Chương 10. Hạnh phúc: cái chết của bản ngã

Dhammapada: Con đường của Phật
The Dhammapada: The way of the buddha
Osho
Tập 06

 

Chương 10. Hạnh phúc: cái chết của bản ngã

Câu hỏi thứ nhất:

Thưa Thầy kính yêu,

Tại sao khổ cảm thấy an toàn thế và hạnh phúc thấy đe doạ thế?

Deva Surabhi, hạnh phúc là đe doạ và khổ là an toàn; an toàn cho bản ngã. Bản ngã có thể tồn tại chỉ trong khổ và qua khổ. Bản ngã là hòn đảo bị bao quanh bởi địa ngục; hạnh phúc là đe doạ cho bản ngã, tới chính sự tồn tại của bản ngã. Hạnh phúc mọc lên như mặt trời và bản ngã biến mất, bay hơi như giọt sương trên nhành cỏ.

Hạnh phúc là cái chết của bản ngã. Nếu bạn muốn vẫn còn là thực thể tách rời khỏi sự tồn tại như hầu hết mọi người đang cố làm, bạn sẽ sợ phúc lạc, vui mừng. Bạn sẽ cảm thấy mặc cảm trong phúc lạc. Bạn sẽ cảm thấy như tự tử bởi vì bạn đang tự tử ở mức độ tâm lí - mức độ của bản ngã.

Điều gần như bao giờ cũng xảy ra là mọi người tận hưởng vài khoảnh khắc và thế rồi sau đó họ cảm thấy rất mặc cảm. Mặc cảm nảy sinh bởi vì bản ngã. Bản ngã bắt đầu hành hạ họ, 'Mình làm gì thế này? Mình đã quyết định giết mình sao? Và mình là kho báu duy nhất. Giết mình sao? Mình sẽ bị tiêu diệt. Giết mình là phá huỷ bản thân mình.'

Chúng ta bị đồng nhất nhiều thế với bản ngã tới mức khi bản ngã nói những điều như vậy, chúng có quyến dũ lớn, hấp dẫn lớn, thuyết phục lớn trong chúng. Thực tại là chính cái đối lập - chúng ta không phải là bản ngã của mình. Thực ra bởi vì bản ngã mà chúng ta không trưởng thành, bản ngã giống như tảng đá ngăn cản sự trưởng thành của bạn. Loại bỏ tảng đá và bạn sẽ bắt đầu trưởng thành, lớn lên thành cây lớn - với sự hoàn thành lớn lao, việc nở hoa.

Nhưng lúc ban đầu nó sẽ cảm thấy dường như nếu vứt tảng đá đi là vứt đi mọi an toàn. Tảng đá đã ngăn cản nhiều thứ. Nó đã ngăn cản mưa không tới được bạn và bạn cứ cho nó là an toàn hơn. Thực ra mưa là việc nuôi dưỡng. Nếu nó đạt tới bạn, bạn sẽ bắt đầu trưởng thành. Tảng đá đã ngăn cản mặt trời và bạn cứ cho nó là chỗ cư ngụ: nó ngăn cản nhiệt của mặt trời không đạt tới bạn. Nhưng nhiệt đó là cần, nhiệt đó là cuộc sống.

Cái có tính phá huỷ bạn, bạn đã được xã hội bảo không có tính phá huỷ; không chỉ việc nó không có tính phá huỷ mà nó còn là chỗ trú ngụ, sự bảo vệ, an ninh nữa. Ý niệm đó đã trở nên bắt rễ sâu trong bạn. Do đó, Surabhi, bạn cảm thấy khổ là an toàn. Mọi người đều cảm thấy giống điều đó. Đó là lí do tại sao mọi người đều chọn khổ; nó là chọn lựa của bạn. Mọi người đều chọn địa ngục. Đó là trách nhiệm của bạn. Nếu toàn thể trái đất đang sống trong địa ngục đó không phải là trách nhiệm của ai khác cả. Đó là quyết định của chúng ta - một quyết định có chủ ý để sống trong địa ngục bởi vì trong địa ngục bản ngã có thể còn lại.

Bản ngã có thể còn lại khi nó trong tối tăm, buồn thảm, không mặt trời trên đường chân trời. Khi mặt trời lên trên đường chân trời, mặt trời của nhận biết, thế thì bản ngã bắt đầu biến mất như bóng tối. Tất nhiên nếu bạn cảm thấy bị đồng nhất với bóng tối thế thì việc mặt trời mọc là đe doạ. Nhưng nếu bạn không đồng nhất bản thân bạn với bản ngã thế thì bạn sẽ có khả năng đón chào mặt trời, nó không phải là đe doạ gì thêm nữa. Nó là xúc động, cuộc phiêu lưu, nó là cuộc sống mới, sinh thành mới, nó là phục sinh.

Bản ngã là nấm mồ. Bước ra khỏi bản ngã bạn sẽ cần bước ra khỏi nấm mồ. Đừng nghĩ rằng nấm mồ là an toàn. Nó có vẻ an toàn bởi vì bạn chưa bao giờ mạo hiểm ra ngoài nó. Bạn chưa bao giờ có tính phiêu lưu. Bạn đã không biết tới mùi vị của nguy hiểm, bất an. Một khi bạn đã nếm trải nguy hiểm và bất an bạn sẽ không bao giờ quay lại nấm mồ nữa. Sống một khoảnh khắc một cách toàn bộ còn tốt hơn là nằm dài trong nấm mồ cả nghìn năm.

Đó không phải là cuộc sống, đó là né tránh cuộc sống. Bước ra khỏi khổ của bạn đi, Surabhi, bước ra khỏi bản ngã của bạn, bước ra khỏi nấm mồ của bạn và chấp nhận hạnh phúc đe doạ. Chấp nhận nguy hiểm của việc đi tới những đỉnh cao, bởi vì những người đi tới các đỉnh cao đó có thể ngã - họ đang mạo hiểm.

Liều tất cả đi bởi vì cuộc sống chỉ dành cho những kẻ liều lĩnh, người có thể liều tất cả. Nhưng bằng việc liều tất cả bạn trở thành người yêu của sự tồn tại, của Thượng đế. Bằng việc liều tất cả bạn trở nên xứng đáng, bằng việc liều tất cả bạn trở thành linh hồn. Không có liều thì không có linh hồn trong bạn, bạn chỉ là hổng hoác, không có gì bên trong bạn. Không có liều thì không có ý nghĩa, không thơ ca, không bài ca, không điệu vũ, không cực lạc trong cuộc sống của bạn. Không lễ hội chút nào.

Mở hội, nhảy múa, để vui vẻ tràn ngập trái tim bạn, để nó chảy tràn. Và nếu bản ngã chết, cứ để nó chết. Giúp nó chết bởi vì nó không phải là bạn. Bạn là cái gì đó siêu việt lên trên thân thể, tâm trí, bản ngã và tất cả. Bạn là một phần của Thượng đế, một phần của vĩnh hằng.

Đừng lo nghĩ, bạn không thể chết được. Cho dù bạn muốn chết, bạn cũng không thể chết được - bạn là vĩnh hằng. Cho nên, thực ra không có sợ hãi, không cần sợ. Chết là không thể được, chỉ bản ngã có thể chết. Cho nên nếu bạn vẫn còn bị đồng nhất với bản ngã thế thì nỗi sợ vẫn còn đó. Một khi bản ngã bị loại bỏ, chết biến mất và sợ biến mất, lo âu biến mất, phiền não biến mất; và năng lượng đã tham gia vào sợ hãi, lo âu, phiền não được thoát ra.

Cùng năng lượng đó trở thành điệu vũ của bạn, lễ hội của bạn.

Câu hỏi thứ hai:

Thưa Thầy kính yêu, Yêu nghĩa là gì?

