mỗi ngày: xưởng máy đang phát triển ngày một lớn hơn, và số dư ngân hàng được tích luỹ, và mọi thứ đang tốt đẹp thế. Sao lại trở nên bị phá rối bởi yếu tố mới, ngoại lai? Cho nên đừng cho phép bất kì phần tử nào từ bên ngoài. Cứ sống trong nhà tù của bạn, chỗ trú ẩn, an toàn.

Nếu bạn biết tình yêu bạn không sợ chết. Và khi bạn không sợ chết, chỉ thế thì bạn mới trở nên có khả năng sống - bởi vì nếu một người sợ chết, làm sao người đó có thể sống được? Người đó thậm chí còn sợ thở bởi vì vi khuẩn có đó.

Tôi biết một nhà thơ. Ông ấy là một nhà thơ lớn, nhưng tôi bao giờ cũng tự hỏi làm sao ông ấy có thể là nhà thơ lớn được - ông ấy thậm chí không thể là một con người. Ông ấy phải biết những mẹo ngôn ngữ, ông ấy phải là nhà ngữ pháp học. Ông ấy phải chơi chữ với lời, nhưng không thể là nhà thơ lớn được, bởi vì nhà thơ lớn bắt nguồn từ cuộc sống - còn ông ấy lại sợ thế. Có lần ông ấy du hành cùng tôi. Vợ ông ấy đã bảo tôi, 'Đừng đem ông ấy đi cùng ông vì ông ấy sẽ tạo ra rắc rối' - và rắc rối bắt đầu, bởi vì ông ấy không uống trà ở khách sạn.

Ông ấy nói, 'Ai biết được? Người nào đó có thể bỏ thuốc độc vào nó.'

Thế là tôi nói, 'Ai chống lại nhà thơ? Ai định bỏ thuốc độc ông? Chẳng ai bận tâm tới ông cả.' Nhưng ông ấy chẳng uống trà.

Ông ấy nói, 'Tôi sẽ đem cái bếp và pha trà.' Ông ấy không ăn thức ăn trong khách sạn, bởi vì ai mà biết được...? Ông ấy sợ mọi thứ thế. Làm sao con người này có thể sống được? Dường như chỉ có mỗi điểm duy nhất, không chết.

Nhưng cuộc sống đem tới cái chết, cái chết là đỉnh cao. Nếu bạn không muốn chết, đừng sống - đó là cách duy nhất. Không có cách khác, bởi vì nếu bạn sống bạn đang đi tới cái chết. Cuộc sống đem tới cái chết. Cho nên cách logic là không sống. Bạn sống càng ít, khả năng chết càng ít. Nếu bạn không sống đầy đủ, nếu bạn tự tử, bạn sẽ chẳng bao giờ chết lần nữa, bạn đã kết thúc. Không có cuộc sống, bây giờ bạn không thể chết. Cho nên một người như vậy đã trở thành người chết. Bạn sẽ thấy những cái xác đi trong chợ, trong các đại học, làm việc, làm mọi thứ - nhưng họ là những cái xác.

Cuộc sống cần sự mở rộng. Nỗi sợ không cho phép bạn, thế thì an ninh trở thành toàn bộ vấn đề - làm sao để an ninh. Làm sao không chết trở thành toàn bộ nghệ thuật sống. Và tôi bảo bạn, toàn bộ nghệ thuật sống là làm sao chết cho vui vẻ, làm sao chết cho phúc lạc, làm sao cho phép cái chết - bởi vì nếu bạn sẵn sàng chết, bạn sẵn sàng sống. Nếu bạn sẵn sàng chết, bạn sẵn sàng yêu. Nếu bạn sẵn sàng chết, bạn sẵn sàng gặp điều thiêng liêng. Không có cách khác, cái chết là cánh cửa.

Tôi ngụ ý gì khi tôi nói cái chết là cánh cửa? Bạn phải không có đó, bạn phải tan biến, bạn phải làm mất bản thân mình. An ninh nghĩa là gì? Bất kì cái gì xảy ra, bạn phải hiện hữu, bạn phải còn lại trong bản ngã của mình. Đó là lí do tại sao tiền lại ý nghĩa thế, bởi vì tiền giúp cho bạn không sống. Người nghèo phải sống, người giầu không cần.

Tôi đã từng nghe về một người rất giầu: ông ta du hành trong chiếc xe của mình... Thậm chí từ hành lang tới phòng ông ta cũng được mang trên cái cáng. Ông ta đã tới một thành phố mới, tới một khách sạn mới nơi ông ta chưa bao giờ tới cả, và khi ông ta được mang đi trên cáng, người quản lí cứ nghĩ rằng ông ta bị liệt hay cái gì đó. Cho nên ông này đã hỏi vợ ông ta, 'Có chuyện gì thế này?' - ông ấy cảm thấy rất thông cảm - 'Chồng bà trông có vẻ khoẻ. Ông ấy bị liệt, hay có gì không ổn với chân ông ấy vậy?'

Người vợ nói, 'Không. Chân ông ấy hoàn toàn tốt. Nhưng ông ấy không cần bước - ông ấy là người giầu.'

Người giầu không cần sống, người đó có thể đảm đương được điều đó! Người nghèo phải sống . Người nghèo phải đi trên phố, đi trong nguy hiểm, trong đám đông. Người nghèo không thể đảm đương nổi việc không sống. Đó là lí do tại sao người giầu, dần dần trở nên bị giam hãm trong cái giầu của mình, bị cô lập. Thế thì người đó sống một mình, thế thì người đó thậm chí không thể cho phép vợ mình ở trong phòng. Người đó có thể tìm ra lời giải thích: 'Chúng tôi không nghèo, cho nên sao vợ tôi và tôi phải sống trong một phòng? Chúng tôi giầu. Chúng tôi có thể đảm đương được việc có hai phòng tách biệt' - nhưng điều thực lại là cái gì đó khác.

Hitler chưa bao giờ cho phép bất kì ai sống trong phòng mình bởi vì ông ta sợ. Ai biết được? - vợ có thể là gián điệp. Ông ta chưa bao giờ lấy vợ. Ông ta đã lấy vợ chỉ trước khi ông ta tự tử - ba giờ trước đó, bởi vì thế thì không có nỗi sợ. Khi cái chết là chắc chắn, ông ta lấy vợ, chưa bao giờ trước đó - bởi vì vợ là điều nguy hiểm. Ai biết được? - cô ấy có thể có liên hệ với cường quốc nước ngoài nào đó, hay cô ấy có thể là cộng sản; trong đêm cô ấy có thể giết chết ông ta.