Prem Jyoti, yêu có các nghĩa khác nhau cho mọi người. Với nhà văn, yêu là từ. Với nghệ sĩ, yêu là mầu sắc. Với diễn viên hài, yêu là tiếng cười. Với đứa trẻ nhỏ, nó là người mẹ. Với ong, nó là mật hoa. Với hoa, nó là ánh mặt trời. Và với bò cái, nó là nhiều bò đực.

Điều đó tất cả phụ thuộc vào bạn mà yêu sẽ có nghĩa gì. Yêu là chiếc thang có nhiều bậc. Tại bậc thấp nhât nó là sinh lí, sinh học, hoá học. Nó không là gì ngoài trò chơi của các hoóc môn. Đàn ông bị hấp dẫn tới đàn bà, đàn bà bị hấp dẫn tới đàn ông. Họ nghĩ họ đang rơi vào tình yêu, nhưng nếu hoóc môn có thể cười, chúng phải cười to bên trong bạn - bạn đang bị lừa. Điều bạn gọi là tình yêu không là gì ngoài sự hấp dẫn giữa các hoóc môn nam và nữ. Nó là hoá chất thuần khiết; tại điểm thấp nhất nó không nhiều hơn điều đó. Nó có tính con vật, nó là thèm khát.

Và hàng triệu người chỉ biết tình yêu ở mức thấp nhất của nó. Bởi vì những người này đã nảy sinh một tín ngưỡng lớn về từ bỏ tình yêu. Những người nghĩ rằng thèm khát là tình yêu đã tạo ra tôn giáo lớn trong đó tình yêu phải bị từ bỏ. Cả hai đều sai, bởi vì cả hai đều đã chấp nhận bậc thang thấp nhất dường như nó là tất cả. Nó không phải vậy.

Nếu bạn đi lên cao hơn chút ít, tình yêu của con người với âm nhạc không phải là hoá chất, nó không phải là hooc môn, nó không phải là sinh lí; nó là tâm lí. Tình yêu của con người với hoa không thể thu về dâm dục được. Tình yêu của con người với hội hoạ... đã có những hoạ sĩ đã hi sinh toàn thể cuộc đời mình chỉ để vẽ.

Vincent van Gogh, một trong những hoạ sĩ vĩ đại nhất, đã hi sinh bản thân mình toàn bộ chỉ để vẽ: vẽ còn quan trong hơn chính bản thân cuộc sống. Bởi vì việc vẽ ông ấy không thể làm việc được; ông ấy liên tục vẽ cho nên không có thời gian để làm việc. Anh ông ấy thường cho ông ấy đủ tiền để sống, bởi vì không ai quan tâm tới việc là hoạ sĩ của ông ấy. Và ông ấy đã là một hoạ sĩ kì lạ nữa, một thiên tài rất vĩ đại. Bất kì khi nào có một thiên tài, phải mất hàng trăm năm để nhận ra người đó. Ông ấy không phải là hoạ sĩ truyền thống. Ông ấy đã mang vào tranh vẽ cái gì đó mới, cách nhìn mới.

Cho nên không ai đã có khả năng đánh giá được tranh của ông ấy, chúng không bán được. Bạn sẽ ngạc nhiên mà biết rằng thậm chí đến một tranh cũng không bán được khi Van Gogh còn sống; bây giờ từng bức tranh của ông ấy đều đáng giá hàng triệu đô la. Chỉ vài bức còn lại, nhiều nhất là hai trăm bức - ông ấy đã vẽ cả nghìn bức. Tất cả đều thất lạc, bởi vì không ai quan tâm gìn giữ chúng.

Ông ấy thường đem tranh của mình đi cho không bạn bè, bởi vì không ai quan tâm tới tranh ông ấy; không chỉ họ không quan tâm, họ thậm chí không đủ dũng cảm để treo tranh của ông ấy trong phòng khách của họ bởi vì mọi người sẽ cười họ. Cách tiếp cận của ông ấy tới cuộc sống và tự nhiên là mới thế. Anh ông ấy thường cho ông ấy đủ tiền hàng tuần chỉ để sống. Ông ấy sẽ ăn chỉ ba ngày trong tuần; bốn ngày ông ấy tiết kiệm tiền để vẽ. Bây giờ bạn có thể sống theo cách này được bao lâu?

Đến lúc ông ấy ba mươi bẩy tuổi, chỉ ba mươi bẩy thôi, ông ấy tự tử. Và bức thư ngắn ông ấy đã để lại là cực kì có ý nghĩa. Ông ấy đã viết rằng 'Tôi tự tử không chống lại ai cả - tôi đã không phàn nàn chống lại bất kì ai hay cuộc sống - cuộc sống đã là sự hoàn thành lớn cho tôi. Tôi tự tử bởi vì tất cả những gì tôi muốn vẽ tôi đã vẽ rồi; bây giờ chẳng có ích gì mà sống nữa. Tôi đã làm điều tôi phải tới làm; công việc của tôi đã kết thúc.'

Ông ấy muốn vẽ mặt trời trong tất cả các khuôn mặt có thể của nó. Trong một năm ông ấy liên tục vẽ mặt trời. Ông ấy liên tục đứng dưới mặt trời ngoài không khí. Dạ dầy ông ấy trống rỗng, ông ấy đói, và mặt trời nóng... và ông ấy liên tục vẽ bởi vì không mấy thời gian còn lại. Mặt trời làm ông ấy phát điên, nó đã là quá nhiều. Và thế rồi ông ấy tự tử, bởi vì ông ấy đã vẽ mặt trời từ lúc mặt trời mọc tới lúc mặt trời lặn, mọi khuôn mặt, mọi mầu sắc, mọi mây mù có thể. Ông ấy đã làm xong việc của mình. Ông ấy chết một cách mãn nguyện.

Bây giờ, tình yêu này cho việc vẽ, tình yêu này cho nghệ thuật, là cái gì đó cao hơn - cao hơn sinh học, cao hơn hoá chất, cao hơn sinh lí. Nó không phải là thèm khát, bạn không thể gọi nó là thèm khát được. Nó là đam mê như thèm khát hay còn nhiều hơn thế, bởi vì rất ít người chết vì người đàn bà và rất ít người chết vì người đàn ông. Nhưng người này chết vì các bức tranh của mình. Đây là tâm lí; điều này là tốt hơn nhiều.

Nhưng vẫn có trạng thái cao hơn: tình yêu tâm linh, tình yêu của vị Phật, tình yêu của một Jesus, tình yêu của một Krishna. Nó là khác toàn bộ. Nó thậm chí không thẩm mĩ, tâm lí; nó là tâm linh. Bây giờ tình yêu có cách diễn đạt của từ bi - đam mê đã biến thành từ bi. Phật yêu toàn thể sự tồn tại, bởi vì ông ấy có quá nhiều và ông ấy phải chia sẻ nó. Ông ấy bị nặng gánh bởi tình yêu thoát ra từ ông ấy; tình yêu phải được chia sẻ với cây, với chim, với người, với con vật, với bất kì cái gì đến gần.

Ở mức thấp nhất khi tình yêu chỉ là thèm khát, sinh lí, nó là việc khai thác người khác, nó là việc dùng người khác như phương tiện. Chẳng mấy chốc nó bị kết thúc. Một khi bạn đã khai thác người đàn bà hay người đàn ông bạn mất mối quan tâm; mối quan tâm chỉ cho khoảnh khắc thôi. Khoảnh khắc người đàn bà được biết rõ với bạn thì bạn bị kết thúc với cô ấy. Bạn đã dùng người khác như phương tiện - điều này xấu, điều này vô đạo đức. Dùng người khác như phương tiện là hành động vô đạo đức nhất trong sự tồn tại, bởi vì từng con người đều là mục đích lên chính mình.