Ông ta đã yêu nhiều đàn bà, nhưng chưa bao giờ cho phép bất kì người đàn bà nào sống với mình, chưa bao giờ cho phép bất kì người đàn bà nào ở trong phòng mình ban đêm. Chỉ ba giờ trước đó, khi ông ta đã quyết định rằng bây giờ không còn cách nào thoát được nữa - cái chết là chắc chắn, kẻ thù đang ném bom Berlin - ông ta đã triệu một linh mục tới trong đêm. Linh mục này bị đánh thức dậy trong khi ngủ; ngay lập tức ông ta được đưa xuống xà lim ngầm nơi Hitler đang ở, và Hitler bảo ông ta, 'Bây giờ hãy thực hiện hôn lễ đi.' Và khi hôn lễ vừa kết thúc, họ vào trong phòng và cả hai uống thuốc độc và chết.

Đây là cái kiểu người gì vậy? Nhưng cái kiểu người này bạn thấy ở mọi nơi. Khi có nỗi sợ, không ai có thể là bạn được. Thế thì mọi người đều là kẻ thù và bạn phải tự bảo vệ mình. Người giầu có thể tự bảo vệ mình nhiều hơn; đó là lí do tại sao lại có nhiều nhấn mạnh thế vào tiền, nhiều điên khùng thế! Bạn thậm chí không thể hiểu được điều gì đang xảy ra. Tại sao lại có loạn thần kinh về tiền thế này?

Mulla Nasruddin sắp chết. Ông ta mở mắt ra, ông ta nhìn vào vợ mình. Vợ ông ta nói, 'Cả nhà đều ở đây, Mulla. Anh đi tới điều thiêng liêng một cách im lặng, trong an bình và lời cầu nguyện. Cả nhà đều ở đây.'

Mulla Nasruddin nhìn vào mọi khuôn mặt - mắt ông ta nhoè đi, ông ta gần như đã đi, thật khó mà thấy.

Ông ta hỏi, 'Rehman đâu rồi?' - con trưởng của ông ấy.

Vợ ông ấy nói, 'Nó đang đứng bên phải ông đấy.' Thế rồi ông ấy hỏi, 'Rahim đâu rồi?' - đứa con khác. Và vợ ông ấy nói, 'Nó ở kia, đứng dưới chân ông.' 'Thế còn Abdul đâu rồi, và Farid đâu rồi?' ông ta hỏi.

Tất cả đều đó, cho nên vợ ông ấy nói, 'Ông nghỉ đi, cả nhà đang ở đây.'

Nasruddin lập tức trở nên lo nghĩ và nói, 'Thế ai trông cửa hàng? nếu mọi người đều ở đây ai trông cửa hàng?' Và ông ta đang trên giường chết; chỉ khoảnh khắc sau ông ấy chết. Không, cuộc sống chẳng có ý nghĩa mà cái chết cũng vậy... Cửa hàng kia, 'Ai trông cửa hàng?' Thậm chí vào khoảnh khắc cuối này, chẳng đền đài nào có trong tâm trí cả - chỉ cửa hàng, chợ, tiền bạc.

Tại sao tiền lại quan trọng thế? Nó là sự bảo vệ của bạn chống lại tình yêu, chống lại cuộc sống, chống lại cái chết, chống lại Thượng đế. Do đó, Mahavira và phật đã từ bỏ nó. Việc từ bỏ này đơn giản tới từ hiểu biết rằng toàn bộ sự thu xếp này là chống lại cuộc sống, chống lại tình yêu, chống lại Thượng đế. Họ đơn giản từ bỏ! Không phải bởi vì tiền bạc mà họ đang từ bỏ nó, nhưng chỉ bởi vì họ đã đi tới hiểu rằng qua sự bảo vệ này họ đã tự giết mình, đây là chất độc. Cho nên họ đơn giản trốn khỏi cung điện.

Thế rồi một cuộc sống mới bắt đầu khi bạn hiểu rằng tiền là loạn thần kinh. An ninh, khao khát được an ninh và an toàn, chỉ ra rằng bạn đã chết, rằng cuộc sống đã rời bỏ bạn. Nỗ lực liên tục để được an ninh nghĩa là bạn vẫn chưa có khả năng yêu; bằng không, tình yêu là vĩnh hằng - không sợ chết, người yêu có thể chết dễ dàng, đáng yêu. Người đó đã biết cuộc sống, người đó biết ơn. Cho dù một khoảnh khắc tình yêu xảy ra... Người đó đã biết tới niềm vinh quang của nó, ích lợi, mọi ân huệ đã có cho mình. Người đó có thể cám ơn Thượng đế về khoảnh khắc duy nhất này đã được trao cho người đó - và người đó không xứng đáng.

Ai xứng đáng? Không ai xứng đáng cả. Bạn đã bao giờ nghĩ về điều đó chưa - rằng bạn đang sống? Bạn có xứng đáng sống không? Bạn đã kiếm được nó như thế nào? Bạn đã biết hoa và cây và chim tung cánh và mặt trời lên, biết bao nhiêu buổi sáng, biết bao nhiêu buổi tối, và những vì sao. Bạn đã kiếm sống như thế nào? Đó là ân huệ đơn giản. Bạn không xứng đáng, bạn đã không kiếm nó theo bất kì cách nào. Việc bạn hiện hữu đơn giản là ân huệ của Thượng đế.

Nhưng khi ai đó đi tới biết một khoảnh khắc của tình yêu, toàn bộ cuộc sống này trở thành chẳng là gì. Thế thì mọi chim chóc mà bạn đã thấy, và mọi bài ca bạn đã nghe, và mọi nhạc sĩ của thế giới - chẳng là gì cả! Thế thì tất cả xanh tươi này của cây cối đều chẳng là gì. Thế thì không có sự toả sáng trong mặt trời và không có âm nhạc trong các vì sao. Nếu bạn đã biết một khoảnh khắc của tình yêu, thế thì toàn thể thế giới này chỉ nhoà đi và là cái bóng; nó chỉ là phản xạ, không phải cái thật.

Nếu bạn đã biết chỉ một khoảnh khắc của tình yêu, vĩnh viễn và vĩnh viễn bạn sẽ biết ơn và hát lên bài ca về sự biết ơn với điều thiêng liêng. Thế thì không có cái chết - tình yêu không biết đến cái chết, tình yêu chỉ biết cuộc sống. Bạn chỉ biết cái chết. Tình yêu... Bạn đã phớt lờ nó, bằng cách nào đó bạn đã không sống qua nó; bạn đã phớt lờ nó, và bây giờ tiền bạc đã trở thành có ý nghĩa. Tiền là biểu tượng của người chết, tiền là tình yêu của người chết.

Cho nên nhìn kẻ keo kiệt mà xem. Đấy không đơn giản là tiền khi người đó cầm tờ bạc trong tay. Tôi đã thấy một kẻ keo kiệt - mắt người đó lãng mạn thế khi người đó nhìn vào tờ bạc; chưa bao giờ người yêu nhìn vào mặt người mình yêu lại có vẻ yêu mến thế . Người đó sẽ cảm và chạm ... và nhìn vào mắt người đó mà xem! Tia sáng toả ra từ mắt người đó, thơ ca chiếm lĩnh con người người đó. Người đó trở thành một người được biến đổi hoàn toàn. Không, Majnu cũng không hạnh phúc thế khi anh ta nhìn vào Laila. Không, Shiri cũng không hạnh phúc thế khi cô ấy nhìn vào Farhad.

Người này là người họ hàng cho nên tôi đã có nhiều cơ hội để nhìn ông ta và hiểu ông ta. Ông ta là con người hoàn hảo về tiền, một phật trên con đường đó. Ông ta chưa bao giờ lấy vợ; ông ta bao giờ cũng nói, 'Việc ấy quá tốn kém và tôi không thể nào đảm đương được. Một ngày nào đó tôi sẽ lấy vợ.' Ông ta bây giờ chết rồi. Ông ta chưa bao giờ lấy vợ - ông ta vẫn còn là người chưa vợ. Nhưng ông ta sẽ hợp lí hoá điều đó; ông ta sẽ nói, 'Đây là brahmacharya'; ông ta sẽ nói, 'Đây là vô dục. Trong kinh sách, trong Vedas, cuộc đời vô dục là cuộc đời cao nhất.' Nhưng ông ta đơn giản là kẻ keo kiệt, thậm chí keo kiệt cả tinh dịch. Đó là vô dục của ông ta - ông ta không phải là brahmachari.

Cho nên khi bạn tìm người vô dục, chín mươi chín trong một trăm người sẽ chỉ là kẻ keo kiệt về tinh dịch. Họ sợ buông bỏ: nếu tinh dịch ra khỏi thân thể họ, số dư ngân hàng của họ... Cái brahmacharya của họ là một loại táo bón. Họ bốc mùi! Bạn chẳng bao giờ có thể thấy hương thơm toả ra từ họ. Họ là những kẻ keo kiệt - nhưng họ hợp lí hoá. Và họ bao giờ cũng sống qua lí luận, chưa bao giờ qua trái tim - bởi vì trái tim là điều nguy hiểm.

Lí luận bao giờ cũng nắm bắt mọi thứ còn trái tim bao giờ cũng muốn cho. Trái tim là người cho và trái tim chưa bao giờ là kẻ keo kiệt, cho nên kẻ keo kiệt không bao giờ có thể tin vào trái tim được. Dần dần người đó sẽ giết chết trái tim, người đó trở thành chỉ cái đầu. Không có cảm giác trong người đó - cảm giác là nguy hiểm. Người đó không cảm, người đó trở thành không nhạy cảm. Người đó không cho phép bất kì sự nhạy cảm nào trong bản thể mình, bởi vì kẻ ăn xin tới và người đó hỏi... Nếu bạn có cảm giác, sẽ khó nói không. Nhưng nếu bạn chỉ có cái đầu, bạn sẽ hợp lí hoá và bạn sẽ nói, 'Tôi không tin vào việc ăn xin; điều này là xấu cho kinh tế, điều này là không tốt cho văn hoá - và anh trông hoàn toàn mạnh khoẻ, cho nên đi và làm việc đi.' Bạn sẽ hợp lí hoá, và những lí lẽ này bạn cũng biết chỉ là giả tạo; sâu bên dưới bạn không muốn cho - đó mới là điều cơ bản. Nhưng bạn không thể chấp nhận sự kiện rằng bạn không phải là người cho.

Bạn sống trong lời, lí lẽ, hợp lí hoá, và cứ che giấu sự kiện cơ bản là bạn đang giết chết cảm giác của mình. Nếu bạn đang trên con đường của tiền bạc - và gần như mọi người đều đang đi thế, dù ít dù nhiều - thế thì thấy toàn thể hiện tượng về điều đang xảy ra bên trong bạn; bạn đang tự giết chết mình. Và cuộc sống không thể bị ngăn cản không cho chuyển động, cuộc sống sẽ đạt tới cái chết. Bạn không thể ngăn cản được nó, nó không trong kiểm soát của bạn. Nó phải đi - như nó đã tới, nó phải đi. Trước khi nó rời bỏ bạn, bạn chỉ có thể tạo ra lo âu, có vậy thôi.

Nếu bạn chấp nhận triều xuống và triều lên của cuộc sống, việc sinh và chết của cuộc sống; nếu bạn chấp nhận, bạn không cần tạo ra bất kì lo âu nào. Bạn có thể yêu. Trong khi việc chết có đó, yêu đi. Và cho phép việc yêu xảy ra. Đừng cố gắng giữ an ninh và đừng sợ chết. Cái chết sẽ tới. Cho cuộc sống cơ hội để nở hoa. Nếu cuộc sống thực sự nở hoa, cái chết sẽ là thượng đỉnh, không phải sự kết thúc. Nó sẽ là cực đỉnh, cao trào. Nó sẽ là đỉnh cao nhất, đỉnh Everest, không phải sự kết thúc.

Và vào khoảnh khắc chết, người đã sống đúng, qua tình yêu - và đó là con đường phải để sống - với người đó cái chết tới như niềm cực lạc đẹp nhất. Người đó chết với bài ca trong trái tim. Người đó chết với niềm cực lạc trên khắp thân thể, thổn thức. Người đó đang đi gặp điều thiêng liêng yêu mến. Người đó đã học cách yêu và cách cho. Cho nên trong khoảnh khắc của cái chết nữa người đó cũng có thể cho. Người đó trả lại toàn bộ sự hiện hữu của mình cho tự nhiên; thân thể, khí về với khí, lửa về với lửa, đất về với đất, bầu trời về với bầu trời. Người đó cho, người đó là người cho, và bản thể về với cội nguồn, về với Brahma; người đó không níu bám.