Tình yêu tâm lí biết cách hi sinh. Nghệ thuật, thơ ca, hội hoạ, âm nhạc, điệu vũ trở thành mục đích, chúng không còn là phương tiện nữa. Bạn trở thành phương tiện. Tình yêu sinh học thu người khác thành phương tiện; tình yêu tâm lí nâng người khác thành mục đích.

Nhưng trong thế giới tâm linh không có vấn đề phương tiện và mục đích, không có vấn đề về người khác; không có hai. Phật yêu sự tồn tại bởi vì Phật đã trở thành bản thân sự tồn tại. Không có vấn đề về 'ta' và 'người'; nó không phải là đối thoại. Tại điểm của tâm thức tối thượng tình yêu không phải là đối thoại; không có mối quan hệ ta/người, nó không phải là mối quan hệ. Nó là việc chảy tràn thuần khiết của tình yêu.

Prem Jyoti, đó là nghĩa của tên bạn: Prem nghĩa là yêu, Jyoti nghĩa là ngọn lửa. Vị phật là ngọn lửa của tình yêu, chỉ là ngọn lửa thuần khiết không khói. Khói tới từ thèm khát. Khi không có thèm khát, khi bạn không muốn lấy cái gì từ tình yêu của bạn, khi bạn đơn giản muốn cho, khi bạn cảm thấy biết ơn vì người khác chấp nhận tình yêu của bạn, ngọn lửa là không khói. Nó là thuần khiết, nó là vàng ròng.

Và bạn có biết không? - tình yêu bao giờ cũng vươn lên trên, cũng giống như ngọn lửa bao giờ cũng vươn lên trên. Ngọn lửa chưa bao giờ đi xuống dưới. Thèm khát giống như nước, nó đi xuống dưới; tình yêu giống như ngọn lửa, đám lửa, nó bao giờ cũng đi lên trên. Và giữa hai điều này là hiện tượng tâm lí: cái gì đó của thèm khát trong nó, đam mê, và cái gì đó của từ bi trong nó. Nó ở ngay giữa. Nó có phẩm chất nào đó của cái thấp hơn và phẩm chất nào đó của cái cao hơn với nó.

Do đó khi nhà thơ trong tâm trạng thơ ca của mình người đó gần như nhà huyền môn, nhưng đấy chỉ là vấn đề tâm trạng. Khi người đó không trong tâm trạng thơ ca người đó chỉ là người thường hay có thể còn thường hơn cái gọi là người thường. Bạn có thể đã quan sát điều đó: khi nhạc sĩ chìm ngập bản thân mình trong âm nhạc người đó vươn tới những đỉnh cao, những đỉnh cao phù du tới mức bạn có thể cảm thấy sự hiện diện của điều huyền bí lớn lao. Và cùng nhạc sĩ đó bạn có thể thấy ngồi trong khách sạn nào đó uống trà, nói đủ mọi điều vô nghĩa. Người đó có vẻ quá bình thường; bạn không thể tin được rằng con người này đã tạo ra âm nhạc hay thế, âm nhạc tinh tú thế!

Nếu bạn đọc thơ, nhà thơ dường như giống người thấy, một Kahlil Gibran. Nếu bạn đọc Nhà Tiên tri nó gần như là nhà tiên tri, nhưng nếu bạn gặp Kahlil Gibran và thấy ông ấy trong tâm trạng bình thường của ông ấy bạn sẽ ngạc nhiên: ông ấy là người rất hay giận, ghen tị, cãi lộn. Ông ấy đi vào cơn thịnh nộ rất trẻ con, ném mọi thứ, rất có tính sở hữu. Nếu bạn gặp Kahlil Gibran bạn sẽ ngạc nhiên... làm sao người này có thể viết ra cuốn Nhà Tiên tri được? - bởi vì cuốn sách vươn lên cùng tầm cao như Kinh Thánh, như Koran.

Nhưng người này không cư ngụ ở những chiều cao đó; chỉ thỉnh thoảng mây không có đó và nhà thơ có thể thấy mặt trời, đại dương, có thể thấy bầu trời rộng mở và có thể cho bạn thoáng nhìn về nó trong thơ ca của ông ấy, trong âm nhạc của ông ấy. Nhưng chẳng mấy chốc mây lại kéo tới và mặt trời không còn sẵn có nữa... và nhà thơ là bình thường như bạn hay thậm chí còn tầm thường hơn, bởi vì khi bạn rơi khỏi thoáng nhìn bạn rơi vào chiều sâu, chỉ để giữ cân bằng.

Cho nên bạn có thể tìm thấy một nhà thơ say, nằm trong cống rãnh như con chó, hét lên những điều vô nghĩa, và cùng nhà thơ đó đem tới những đoá hoa đẹp thế từ cái không biết. Cho nên ở giữa cả hai điều này sẽ có cùng nhau; nó là hiện tượng trộn lẫn. Vươn lên từ cái thấp, nhưng đừng dừng lại ở giữa. Cứ vươn lên cái cao nhất.

Khi tôi nói về tình yêu tôi bao giờ cũng ngụ ý cái cao nhất, với một khác biệt: khi người khác nói về cái cao nhất họ phủ nhận cái thấp nhất; tôi không phủ nhận nó, tôi chấp nhận nó. Tôi muốn dùng nó như bàn đạp. Cái thấp hơn phải được làm thuần khiết bởi cái cao hơn. Cái thấp hơn phải được biến đổi bởi cái cao hơn, không bị phủ nhận, không bị bác bỏ. Nếu bạn bác bỏ nó, nó còn dai dẳng. Nếu bạn bác bỏ nó, nếu bạn kìm nén nó, nó trả thù. Nó làm cho bạn xấu hơn bạn đã từng vậy trước đây.

Người đàn bà với đứa trẻ mới đẻ, đứng tiếp trong hàng trong phòng chờ đông đúc ở trạm của Hội phúc lợi trẻ em, được đưa vào trong văn phòng của bác sĩ bởi một cô y tá chịu trách nhiệm.

Bác sĩ khám cho đứa bé, và thế rồi hỏi người đàn bà này, 'Nó ăn bằng sữa mẹ hay ăn bằng chai?'

'Ăn sữa mẹ ạ,' cô ấy đáp.

'Cô cởi áo xuống tới eo đi,' ông ta ra lệnh. Cô ấy làm vậy và ông ta kiểm tra cô ấy. Ông ta nhấn vào từng vú, tăng và giảm sức nhấn. Ông ta vắt và kéo từng đầu vú. Đột nhiên ông ta nhận xét, 'Không có gì ngạc nhiên đứa trẻ này đang bị suy dinh dưỡng - cô không có sữa.'

'Cũng tự nhiên thôi,' cô ấy đáp. 'Tôi là cô nó, Nhưng tôi mừng là tôi đã tới.'

Nếu bạn cứ kìm nén mọi thứ, thế thì trên bề mặt bạn có thể trông như thánh nhân, nhưng chỉ trên bề mặt thôi. Tốt hơn cả là tội nhân trên bề mặt và là thánh nhân ở trung tâm hơn là điều ngược lại.

Cô hầu già bước dọc phố dưới ánh đèn mờ thì một kẻ cướp đường nhảy ra từ bụi cây. 'Đưa tiền đây!' hắn ta ra lệnh.

'Tôi chẳng có đồng nào,' cô ấy xoay xở đáp lại.

Hắn ta tiến hành lục soát kĩ càng cô ấy. Mọi chỗ che giấu đều bị lục soát.

'Tao đoán là mày nói thật,' cuối cùng hắn lẩm bẩm một cách giận dữ. 'Mày không có đồng nào theo mình cả.'

'Trời ơi,' cô ấy rền rĩ, 'đừng dừng lại bây giờ! Tôi sẽ viết cho ông một séc!'