Nhưng bạn không thể làm điều đó được nếu bạn đã là kẻ níu bám cả đời mình. Vào khoảnh khắc chết, nếu bạn níu bám mọi thứ trở thành xấu. Nếu bạn đã từng níu bám và níu bám và níu bám, và bao giờ cũng sợ và trong lo sợ và chưa bao giờ được phép yêu, thế thì vào khoảnh khắc chết bạn sẽ bỏ lỡ đỉnh cao nhất, vốn là điều có thể được, điều đã là có thể được. Đây là hai con đường; con đường này đúng, con đường kia sai.

Bây giờ chúng ta sẽ cố gắng đi vào trong câu chuyện này. Bạn sẽ có khả năng hiểu - nhưng hiểu qua trái tim:

Thầy Seistsu đòi một dinh cơ lớn vì ngôi nhà thầy đang dạy đã quá đông đúc - ông ấy phải đã trong cùng cảnh ngộ như tôi đây.

Umezu, một nhà buôn,... ông ấy còn chưa tới tôi...

Umezu, một nhà buôn quyết định cúng dường năm trăm đồng vàng để xây ngôi nhà mới - năm trăm đồng vàng là tiền thực đây.

Umezu đem tiền tới cho thầy giáo và Seistsu nói, 'Được rồi, ta sẽ nhận nó' - nhưng đây là không còn đường nào nữa, từ kẻ keo kiệt.

Người này phải đã là một kẻ keo kiệt, bằng không làm sao bạn có thể tích luỹ đến năm trăm đồng vàng? Và đây chưa phải là tất cả; đây phải chỉ là một phần nhỏ thôi, một phần trăm của tích luỹ của người đó. Nhưng tại sao, nếu ông ta là kẻ keo kiệt, ông ta lại tới để cho bậc thầy này? Nhìn vào mâu thuẫn: nếu ông ta là kẻ keo kiệt và là con người của tiền bạc, ông ta không cần phải đi. Nhưng tôi biết lí do - đó nữa cũng là một phần của cái sợ, đó nữa cũng tạo nên an ninh trong thế giới kia.

Ông ta phải đã gần chết rồi, ông ta phải đã trở thành một ông già. Và những người của tiền bạc bao giờ cũng già, họ chưa bao giờ trẻ cả - bởi vì cái chết bao giờ cũng gần và họ run rẩy. Ông ta phải đã cảm thấy cái chết có thể tới vào bất kì ngày nào; ông ta phải thu xếp cho thế giới bên kia nữa. Ông ta phải đã có hàng triệu đồng vàng. Chỉ năm trăm đồng... Điều này chỉ để cho an toàn: 'Đem nó cho bậc thầy này đi; mọi người nói ông ta đã chứng ngộ rồi. Đem năm trăm đồng này cho con người này, ông ta sẽ chăm nom cho thế giới bên kia, ông ta có thể cho sự xác nhận. Mọi người nói rằng ông ta là cùng từ với Thượng đế, tên ông ta có trong các sách tốt; ông ta sẽ có ích bằng cách nào đó.'

Đấy là đang dò dẫm trong bóng tối. Người đã bỏ lỡ cuộc sống cứ nghĩ về kiếp sống khác nào đó. Nhớ lấy, chỉ những người đã bỏ lỡ cuộc sống này mới nghĩ về điều đó. Và nếu bạn có thể bỏ lỡ kiếp sống này bạn sẽ bỏ lỡ kiếp sống khác nữa, bởi vì bạn vẫn còn như cũ. Cho dù bạn có bị buộc lên thiên đường, bạn cũng làm ra địa ngục từ đó, bởi vì bạn sẽ theo thói quen cũ của mình, cái máy tâm trí của mình, việc làm của mình - toàn bộ quá khứ của bạn sẽ đi cùng bạn. Bạn sẽ làm ra địa ngục từ đó.

Bạn có thể ở thiên đường được không? Tôi chẳng thấy cách nào cả; bạn không thể ở đó được. Bất kì nơi đâu bạn tới bạn sẽ mang địa ngục của mình đi cùng. Nó là một phần của bạn. Cho nên những người biết đều nói rằng địa ngục và thiên đường không ở bên ngoài - chúng ở bên trong bạn, chúng là phẩm chất của con người bạn. Trên trái đất này mọi người đã sống trong thiên đường; trên trái đất này bạn đang trong địa ngục. Nhớ cho rõ, bất kì nơi đâu bạn đi bạn sẽ chuẩn bị cho địa ngục của mình ở đấy. Ngay khi bạn tới đó bạn sẽ tạo ra địa ngục của mình khắp xung quanh. Bạn không thể làm điều gì mới được. Tâm trí là cũ, nó cứ đi theo hình mẫu, đi trong vòng tròn.

Umezu này phải đã là một kẻ keo kiệt. Nhưng bây giờ cái chết đang tới gần và ông ấy phải nghĩ về thế giới bên kia nữa. Thế giới này ông ấy đã đánh mất, bây giờ thế giới kia không thể bị mất. Cái gì đó phải được làm, nhưng cái đó nữa cũng phải được làm thông qua tiền. Nhìn tâm trí đấy: ông ta nghĩ rằng qua tiền bạc có thể mua được cuộc sống, bây giờ ông ta nghĩ qua tiền bạc cũng có thể mua được Thượng đế. Ông ta nghĩ qua tiền bạc có thể mua được tình yêu. Bây giờ ông ta nghĩ rằng qua tiền bạc cũng có thể mua được thiên đường. Nhưng tâm trí ông ta vẫn còn hội tụ vào bệnh thần kinh về tiền . Ông ta vẫn còn điên, tiền vẫn còn là phương tiện. Bất kì cái gì ông ta định làm đều được làm qua tiền.

Đó là lí do tại sao thầy lại hành xử theo cách như vậy. Thầy nói, 'Được rồi, ta sẽ nhận nó,' cứ dường như chẳng có gì cả. Đó là ý nghĩa của nó; cứ dường như nó chẳng là gì cả, năm trăm đồng vàng - chỉ là cát bụi.

Thầy nói, 'Được rồi, ta sẽ nhận nó,' cứ dường như nó là gánh nặng và thầy gia ơn cho Umezu này. Bao giờ cũng nhớ rằng nếu bạn tới thầy mang theo tiền, đây sẽ là cách đối đãi. Rất dễ hiểu trong câu chuyện này. Rất khó hiểu khi cách đối đãi này được dành cho bạn.

Mới mấy ngày trước đây ai đó đã gọi điện tới; anh ta thường đem tiền tới cho đạo tràng. Thế rồi anh ta nói, 'Bây giờ tôi sẽ thôi, bởi vì dường như chẳng ai cám ơn gì về điều đó cả. Tôi thậm chí chẳng được phép phỏng vấn đặc biệt với Osho cho nên tôi sẽ không cho nữa đâu.' Anh ta đang ở đây, anh ta nên cố gắng hiểu câu chuyện này cho rõ, bởi vì sẽ dễ hiểu một câu chuyện hơn khi bạn không là một phần của nó. Nó rất dễ hiểu. Nhưng khi bạn là một phần của nó, thế thì điều đó lại thành rất khó. Năm trăm đồng vàng mà người kia sẽ đem lại cho tôi, phải không? Và thế thì tôi sẽ bảo anh ta, 'Được rồi, ta sẽ nhận nó!'

Umezu đưa túi vàng cho Seistsu, nhưng ông ta rất không bằng lòng với thái độ của thầy giáo này vì số tiền ông ta đã trao là rất lớn - người ta có thể sống cả năm chỉ với ba đồng vàng, mà thầy giáo này thậm chí chẳng thèm cám ơn ông ta.

Nhìn vào tâm trí này, tâm trí vốn thần kinh vì tiền. Ông ta nói gì vậy? Ông ta đang nói, 'Cái túi vàng mà tôi đã đưa đấy - một người có thể sống một năm với ba đồng vàng.' Ông ta nghĩ cuộc sống là thông qua tiền. Tiền có thể được cần tới, nhưng không ai có thể sống qua tiền được. Tiền có thể là cần; nó không đủ. Và nếu chỉ có tiền mà không cái gì khác, tốt hơn cả là bạn nên chết đi, càng sớm càng tốt. Bởi vì bạn đang sống một cách không cần thiết, bạn chỉ để ngày tháng trôi qua - nó không phải là cuộc sống.

Jesus tương truyền đã nói: 'Con người không thể sống chỉ bằng mỗi bánh mì.' Ông ấy cũng biết rằng bánh mì là cần thiết - không ai có thể sống mà không có bánh mì, điều đó là đúng. Nhưng có chiều cao hơn của cuộc sống nơi không ai có thể sống chỉ bằng bánh mì. Nếu chỉ có bánh mì, tự tử quách đi cho rồi! - bởi vì ăn cùng bánh mì đó lặp đi lặp lại là vô dụng.

Nhưng người sống qua tiền nghĩ rằng con người có thể sống cả năm bằng ba đồng vàng, mà đây là năm trăm đồng - con người có thể sống mãi mãi và mãi mãi! Cuộc sống vĩnh hằng là có thể qua năm trăm đồng vàng. Và đây là kiểu con người gì vậy? - Thầy thậm chí chẳng thèm cám ơn mình. Ông ta rất thất vọng.

Bất kì khi nào bạn cho với điều kiện bạn bao giờ cũng sẽ không bằng lòng, bởi vì điều kiện này không thể được thực hiện. Bất kì khi nào bạn cho mà không có điều kiện gì bạn sẽ cảm thấy mãn nguyện sâu sắc, bởi vì không có lí do gì để không bằng lòng cả. Bất kì khi nào bạn cho và tận hưởng điều đó, bất kì khi nào việc cho là mục đích tự nó... Người này sẽ nhảy múa bởi vì thầy đã chấp nhận - đủ rồi! Người đó phải cám ơn thầy rằng, 'Tôi đã lo nghĩ liệu thầy có chấp nhận nó hay không. Bởi vì tôi biết rõ thầy: đây chỉ là thứ bẩn thỉu cho thầy và thầy đã chấp nhận. Thầy tốt thế, từ bi của thầy sâu sắc thế.' Người đó sẽ nhảy múa và cám ơn thầy. Người đó sẽ đi vào hạnh phúc và phúc lạc sâu sắc. Nhưng không, điều đó là không thể được bởi vì nó không phải là mục đích, nó là phương tiện. Ông ta muốn thầy phải biết ông ta.

Nếu người này mà tới Thượng đế, ông ta sẽ đưa cho ngài một túi vàng và đợi việc cám ơn. Bạn có thể cho Thượng đế cái gì, ông ấy đã cho bạn tất cả mọi thứ rồi? Và thầy chẳng là gì khác hơn một đại diện của điều thiêng liêng, của cùng phẩm chất. Đó là lí do tại sao chúng ta gọi Mahavira là 'Bhagwan', tại sao chúng ta gọi Phật là 'Bhagwan' - bởi vì cùng phẩm chất đó. Bạn có thể cho ông ấy cái gì? Mọi thứ tới với bạn đều qua ông ấy. Nhiều nhất bạn quay trở về... Nhiều nhất. Bạn nên biết ơn rằng bạn đã được chấp nhận.

Nhưng một người điên vì tiền lại không thể hiểu được điều này. Người đó muốn thầy phải biết ơn bởi vì người đó đã làm điều này, và điều này nhiều thế. Với người đó là nhiều thế. Khi có liên quan tới thái độ của người đó, nó là số tiền lớn - năm trăm đồng vàng; một người có thể sống cả năm bằng ba đồng vàng - bởi vì tâm trí nghĩ theo tương đối. Nó không biết gì về cái tuyệt đối cả. Nó chỉ biết cái tương đối. Đấy là tâm trí của người đó!

Tôi đã nghe: Mulla Nasruddin chết và ngay lập tức đi, hay ngay lập tức bị điệu tới địa ngục. Tại đó anh ta tới Sa tăng, người đã đợi anh ta từ lâu rồi - anh ta là một người được chờ đợi từ lâu ở đó. Sa tăng đón anh ta, chào mừng anh ta, và Mulla Nasruddin nói với quỉ này, 'Này cậu, tôi hạnh phúc được ở đây trên thiên đường.'

Quỉ nói, 'Nasruddin, anh lầm rồi. Đây không phải là thiên đường.'

Nasruddin nói, 'Điều đó có thể là thái độ của ông. Tôi tới từ Ấn Độ - với tôi nó có vẻ giống như thiên đường.'

Tâm trí là tương đối. Năm trăm đồng tiền vàng! Ông ta đang cho đi chính cuộc sống mình; chính trái tim ông ta có đó trong cái túi vàng kia. Năm trăm đồng kia không phải là vàng đâu, chúng là trái tim ông ta đấy. Ông ta đã bán cuộc sống mình và mặc cả về số vàng này. Ông ta đã chết vì túi vàng này - và thậm chí chẳng một lời cám ơn. Điều đó là quá thể. Thầy không cư xử cho đúng; ông ta đã không bằng lòng.