Tôi không thiên về kìm nén cái thấp hơn. Cái thấp hơn phải được nâng lên những đỉnh cao, cái thấp hơn phải được cho đôi cánh. Với sự sáng suốt, với hiểu biết, điều đó là có thể. Nếu bạn phủ nhận cái thấp hơn bạn sẽ không bao giờ có khả năng đạt tới cái cao hơn, bởi vì bậc thấp hơn là bước cần thiết. Vâng, vượt ra ngoài nó, nhưng bạn có thể vượt ra ngoài nó chỉ nếu bạn không bác bỏ nó. Dùng nó, nhưng nhớ đừng trở nên bị ám ảnh bởi nó. Hai điều này phải được ghi nhớ: một là, không bị ám ảnh bởi nó, không dừng tại nó, và hai là, không bác bỏ và phủ nhận nó mà dùng nó làm bàn đạp.

Khéo léo vào. Từ của Phật là upaya - khéo léo. Và khi ông ấy nói 'upaya,' ông ấy ngụ ý rất nghệ thuật trong việc biến đổi cuộc sống của bạn. Nó chỉ là tiềm năng, hạt mầm, nhưng nó có thể trở thành cây lớn và nó có thể nở hoa vào thời điểm riêng của nó. Và khi cây nở hoa, khi hàng nghìn hoa đã nảy sinh trên cành cây, có vui vẻ lớn trong việc là cây, cực lạc lớn lao.

Bạn cũng là hạt mầm - trở thành cây đi. Hạt mầm có thể xấu - hạt mầm gần như bao giờ cũng vậy; rễ có thể xấu, nhưng nhớ lấy, chính là trên rễ mà cây phải lớn lên. Rễ phải được dùng; không có rễ sẽ không có việc nở hoa.

Không có hấp dẫn sinh lí sẽ không có trưởng thành tâm lí. Và không có chuyện tình tâm lí với nghệ thuật, âm nhạc, điêu khắc, không có khả năng của tình yêu tâm linh. Nhà thơ và hoạ sĩ và vũ công và nhạc sĩ là bước cần thiết hướng tới việc trở thành vị phật.

Câu hỏi thứ ba:

Thưa Thầy kính yêu,

Tathata là gì - chấp nhận toàn bộ?

Dharmesh, tathata là một trong những đóng góp có ý nghĩa nhất của Phật cho thế giới. Tathata nghĩa là chấp nhận toàn bộ: bất kì cái gì đang là tình huống, đừng tranh đấu với nó. Chấp nhận nó một cách toàn tâm, bởi vì chính qua chấp nhận toàn bộ mà điều siêu việt xảy ra. Nếu bạn tranh đấu với nó bạn sẽ làm phí hoài không cần thiết năng lượng của bạn. Chấp nhận nó bạn gìn giữ năng lượng của bạn. Chấp nhận nó bạn trở nên có khả năng hiểu nó, bởi vì chỉ người chấp nhận mới có khả năng hiểu; người bác bỏ không thể hiểu được.

Bất kì cái gì bạn bác bỏ, bất kì cái gì bạn trở nên thù địch, bạn trở nên không có khả năng hiểu - bởi vì chúng ta né tránh cái bị bác bỏ. Chúng ta thực sự sợ nó cho nên chúng ta để nó ở sau lưng và chúng ta trốn khỏi nó; chúng ta tìm cách thức và phương tiện để trốn khỏi nó. Và nếu bạn cố gắng trốn khỏi cái gì đó, làm sao bạn sẽ hiểu nó được? Và không hiểu không có giải thoát, không biến đổi.

Phật nói 'tathata' - chấp nhận nó một cách toàn bộ. Bất kì cái gì đang là hoàn cảnh, chấp nhận mà không phủ nhận, không kết án, và trong việc chấp nhận đó nhiều điều xảy ra, nhiều cánh cửa mở ra. Điều đầu tiên là: năng lượng của bạn được bảo tồn, điều là ân huệ lớn lao. Trong tranh đấu bạn tiêu tán năng lượng, năng lượng của bạn dò rỉ, bạn bao giờ cũng vẫn còn vô năng lượng. Và để đi tới các đỉnh cao bạn sẽ cần năng lượng lớn, bạn sẽ cần sự sống động. Nếu bạn muốn đạt tới mặt trời, cuộc hành trình là dài và gian nan. Bạn không thể đi tới mặt trời được, bạn không thể bay xa thế được, nếu không có năng lượng trong bạn.

Người tranh đấu với dục, giận, tham, ghen tị, sở hữu của mình - và có cả nghìn lẻ một thứ để tranh đấu - vẫn còn vướng mắc trong cuộc đấu tranh của mình; người đó không thể đi đâu được. Người đó thường xuyên bị rối loạn và bị sao lãng bởi những điều này. Người đó tranh đấu với cái này, kìm nén cái này, cái gì đó khác ngóc đầu lên - bởi vì người đó là một và kẻ thù là nhiều. Bạn tranh đấu với giận, bạn sẽ trở nên tham. Toàn thể năng lượng bạn kìm nén từ giận biến thành tham. Bạn tranh đấu với tham, bạn sẽ trở nên rất dâm dục. Bạn tranh đấu với dục, bạn sẽ trở nên rất giận. Bạn kìm nén cái này, và cùng điều đó với khuôn mặt mới, với mặt nạ mới, lại tới từ cửa sau. Bạn sẽ phát điên.

Đó là cách toàn thể nhân loại đã phát điên. Sự điên khùng này khắp chốn thế, đó là lí do tại sao chúng ta nghĩ rằng mọi người đều điên. Mọi người đều điên! Rất hãn hữu mới có một người lành mạnh. Lành mạnh trong xã hội điên khùng này thực sự là công trình vĩ đại của hiểu biết, dũng cảm, nổi dậy.

Nếu bạn vứt bỏ tất cả các ước định mà xã hội đã áp đặt lên bạn, chỉ thế thì bạn mới có khả năng vẫn còn lành mạnh. Bằng không xã hội biến mọi người thành người điên khùng. Xã hội biến mọi người thành tương ứng với phương thức, hình mẫu, cấu trúc riêng của nó. Nó cho bạn ý niệm, ý thức hệ, tôn giáo. Nó đầu độc bạn từ chính lúc ban đầu; khi bạn đang trong bụng mẹ việc đầu độc bắt đầu.

Bây giờ họ đang tìm ra những cách thức khoa học để ước định đứa trẻ vẫn còn trong bụng mẹ. Vâng, những điều nào đó có thể được làm để ước định đứa trẻ. Chẳng hạn, họ đã thử dùng kiểu thắt lưng chặt nào đó ở bụng người mẹ; thắt lưng đó được làm theo cách nó giữ đứa trẻ trong tình thế chật chội. Và họ đã khám phá ra rằng những đứa trẻ này rất vâng lời; khi chúng được sinh ra chúng vâng lời hơn các đứa trẻ khác, bởi vì trong chín tháng chúng đã sống gần như trong góc chật, trong nhà tù.

Ở nước Nga Xô viết họ đang thử thắt lưng nhiều đàn bà. Bây giờ, đứa trẻ đáng thương thậm chí chưa được sinh ra đã được ước định, được chuẩn bị cho xã hội nào đó. Nó sẽ vâng lời. Âm nhạc nào đó có thể đạt tới bụng mẹ. Một loại âm nhạc dịu dàng ru ngủ đứa trẻ là có ích để tạo ra nô lệ. Và nhiều thuốc thế đang có sẵn mà có thể đánh thuốc cho đứa trẻ ngay cả trước khi nó được sinh ra - nó được sinh ra bị đánh thuốc rồi. Nó sẽ sống toàn bộ cuộc sống của nó theo một loại vô ý thức; nhưng đó là cách xã hội muốn nó sống. Người có ý thức đã chứng tỏ là nguy hiểm; một Jesus, một Phật, một Zarathustra, những người này đã chứng tỏ là nguy hiểm.

Câu chuyện là ở chỗ điều đầu tiên mà Zarathustra làm khi ông ấy được sinh ra là ông ấy đã cười to. Bạn có thể nghĩ được đứa trẻ nào nổi dậy nhiều hơn thế không? Trẻ con không được cho là cười khi chúng được sinh ra; chúng được cho là phải khóc, nhưng không được cho là phải cười. Nó phải đã gây choáng cho bố mẹ nó và hàng xóm và những người đã nghe tiếng cười của nó. Sao nó cười? Và người như vậy không đáng tin, không đáng tin cậy chút nào - đây là con người nguy hiểm! Người đó đã làm hành động nổi dậy đầu tiên của mình. Người đó đã nói rằng 'Tôi không định là một phần của đám đông đâu - thế là đủ rồi. Nhiều đứa trẻ đã khóc, tôi không theo chúng. Tôi sẽ bắt đầu cuộc sống của tôi bằng tiếng cười.'

Dù điều đó có thực sự xảy ra hay không thì cũng không thành vấn đề. Thực ra khó mà cười ngay sau khi bạn được sinh ra, nhưng câu chuyện này có ý nghĩa bởi vì nó nói cái gì đó về toàn thể triết lí sống của Zarathustra: đó là triết lí về nổi dậy lớn lao.

Zarathustra là một trong những thầy giáo vĩ đại nhất của thế giới - ông ấy đã chấp nhận cuộc sống trong tính toàn bộ của nó. Ông ấy không phải là người từ bỏ, ông ấy chống lại việc từ bỏ. Đó là lí do tại sao vài tín đồ của Zarathustra đã sống sót phải trốn khỏi quê hương bản quán của mình, Persia. Họ phải ra đi, bởi vì người Mô ha mét giáo ép buộc họ, chuyển đạo họ; họ đã cải đạo cả vùng Persia thành nước của người Mô ha mét giáo. Persia bây giờ được biết tới là Iran.

Vài người đã trốn đi, người không sẵn sàng chấp nhận sự ép buộc bạo hành này. Họ tới Ấn Độ; họ sống ở Bombay và xung quanh Bombay - người Parsis. Họ là những tín đồ duy nhất của Zarathustra; họ là những người rất khẳng định cuộc sống. Do đó nhiều người Parsis đã trở nên quan tâm tới tôi; với họ tôi có sức hấp dẫn lớn bởi vì tôi cũng khẳng định cuộc sống. Tôi không thiên về trốn chạy.

Chính bởi vì thái độ khẳng định cuộc sống toàn bộ của Zarathustra mà Friedrich Nietzsche yêu ông ấy vô cùng và đã viết cuốn sách lớn của mình, Zarathustra đã nói vậy. Ông ấy đã viết cuốn sách để ca ngợi cuộc sống và tình yêu cuộc sống. Ông ấy đã không thể tìm được thầy nào khác khẳng định cuộc sống thế như Zarathustra; người bắt đầu cuộc sống của mình bằng tiếng cười, người có toàn thể cuộc sống của mình là tiếng cười. Không có bi quan, thậm chí không có khuynh hướng bi quan trong ông ấy.

Đó đích xác là nghĩa của tathata - chấp nhận toàn thể cuộc sống như nó vậy. Trong chấp nhận của mình bạn sẽ gìn giữ năng lượng của bạn, và bạn có nguồn năng lượng không cạn nếu bạn chấp nhận.

Thứ hai: khi bạn chấp nhận mọi thứ, cuộc sống của bạn trở thành vui mừng. Không ai có thể làm bạn khổ được, không cái gì có thể làm bạn khổ được.

Một người có ba sợi tóc trên cái đầu hói của mình đi vào trong hiệu cắt tóc và yêu cầu gội đầu và tết tóc.

Thợ cắt tóc vào việc nhưng khi anh ta sắp hoàn thành việc chải tóc, một trong các sợi tóc rơi ra.

Thợ cắt tóc rất bối rối nhưng người này chỉ nói, 'Thôi được, làm gì được? Tôi đoán tôi sẽ phải chia tay sợi tóc ở giữa!'

Thợ cắt tóc rất cẩn thận chải một sợi tóc sang bên phải và vừa định chải sợi kia sang bên trái thì một sợi lại rơi ra nữa. Thợ cắt tóc không thể xin lỗi cho đủ nhưng người này coi điều đó thực sự bình thản.

'Thôi được,' ông ta nói, 'tôi đoán bây giờ tôi phải đi quanh với tóc tôi tất cả đều rơi mất.'

Đây là tathata, đây là chấp nhận toàn bộ! Bạn không thể làm rối loạn người như vậy được. Người đó bao giờ cũng bằng lòng, người đó bao giờ cũng tìm ra cách để được mãn nguyện. Đó là nghệ thuật lớn. Và người bao giờ cũng hài lòng và bao giờ cũng tìm ra cách vẫn còn được hài lòng có khả năng thấy mọi sự một cách trong suốt.

Không bằng lòng che mờ mắt bạn và cách nhìn của bạn; bằng lòng làm cho mắt bạn sáng sủa và cách nhìn của bạn rõ ràng. Bạn có thể nhìn xuyên thấu, bạn có thể hiểu mọi sự như chúng vậy.

Tathata cũng được dịch ra là như thế; điều đó nữa là một trong các nghĩa của nó. Bạn thấy mọi sự như chúng vậy trong tính như thế của chúng; bạn không áp đặt ý niệm nào riêng của mình lên chúng.

Và đó là phép màu, chìa khoá thần. Nếu bạn có thể thấy giận như nó vậy, không phán xét nào, bạn sẽ ngạc nhiên: nhìn giận mà không phán xét, không kết án, không nói nó là xấu hay tốt, phải vậy hay không phải vậy, không đem cái 'phải' nào vào... nếu bạn có thể thấy giận của mình như nó vậy, không định kiến ủng hộ hay chống đối, phép màu xảy ra: giận biến mất và năng lượng của nó được hấp thu vào trong bạn. Chỉ bằng sáng suốt thuần khiết bạn biến đổi giận, tham, ghen tị. Và tất cả những cái cứ kéo bạn chỗ này chỗ nọ, giữ bạn chạy, chưa bao giờ cho phép bạn nghỉ ngơi và thảnh thơi, đều được hấp thu; nhiều năng lượng trở thành sẵn có cho bạn.

Và dần dần, dần dần khi không có giận - không phải là bạn đã bác bỏ nó mà bạn đã hấp thu nó, tiêu hoá nó - không tham, không ghen tị, không sở hữu, không dâm dục... bạn đã tiêu hoá tất cả các hiện tượng này trong mình. Bạn đang trở nên ngày một lớn hơn và bạn có năng lượng sẵn có để vươn lên cao hơn; bạn có đủ nhiên liệu để giữ cho ngọn lửa của bạn bùng cháy sáng và không có khói.

Dharmesh, tathata là phương pháp biến đổi năng lượng của bạn thành bạn bè của bạn. Thông thường bạn được dạy theo cách ngu xuẩn tới mức năng lượng riêng của bạn trở thành kẻ thù của bạn và bạn thường xuyên tranh đấu chống lại bản thân bạn. Bây giờ có thể không có ngu xuẩn nào lớn hơn điều này; đây là hành động ngu xuẩn nhất trên thế giới mà mọi người cứ làm - đánh nhau với bản thân bạn. Bạn không thể thắng được, bạn không thể đánh bại được. Bạn sẽ vẫn còn cãi vã với bản thân bạn, bạn sẽ phá huỷ bản thân bạn trong cãi vã cả đời mình. Bạn sẽ chết, và bạn sẽ không bao giờ biết cuộc sống là gì. Bạn sẽ không bao giờ biết vinh quang của cuộc sống, vĩ đại của cuộc sống và món quà vô cùng là cuộc sống, và có thể đã từng là món quà nếu bạn đã sống với sự lưu tâm đúng, với tathata, với sự chấp nhận.