Nếu bạn nghĩ về bất kì thầy nào, bạn bao giờ cũng đi tới kết luận rằng thầy cư xử không đúng. Nhớ lấy điều này: nếu bạn nghĩ - tôi nhắc lại - thế thì bạn bao giờ cũng đi tới kết luận rằng thầy cư xử không đúng. Nếu bạn nhìn, không nghĩ, thế thì bạn sẽ biết rằng thầy bao giờ cũng cư xử đúng.

Ông ta đã suy nghĩ, đã tính toán. Điều đó rõ rệt thế với ông ta; năm trăm đồng vàng - cả cuộc sống của ông ta ở trong cái túi đó. Và con người này đơn giản nói, 'Được rồi, ta sẽ nhận nó!'

'Trong cái túi đó có năm trăm đồng vàng đấy,' Umezu gợi ý.

Ông ta nghĩ, 'Có thể thầy đã bỏ lỡ. Có thể thầy đang trong thiền hay ở đâu đó khác, bởi vì làm sao lại có thể có chuyện với năm trăm đồng vàng mà tất cả thầy chỉ nói, 'Được rồi, ta sẽ nhận nó'? Thầy không trong ý thức của mình rồi.' Cho nên ông ta gợi ý.

'Trong cái túi đó có năm trăm đồng vàng đấy,' Umezu gợi ý.

'Ông đã nói với ta điều đó từ trước rồi,' Seistsu nói.

Thầy nói, ' Khỏi phải nhắc, sao phải lặp lại? Ta đã nghe điều đó rồi.'

Điều này thậm chí còn tồi tệ hơn, chẳng lời cám ơn nào tới từ con người này. Thay vì thế, thầy thậm chí chẳng thèm để ý tới lời hướng dẫn, và dường như thầy lại còn cảm thấy chút ít giận dữ, bởi vì thầy nói, 'Ông đã nói với ta điều đó từ trước rồi. Không cần...'

'Ngay cả với tôi là nhà buôn giầu có năm trăm đồng vàng cũng là số tiền nhiều lắm,' Umezu nói.

Đây là vấn đề của tâm trí. Ông ta nói, 'Ngay cả với tôi là nhà buôn giầu có... Tôi có đủ tiền cho mình, nhưng dẫu sao... Năm trăm đồng vàng cũng là số tiền nhiều lắm. Cho nên với thầy, chỉ một kẻ ăn xin, đấy là toàn bộ thế giới. Với tôi nó là số tiền lớn, mà thầy lại đối xử với nó cứ như nó chẳng là cái gì. Thầy đang xúc phạm tôi.'

Con người hội tụ vào tiền không thể nào hiểu nổi con người của tình yêu. Con người của tình yêu bao giờ cũng có vẻ như kẻ ăn mày, người điên, không của thế giới này - người đó không hiểu. Người đó cư xử theo cách gàn dở. Dù bạn có thể tôn thờ Phật và Mahavira đến đâu, nếu bạn gặp họ bằng cách nào đó, ở đâu đó, bạn sẽ nghĩ họ là điên. Cho dù bạn không nói điều đó, bởi vì điều đó sẽ vô lễ thế... Nhưng bạn hiểu rõ rằng con người này đã phí cuộc sống mình ngồi dưới gốc cây. Người đó có thể đã kiếm được nhiều tiền - điều này đã được nói cho Phật nhiều lần rồi.

Phật bỏ nhà mình và đi sang vương quốc khác, chỉ để gạt bỏ họ hàng và gia đình, bởi vì họ làm phiền ông ấy ở đó và họ sẽ cứ tới, cố gắng thuyết phục ông ấy quay về. Cho nên ông ấy đã rời bỏ vương quốc và đi sang vương quốc khác, thế rồi ông ấy trở nên nhận biết rằng những người đó ở mọi nơi - bạn không thể thoát được.

Có tin đồn rằng một hoàng tử đã bỏ sang vương quốc láng giềng và đã tới đó. Cho nên ngay cả vua của vương quốc láng giềng cũng tới, và ông ấy nói, 'Con ta, con còn trẻ và con không biết những con đường của thế giới. Con còn chưa chín chắn, ta có kinh nghiệm rồi. Ta nói với con qua kinh nghiệm của ta, trở về nhà đi. Điều này là ngu xuẩn. Vào tuổi này những ý tưởng ngu xuẩn thường bắt giữ tâm trí. Người ta phải chống cự lại. Vào tuổi này, khi người ta còn trẻ, người ta hay phạm sai lầm, có khuynh hướng lí tưởng hoá. Nhưng về sau kinh nghiệm chứng minh nó là sai. Đừng làm kẻ hippy, về đi!'

Phật nghe rồi ông ấy nói, 'Bệ hạ có thể đúng khi có liên quan tới kinh nghiệm riêng của bệ hạ, nhưng ta đã sống trong thế giới đó nhiều kiếp rồi, mà chẳng cái gì, không cái gì được đạt tới cả. Bây giờ thế là đủ. Chính qua kinh nghiệm mà ta cảm thấy, không qua chủ nghĩa lí tưởng lãng mạn nào của thanh niên cả.'

Ông già không chịu nghe. Ông ta nói, 'Nếu con không muốn quay về, ta hiểu - có thể có rắc rối nào đó. Con có thể cảm thấy không thoải mái với bố mình, hay với gia đình mình, hay cái gì đó đi sai. Thế thì đừng quay về nữa, tới với ta. Ta có con gái đẹp; cưới cô ấy và vương quốc này là của con.'

Phật nói, 'Ta đã lấy vợ và ta đã bỏ người đàn bà rất đẹp. Không thể nào tìm ra người khác như cô ấy. Nhưng ngay cả đàn bà đẹp cũng sẽ không cho ta điều tối thượng - và ta đang đi tìm điều tối thượng.'

Nhà vua già bỏ đi, ông ta nói, 'Con điên rồi, điên vô phương cứu chữa.'

Điều này đã xảy ra bất kì khi nào phật đi. Và ông ấy trẻ và đẹp thế... ông ấy chưa bao giờ bước đi trên phố. Bất kì nơi đâu ông ấy đi, bất kì ai cũng đều biết rằng ông ấy là hoàng tử, ông ấy không phải là kẻ ăn xin - và thế thì mọi người sẽ cho ông ấy lời khuyên để quay về.

Tâm trí sống qua những ý tưởng riêng của nó, nghĩ qua những ý tưởng riêng của nó. Bạn không thể gạt tâm trí sang bên và rồi nhìn được. Ông già này, người đã tới Phật, đã bỏ lỡ một cơ hội. Nó có thể không xảy ra lại lần nữa trong hàng triệu kiếp. Nhưng ông ta đã dạy cho một thầy giáo vĩ đại, ông ta đã cố gắng dạy cho vị thầy này điều gì đó; ông ta muốn rằng Phật nên học điều gì đó từ mình. Và tự ông ấy đã chẳng đạt được gì, ông ấy đã không đạt tới đâu cả.

Con người này nói, 'Trong cái túi đó có năm trăm đồng vàng đấy. Ngay cả với tôi là nhà buôn giầu có năm trăm đồng vàng cũng là số tiền nhiều lắm,' - và thầy chỉ là kẻ ăn xin; điều đó không được nói ra, điều đó là ngụ ý. 'Thầy nên biết ý nghĩa của nó, điều tôi đang làm đây. Một món cúng dường lớn như thế và thầy đơn giản nói, 'Được rồi, ta sẽ nhận nó.' '

'Ông muốn ta cám ơn ông về điều đó chứ gì?' thầy nói - bởi vì thầy chưa bao giờ trả lời điều bạn hỏi. Thầy trả lời điều bạn ngụ ý để hỏi. Thầy chưa bao giờ trả lời câu hỏi của bạn cả, bởi vì điều đó là không liên quan. Thầy bao giờ cũng trả lời điều ẩn đằng sau câu hỏi - tại sao bạn lại gợi ý vào những điều này.

Bạn không quan tâm tới việc chứng minh rằng vàng là có ý nghĩa, bạn không quan tâm tới việc chứng minh rằng năm trăm đồng vàng là số tiền lớn - đấy chỉ là hợp lí hoá. Bạn đang gợi ý vào điều gì đó khác. Thầy bắt lấy ông ta ngay lập tức, và nói 'Ông muốn ta cám ơn ông về điều đó chứ gì?' - thầy đánh trúng phóc, thầy đánh trúng vào tâm điểm.

'Thầy phải thế,' Umezu nói. Không phải là, 'Tôi trông đợi và muốn,' mà 'Thầy phải thế.'

Người này không phải là người cho, ông ta chưa bao giờ là người cho cả. Ngay cả khi ông ấy cho, ông ấy cũng không cho. Ngay cả khi ông ấy cúng dường, đấy cũng là mặc cả. Ông ấy nói, 'Thầy phải thế. Tôi đã đem cho món đồ lớn thế, bây giờ đây là bổn phận của thầy, không phải là ham muốn hay yêu cầu của tôi.'

'Sao ta lại phải?' Seistsu nói, 'Người cho phải cám ơn.'

Điều này không thể nào hiểu nổi được cho tâm trí này, tâm trí hướng về tiền này; người cho phải là người cám ơn. Nhưng đây là đỉnh của con đường tình yêu.

Những người yêu, họ đi tới biết rằng việc cho là đẹp thế và phúc lạc thế; họ đi tới biết rằng bạn càng cho nhiều, bạn càng có nó nhiều - bạn càng cho tình yêu nhiều, bạn càng có nhiều nó bên trong; bạn càng tung nó ra, chia sẻ nó nhiều, nó càng sủi bong bóng thêm - nó là dòng suối vĩnh hằng. Và một khi bạn đi tới biết rằng bạn càng cho nhiều, bạn càng có nhiều, bạn đã học được số học cơ bản của tâm linh. Thế thì bây giờ bạn không bao giờ giữ lại cái gì nữa, thế thì bạn bao giờ cũng trong tìm kiếm ai đó có thể nhận nó. Thế thì bạn bao giờ cũng trong việc tìm kiếm ai đó có thể chia sẻ nó, bởi vì người đó sẽ làm cho bạn tươi trẻ. Cái cũ qua đi, cái mới nảy sinh; nó bao giờ cũng tới đó.

Bạn giống như cái giếng đã tanh mùi, bởi vì bạn không cho ai cái gì cả. Bạn chưa bao giờ chia sẻ nước của mình; nước trở thành tanh mùi. Cho nó đi! Để mọi người tới và để cho họ uống từ bạn, và thế thì nguồn nước trong sạch bao giờ cũng sẵn có. Khoảnh khắc nước cũ được bỏ đi, nước trong sạch tới. Giếng của bạn được nối với đại dương vô hạn sâu bên dưới. Giếng của bạn chỉ là cánh cửa mở ra đại dương. Người cho đi tới biết, người chia sẻ đi tới biết, thế thì người đó cảm thấy biết ơn. Bất kì khi nào ai đó lấy cái gì đó từ bạn, cái gì đó mới lại đi vào hiện hữu trong bạn. Sự hiện hữu của bạn được làm mới qua nó. Bạn càng được làm trẻ lại mãi, khi bạn càng cho nhiều. Người cho bao giờ cũng vẫn còn trẻ trung. Người không cho bao giờ cũng già, chết, mục rữa.

Thầy nói, 'Người cho phải cám ơn. Ông nên cám ơn ta rằng ta chấp nhận - và rằng ta chấp nhận một thứ như tiền. Ông nên biết ơn, bởi vì tiền không có nghĩa gì với ta cả.' Nó có thể là cần thiết trong thế giới, bởi vì thầy cũng sống trong thế giới; nó có thể là phương tiện trao đổi trong thế giới điên khùng này, bởi vì thầy cũng phải sống trong thế giới điên này - nhưng nó không là gì cả. Nó chỉ là phương tiện được bày đặt ra, được mọi người thoả thuận, để cho chúng ta có thể trao đổi mọi thứ.

Xã hội có thể sống không tiền; trong hàng nghìn năm xã hội đã sống không tiền. Và chẳng chóng chầy một ngày sẽ tới khi xã hội lại sống không tiền, bởi vì việc sống qua tiền nặng gánh thế và vô dụng thế và không cần thiết thế. Nhưng bởi vì thế giới vẫn nghèo nàn từ trước tới giờ, đó là lí do tại sao tiền phải được dùng; nhưng giầu có đang phát triển...

Mĩ sẽ là nước đầu tiên bỏ tiền. Khi có đủ tiền, không cần mang nó theo nữa - sao phải mang nó? Thế thì nó là ngu xuẩn, thế thì nó là gánh nặng. Chẳng mấy chốc trái đất sẽ không cần tiền. Nhưng các thầy bao giờ cũng biết điều đó, bao giờ cũng biết, rằng đây chỉ là phương tiện thị trường; nhưng thầy phải sống với bạn.