Câu hỏi thứ tư:

Thưa Thầy kính yêu,

Tôi muốn ném tâm trí xấu xí này khỏi hệ thống của tôi. Làm sao làm điều đó?

Narayano, chẳng cái gì phải bị ném đi khỏi hệ thống của bạn; mọi thứ phải được biến đổi và hấp thu. Tâm trí không xấu đâu; cách dùng tâm trí của bạn mới xấu. Đổi cách dùng của bạn đi. Tâm trí không xấu - bạn vô ý thức. Chiếc xe ngựa là đẹp, nó là chiếc xe bằng vàng, nhưng người đánh xe say và ngủ say; và người đó gọi tên xe, kết án xe. Khi người đó thấy bản thân mình nằm trong rãnh, người đó đánh ngựa, người đó kết án xe, người đó kết án người làm xe, và người đó không bao giờ nghĩ rằng đó không phải là lỗi của xe, không phải là lỗi của ngựa, không phải là lỗi của người làm xe. Đó là lỗi của người đó - người đó đã say, người đó đã ngủ say. Nếu xe rơi xuống rãnh điều đó là tự nhiên, toàn thể trách nhiệm là của bạn.

Vấn đề không phải là phá huỷ tâm trí hay vứt tâm trí đi. Tâm trí là cái máy hay, cái máy đẹp nhất trong sự tồn tại, nhưng bạn đã trở thành người hầu của tâm trí. Bạn là người chủ và người chủ đang vận hành như người hầu; tâm trí là người hầu và bạn đã làm người hầu thành người chủ.

Tôi đã nghe một câu chuyện cổ:

Một nhà vua rất hạnh phúc với một trong những người hầu của mình. Người đó thành tâm thế, thành tâm toàn bộ với nhà vua thế; người đó bao giờ cũng sẵn sàng hi sinh cuộc sống của mình cho nhà vua. Nhà vua hạnh phúc vô cùng, và nhiều lần người đó đã cứu vua, liều cả mạng sống riêng của mình. Người đó là vệ sĩ của nhà vua.

Một hôm nhà vua cảm thấy hạnh phúc với người đó thế, nhà vua nói, 'Nếu ngươi muốn điều gì, nếu ngươi có bất kì điều muốn gì, nói cho ta và ta sẽ hoàn thành nó. Ngươi đã làm nhiều điều cho ta tới mức ta không bao giờ có thể bầy tỏ được lòng biết ơn của mình, ta không bao giờ có thể trả lại cho ngươi được, nhưng hôm nay ta muốn hoàn thành bất kì ước nguyện nào của ngươi, dù nó là bất kì cái gì.'

Người hầu nói, 'Bệ hạ đã cho thần quá nhiều rồi. Thần được phúc lành thế chỉ bởi việc bao giờ cũng ở bên bệ hạ - thần không cần gì cả.'

Nhưng nhà vua cứ khăng khăng. Người hầu càng nói, 'Không cần,' nhà vua càng nài nỉ hơn. Cuối cùng người hầu nói, 'Thế thì được. Bệ hạ làm cho thần thành vua trong hai mươi bốn giờ và bệ hạ thành lính gác.'

Nhà vua có chút ít e dè, sợ hãi, nhưng nhà vua là người biết giữ lời mình và nhà vua phải hoàn thành ước muốn này. Thế là trong hai mươi bốn giờ ông ta trở thành lính gác và lính gác trở thành nhà vua. Và bạn có biết lính gác làm gì không? Điều đầu tiên ông ta làm, ông ta ra lệnh cho nhà vua chết đi, tử hình!

Nhà vua nói, 'Ông làm gì vậy?'

Người đó nói, 'Ngươi im đi! Ngươi đơn giản là lính gác và không gì nhiều hơn. Đó là ước muốn của ta và bây giờ ta là vua!'

Nhà vua bị giết, và kẻ hầu trở thành vua mãi mãi.

Kẻ hầu có cách thức láu cá riêng của mình để trở thành chủ.

Tâm trí là một trong những cái máy hay nhất, phức tạp nhất, tiến hoá nhất. Nó đã phục vụ bạn tốt, nó phục vụ bạn tốt đấy. Bởi vì việc phục vụ của nó bạn đã lặp lại cùng câu chuyện này trong đời mình, mọi người đã lặp lại cùng câu chuyện này: bạn đã làm tâm trí thành người chủ và bây giờ người chủ đối xử với bạn hệt như kẻ hầu.

Đây là vấn đề, không phải là tâm trí phải bị vứt đi đâu. Nếu bạn vứt tâm trí đi bạn sẽ phát điên. Không có tâm trí sẽ chỉ có một nghề bạn có thể làm: đó là chính trị!

Tôi đã nghe:

Một chính khách đang trải qua ca mổ não. Não của ông ta được lấy ra, họ chữa não của ông ta và ông ta đang nằm trên cáng chờ đợi.

Đột nhiên một người bước vào và nói, 'Ông đang làm gì ở đây thế? Ông đã được chọn làm thủ tướng đất nước rồi!'

Thế là ông ta trở dậy. Bác sĩ giải phẫu nói, 'Ông đi đâu thế? - não ông vẫn còn đây!'

Ông ta nói, 'Tôi sẽ làm gì với bộ não bây giờ? Tôi đã là thủ tướng rồi, tôi không cần nó. Các ông có thể giữ lấy nó. Khi tôi cần nó tôi sẽ quay lại.'

Một khi bạn là thủ tướng bạn không cần tâm trí. Tôi đã nghe một câu chuyện khác nữa:

Một người - nó phải là câu chuyện tương lai nào đó - một người tới bệnh viện vì não anh ta bị hỏng trong tai nạn xe hơi và anh ta muốn có não mới. Thế là anh ta yêu cầu nhà giải phẫu chỉ cho anh ta tất cả các loại não sẵn có. Bác sĩ giải phẫu đưa anh ta đi quanh một vòng; có nhiều não.

Bộ não đầu tiên thuộc về một giáo sư, nhà toán học. Anh ta hỏi giá - năm mươi đô la. Anh ta ngạc nhiên: nhà toán học nổi tiếng, người được giải Nobel, mà chỉ đáng năm mươi đô la thôi! Thế rồi có một nhạc sĩ và não ông ta chỉ có ba mươi đô la. Thế rồi có não của một doanh nhân và nó chỉ có hai mươi đô la. Và cứ thế, cứ thế.

Cuối cùng họ đi tới não của một chính khách - nó giá năm nghìn đô la! Người này đâm phân vân. Anh ta nói, 'Sao nó đắt quá thế?'

Bác sĩ giải phẫu nói, 'Bởi vì nó chưa bao giờ được dùng cả. Tất cả các não khác đều là thứ dùng rồi, đây mới là thứ mới toanh.'

Narayano, nếu bạn vứt não đi, thế thì bạn sẽ phải đi vào chính trị, có vậy thôi. Thế thì bạn không thể là sannyasin được: sannyasin cần nhiều thông minh hơn bất kì ai khác. Cho nên xin đừng hỏi tôi cách làm điều đó. Và đừng làm điều đó theo cách riêng của bạn - bởi vì đôi khi mọi người có làm đấy, và thế rồi chữa lại nó là rất khó.

William có vấn đề lớn với vợ mình, Lisa. Mọi đêm trước khi cô ấy đi ngủ cô ấy sẽ dừng ở cửa, bắt đầu chạy và thế rồi với cú nhảy xa phi thẳng vào trong giường. Anh ta bực mình thế về thói quen này của cô ấy tới mức anh ta quyết định làm điều gì đó về nó. Thế là một đên khi cô ấy đã ngủ anh ta trở dậy, đi tới tủ lạnh, lấy một miếng gan bò lớn ra khỏi tủ và để nó trên sàn ngay trước giường.