Nếu bạn tới nhà thương điên, tốt hơn cả bạn phải giả vờ rằng mình cũng là người điên, bằng không bạn sẽ gặp khó khăn. Nếu bạn cố gắng chứng minh rằng bạn là người lành mạnh, người điên sẽ giết chết bạn. Họ đã làm điều này với Jesus, họ đã làm điều này với Socrates, họ đã làm điều này với Mansoor. Những người này là những người rất hồn nhiên. Họ đã cố gắng sống trong nhà thương điên như họ vẫn thế - không điên. Họ đã hồn nhiên, nhưng họ đã không biết rằng qui tắc của nhà thương điên là: cho dù bạn không điên, phải giả vờ rằng bạn điên, bởi vì tính điên là đồng tiền thịnh hành ở đó, nó là tiền tệ ở đó. Đừng là người ngoài trong nhà thương điên, bằng không người điên sẽ tụ tập lại và giết chết bạn. Nếu bạn nói rằng bạn không điên, điều đó nghĩa là bạn đang cố gắng nói với họ rằng, 'Các anh đều điên cả.' - điều đó không thể dung thứ được.

Có lần chuyện xảy ra: người ta phát hiện ra rằng một người chứng ngộ bao giờ cũng bị bắt - đôi khi ăn cắp, đôi khi cái gì đó khác, hành động tội phạm, những điều nhỏ bé. Ông ấy sẽ đánh cắp chỉ số ít tiền, và thế rồi ông ấy bị tống vào tù - và ông ấy là người đã chứng ngộ! Hai mươi sáu lần trong cả đời mình ông ấy đã bị tống vào tù, nhưng những người đó đều là đệ tử của ông ấy, họ biết ông ấy. Lần cuối cùng ông ấy ra tù ông ấy đã bẩy mươi tám, và các đệ tử nói, 'Bây giờ đừng làm điều như vậy... và sao thầy cứ làm những điều như vậy thế nhỉ?'

Ông ấy nói, 'Thế ai sẽ vào trong tù và cố gắng làm cho những người tù thiền, những kẻ bị tù? Ai sẽ vào đó? Ta phải đánh cắp, đó là cách duy nhất để tới những người đó. Và điều đó chẳng là gì với ta. Ta đã giúp đỡ và có bệnh tật thật. mọi người cần ta ở đó. Nhưng đó là cách duy nhất để ta có thể vào, bằng không họ sẽ không cho phép ta. Đó là tiền tệ duy nhất được cần tới.' Người chứng ngộ này phải sống với những người tù!

Nhưng nếu bạn sẵn sàng để hiểu bệnh thần kinh của tiền và niềm cực lạc của tình yêu, thế thì bạn sẽ có khả năng hiểu điều này: người cho nên cám ơn. Hãy cho và cám ơn - bởi vì người khác có thể từ chối. Khả năng đó không tồn tại cho kẻ keo kiệt này. Ông ta không thể quan niệm được bất kì ai lại từ chối năm trăm đồng vàng. Ông ta không biết mình có thể bị từ chối. Bậc thầy này có thể ném túi tiền này ra khỏi đền và nói, 'Đừng đem thứ rác rưởi này tới đây.'

Chuyện xảy ra: một người tới - người đó tới cùng năm trăm đồng vàng. Những kẻ keo kiệt này cũng có toán học của mình; năm trăm dường như là cao nhất, số giới hạn; họ không thể vượt ra ngoài nó được - người đó tới Ramakrishna. Ramakrishna thậm chí còn nguy hiểm hơn. Ông ấy không chỉ nói, 'Được rồi, ta sẽ nhận nó,' ông ấy đã cư xử còn thô bạo hơn. Ông ấy nói, 'Vậy được rồi, hãy ra sông Hằng và ném tất cả nó xuống đi.'

Người này không thể làm được gì cả, bởi vì Ramakrishna đã nói vậy - anh ta trở nên sợ hãi. Anh ta không thể ra sông Hằng và ném đi năm trăm đồng vàng được. Nhưng khi Ramakrishna nói... Anh ta vẫn ngờ vực. Ramakrishna nói, 'Sao anh lại ngờ vực? Anh chẳng đưa cho tiền cho ta đấy sao? Thế thì nó là tiền của ta. Hãy đi đi và ném nó vào sông Hằng, bởi vì ngay bây giờ ta không cần nó, và sông Hằng lại cần nó.'

Thế là người này đi, rất chậm tất nhiên rồi, và anh ta đã không quay lại nữa. Một giờ qua, hai giờ qua, và Ramakrishna cử một vài đệ tử đi xem điều gì đã xảy ra cho người đó. Người đó có tự dìm mình và cứu món tiền không? Những kẻ keo kiệt đều làm điều đó. Cho nên các đệ tử đã đi xem anh ta làm gì. Có một đám đông lớn, anh ta đã làm điều đó thành một trò lớn. Anh ta lấy là một đồng vàng, ném nó lên tảng đá - coong coong! Âm thanh ấy! Và nhiều người ở đó. Thế rồi anh ta sẽ đếm: 'Một trăm linh một, một trăm linh hai, một trăm linh ba...'và thế rồi ném nó xuống sông Hằng.

Thế là các đệ tử về báo cáo: 'Người đó là kẻ thích phô trương hoàn hảo. Anh ta đã tụ tập một đám đông lớn và anh ta đang ném từng đồng tiền, cứ đếm và làm toàn bộ việc này rất chậm rãi.'

Thế là Ramakrishna tới, vỗ vào anh ta và bảo, 'Khi người ta tích luỹ, việc đếm là cần thiết, nhưng khi người ta từ bỏ...Anh đang làm gì vậy? Khi người ta phải ném đi các đồng tiền, người ta có thể ném cả túi!'

Nhưng mọi người từ bỏ và vẫn đếm - họ đã không từ bỏ.

Người cho nên cám ơn; hãy cho và cám ơn. Nếu bạn có thể theo qui tắc này cái thùng cũ sẽ rơi xuống, nước sẽ trào ra. Toàn bộ maya, ảo tưởng biến mất. Không nước, không trăng. Thế thì bạn có thể nhìn lên trời, nhìn vào trăng thực. Nó bao giờ cũng có đó, nhưng bạn đang bị bắt vào trong sự phản xạ.

Tình yêu là trăng thực; tiền là sự phản xạ.

Đủ cho hôm nay.

Mục lục chính