Sáng hôm sau anh ta dậy và nói, 'Trời đất, Lisa, nhìn điều đã xảy ra - dạ con của em đã rơi ra rồi! Anh bao giờ cũng bảo em đừng có nhảy mà.' Lisa choáng váng.

Khi anh ta về nhà tối hôm đó từ công việc anh ta nói, 'Bây giờ, Lisa, em thấy điều có thể xảy ra với thói quen xấu như thế này.'

Cô ấy đáp, 'Ồ, điều đó cũng không tệ lắm đâu. Anh phải đã thấy để cho nó vào lại thì rắc rối nhiều thế nào.'

Cho nên Narayano, xin đừng làm điều đó! Dễ dàng vứt nó đi đấy, rất khó để nó trở lại. Bạn sẽ cần tất cả tâm trí bạn có. Là người chủ của nó đi. Dùng nó, và đừng bị nó dùng.

Và đó là điều thiền tất cả là gì: nghệ thuật của việc đi khỏi tâm trí, ở trên tâm trí, trở nên siêu việt với tâm trí, vẫn biết rằng 'Mình không phải là tâm trí.' Điều đó không ngụ ý rằng bạn phải vứt tâm trí đi. Việc biết rằng 'Mình không phải là tâm trí ' làm bạn lại là người chủ. Bạn có thể dùng tâm trí. Ngay bây giờ, tâm trí không trong tay bạn. Bạn không phải là người đánh xe giỏi.

Mới hôm nọ, trong lời kinh của mình, Phật đã nói về người đánh xe giỏi. Và ông ấy nói: Người khác chỉ giữ dây cương trong tay và chiếc xe cứ đi tới bất kì đâu nó muốn tới, ngựa cứ đi tới bất kì đâu chúng muốn tới. Bạn đơn giản cầm dây dương, nhưng bạn không thực sự trong kiểm soát.

Là người đánh xe giỏi đi. Và bước đầu tiên là biết rằng bạn không là tâm trí. Nếu bạn là tâm trí thế thì bạn không thể là người chủ được, bởi vì không có tách biệt giữa tâm trí và bạn, không có khoảng cách. Tạo ra chút ít khoảnh cách đi. Quan sát tâm trí, cách vận hành của nó, và tạo ra khoảnh cách. Việc quan sát tự động tạo ra khoảnh cách. Do đó nhấn mạnh của Phật lặp đi lặp lại: quan sát, quan sát ngày và đêm. Dần dần, dần dần bạn sẽ thấy rằng bạn có ý thức và tâm trí chỉ là công cụ sẵn có cho bạn. Thế thì bạn có thể dùng nó khi được cần tới và khi không được cần tới bạn có thể cho tắt nó đi. Ngay bây giờ, bạn không biết cách tắt nó đi; nó bao giờ cũng bật.

Điều đó giống như máy thu thanh trong phòng bạn luôn luôn bật và bạn không biết cách tắt nó đi, cho nên bạn phải ngủ với radio vẫn bật và nó cứ kêu đủ mọi loại quảng cáo và đủ mọi loại bài hát bạn đã nghe cả nghìn lần, nhưng bạn không biết cách tắt nó đi. Cả ngày bạn mệt mỏi, nhiều lần bạn muốn gạt bỏ radio, nhưng bạn không thể gạt bỏ được bởi vì bạn không biết cách tắt nó đi. Điều đó cũng giống như ngủ với đèn bật vì bạn không biết cách tắt chúng đi.

Freud nhớ rằng khi điện tới Vienna lần đầu tiên, một người bạn, một dân làng, tới thăm ông ấy. Freud chăm sóc ông khách đủ điều, đưa ông ấy vào phòng ông ấy sẽ ngủ, bỏ lại ông ấy ở đó, nói lời chào tạm biệt.

Người dân làng này rất phân vân bởi mỗi một điều - điện, bóng điện. Ông ấy biết cách tắt đèn dầu, làm sao thổi tắt nến, nhưng làm gì với bóng đèn điện này?

Người đó cố gắng đủ mọi cách mình biết: đứng lên ghế người đó thổi nó nhiều lần, nhưng chẳng cái gì xảy ra cho nó. Người đó quan sát nó từ mọi nơi; không có lỗ hổng nào, không có gì. Và làm sao người đó có thể tưởng tượng được rằng ngay trên tường có một công tắc? Người đó không thể nào tưởng tượng được điều đó, người đó chưa bao giờ thấy điện. Nhưng người đó lại ngại đi và hỏi Freud hay ai đó khác bởi vì họ sẽ nghĩ người đó là kẻ ngu... 'Ông thậm chí không thể tắt đèn được sao - ông là loại người gì vậy?'

Thế là, cảm thấy bối rối, người đó cố gắng ngủ với đèn vẫn bật. Người đó không thể ngủ được. Nhiều lần người đó đứng lên chiếc ghế, lại thử. Cả đêm điều đó tiếp diễn; giấc ngủ không tới được vì ánh sáng - quá nhiều ánh sáng, đèn sáng quá, ông ấy chưa bao giờ thấy đèn sáng thế. Một cây nến ông ấy đã biết, và bóng đèn này phải bằng cả trăm cây nến hay hơn. Đến sáng người đó mệt muốn chết.

Freud hỏi người đó, 'Ông trông mệt mỏi quá. Ông không ngủ được sao?'

Người đó nói, 'Bây giờ phỏng có ích gì mà che giấu, bởi vì tôi sẽ ở ba ngày - cái bóng đèn này sẽ giết tôi mất! Ngay cả nhìn vào nó cũng làm lạnh ớn xương sống tôi. Làm sao tắt nó đi được?'

Freud nói, 'Ông ngốc thế! Sao ông không hỏi tôi?'

Người đó nói, 'Tôi cảm thấy ngại - hỏi chuyện đơn giản thế thì thật ngu xuẩn!'

Freud đưa người đó tới bức tường, chỉ cho người đó chiếc công tắc. Người đó thử nó, bật lên và tắt đi, rồi cười. Và người đó nói, 'Điều đơn giản thế, và cả đêm tôi đã cố gắng mà không thể nào tìm thấy được nó!'

Người đó có thể đã thử cả đời và có thể đã không gắn chiếc công tắc với chiếc đèn.

Đây là cách điều đó đang xảy ra cho bạn; tâm trí bạn liên tục bật. Họ nói rằng tâm trí là cái máy tuyệt diệu tới mức nó bắt đầu làm việc khoảnh khắc bạn được sinh ra và nó cứ làm việc cho tới khi bạn đứng trước khán giả - thế rồi bỗng nhiên nó dừng lại, thế rồi cái gì đó xảy ra cho nó. Bằng không nó liên tục cho tới khi bạn chết. Và rất ít người cần đứng trước khán giả, cho nên tâm trí liên tục không bị cản trở, và nó giữ bạn hoàn toàn bị mệt mỏi, cạn kiệt, yếu mòn, chán ngán. Và nó cứ nói cùng điều lặp đi lặp lại. Tại sao mọi người chán nhiều thế?

Cuộc sống là không chán, nhớ lấy. Cuộc sống bao giờ cũng là điều bí ẩn vô cùng, nó bao giờ cũng là điều ngạc nhiên, nó bao giờ cũng mới, nó thường xuyên làm mới bản thân nó. Lá mới đang tới, lá cũ rụng đi; hoa mới đang xuất hiện, hoa cũ biến đi. Nhưng bạn không thể thấy được cuộc sống bởi vì bạn thường xuyên bị chán bởi tâm trí riêng của mình. Nó cứ nói những điều nó đã nói cả nghìn lần. Bạn trông mệt mỏi thế, bởi lẽ đơn giản là bạn không biết cách tắt nó đi.

Tâm trí phải không bị vứt đi, Narayano. Tâm trí phải được đặt vào chỗ của nó: nó là người hầu đẹp nhưng là người chủ rất xấu. Bạn nắm dây cương trong tay mình, bạn là người chủ. Và hành động đầu tiên, hành động thứ nhất là: trở nên tách rời khỏi tâm trí. thấy rằng nó không phải là bạn, tạo ra khoảng cách; khoảng cách càng lớn, khả năng điều chỉnh nó tắt đi càng nhiều.

Và một phép màu nữa bạn sẽ bắt gặp: khi bạn tắt tâm trí đi, tâm trí vẫn còn tươi tắn và thông minh hơn; bởi vì nó cũng mệt. Nghĩ mà xem: từ ngày bạn được sinh ra nó bắt đầu và cứ tiếp tục làm việc cho tới khi bạn chết. Và người ta không bao giờ biết được, nó có thể thậm chí làm việc khi bạn trong mồ, bởi vì vài điều vẫn tiếp tục xảy ra từ đó. Móng vẫn cứ mọc ra ngay cả khi bạn trong mồ, tóc vẫn cứ mọc, cho nên một loại cơ chế nào đó vẫn còn tiếp tục. Ngay cả trong thân thể chết móng và tóc vẫn cứ mọc, cái gì đó vẫn làm việc, có thể cơ chế cục bộ nào đó, không phải là bản thân tâm trí, nhưng thân thể cũng có tâm trí nhỏ, cục bộ để hỗ trợ cho tâm trí lớn, đại lí của tâm trí lớn. Có thể chúng chưa biết rằng anh bạn lớn đã chết và chúng cứ làm điều cũ liên tục. Chúng không biết gì khác cho nên chúng tiếp tục lặp lại công việc cũ của chúng. Tóc cứ mọc, móng cứ mọc - chỉ là những tâm trí cục bộ, nhỏ, tâm trí mini.

Tâm trí phải được đặt vào đúng chỗ của nó, và khi bạn cần nó bạn dùng nó; cũng như bạn dùng chân khi bạn cần chúng. Khi bạn không cần bạn không dùng chân mình. Nếu ngồi trên ghế bạn cứ rung chân, thế thì mọi người sẽ nghĩ bạn điên. Và đó đích xác là điều đang xảy ra trong tâm trí và dầu vậy bạn vẫn nghĩ mình không điên.

Nhận biết có tính thiền đi tới biết chìa khoá. Bất kì khi nào nó muốn tắt tâm trí đi nó đơn giản nói, 'Bây giờ im đi nhé!' và nó là vậy. Và tâm trí đơn giản giữ yên tĩnh và im lặng lớn lao lan tràn khắp bên trong. Và tâm trí cũng có thể nghỉ ngơi trong những khoảnh khắc đó, bằng không mọi sự trở thành mệt mỏi.

Tôi đã nghe:

Một người đem máy tính của mình tới thợ cơ khí và nói, 'Có chuyện gì với máy tính vậy? Về sau nó làm việc không tốt.'

Chuyên gia nhìn vào bên trong máy tính và nói, 'Kim loại mệt rồi.' Cũng như bạn đi tới nhà tâm thần và ông ấy nói, 'Tâm trí mệt rồi,' ông này nói, 'kim loại mệt rồi - trường hợp kim loại!'

Mọi thứ đều mệt mỏi, mọi thứ đều bị mệt - ngay cả kim loại cũng bị mệt. Và tâm trí bạn được tạo nên từ những mô rất tinh tế, tinh tế tới mức không có gì tinh tế hơn trong toàn thể sự tồn tại. Trong hộp sọ nhỏ của bạn có hàng triệu thớ nhỏ đang vận hành; chúng mảnh mai thế, sợi tóc của bạn, nếu được so với thần kinh vận hành trong não bạn, còn rất dầy, một triệu lần dầy hơn.

Hiện tượng tinh tế thế, nhưng chúng ta không biết cách dùng nó. Nó cần nghỉ ngơi.

Do đó người thiền càng trở nên thông minh hơn, người đó càng trở nên lành mạnh hơn. Bất kì cái gì người đó làm cũng đều có nghệ thuật bên trong nó. Bất kì điều gì người đó chạm vào người đó đều biến thành vàng. Tâm trí là phúc lành với thiền, bằng không nó là tai hoạ.

Thêm thiền vào bản thể bạn và tai hoạ biến mất, và bản thân tai hoạ trở thành phúc lành; nó là phúc lành trá hình. Bạn vẫn chưa học được nghệ thuật về cách là người chủ. Vấn đề không phải là vứt tâm trí đi; điều đó sẽ không giúp gì. Điều đó sẽ làm cho bạn thậm chí còn hổng hoác hơn, vô dụng hơn. Nếu bộ não, nếu tâm trí bị vứt đi, bạn sẽ chỉ là cải bắp - hay nếu bạn không thích từ 'cải bắp', thế thì súp lơ. Và họ nói rằng không có mấy khác biệt giữa cải bắp và súp lơ đâu - súp lơ là cải bắp có giáo dục đại học thôi. Bạn có thể chọn, bạn có thể là cải bắp hay súp lơ, nhưng bạn sẽ không là người. Rất ít người là người trong thực tế. Người thực là người chủ của tâm trí mình.

Từ tiếng Anh 'man-người' bắt nguồn từ gốc tiếng Phạn có nghĩa là tâm trí; man - người. Làm chủ tâm trí của bạn là nghĩa của việc là người. Nếu bạn không là người chủ của tâm trí mình, không có người bên trong bạn, chỉ máy tính vận hành, máy vận hành, không có người chủ nào. Đây là tình huống đó. Đó là lí do tại sao thế giới này trông nổi đoá thế, điên khùng thế.

Câu hỏi thứ năm:

Thưa Thầy kính yêu,

Sao có nhiều người Do Thái ở đây thế?

Harish, người Do Thái là người rất thông minh, một trong những dân tộc thông minh nhất trên trái đất. Họ phải thông minh; bằng không họ sẽ không sống sót được. Và bởi vì họ thông minh nên họ bao giờ cũng tìm những đồng cỏ mới, thế giới mới, phong cách sống mới, cách thức mới để nhìn, sống và hiện hữu. Điều đó làm mọi người ngạc nhiên.

Có gần năm mươi người Do Thái ở đây. Đây có thể là chỗ duy nhất ở Ấn Độ nơi có nhiều người Do Thái thế, bởi vì ở Ấn Độ không có người Do Thái, chẳng có chút nào. Và nếu mọi sự cứ phát triển khi họ phát triển, chẳng mấy chốc bạn sẽ thấy nước Israel khác ở đây! Và sao người Do Thái tới? - bởi vì họ thông minh, họ bao giờ cũng sẵn sàng chấp nhận bất kì cái gì mới và họ sẵn sàng vứt bỏ cái cũ.

Thực ra, khi thấy thông minh của người Do Thái dường như không thể nào tin được rằng họ đã giết chết Jesus. Tôi càng đi vào tiếp xúc với người Do Thái - và tôi có hàng nghìn người Do Thái là sannyasin của mình - tôi càng trở nên phân vân hơn về hiện tượng này. Sao họ không thể chấp nhận được Jesus? Có thể không thực là người Do Thái đã giết ông ấy mà là quốc vương La Mã, đế quốc La Mã. Người La Mã bao giờ cũng độc ác và họ đã không tự chứng tỏ mình là rất thông minh. Rất có thể là người Do Thái bị dùng như cái cớ và người La Mã muốn giết Jesus.

Và người Do Thái đã không phải là dân tộc độc lập vào thời đó, họ là một phần của Đế quốc La Mã. Có thể là người La Mã đã dùng các tu sĩ Do Thái như mặt ngoài, bởi vì họ đã không giết Jesus một cách trực tiếp - điều đó có thể tạo ra cuộc cách mạng trong nước này, cuộc nổi dậy. Chính ngoại giao đơn giản là dùng bản thân người Do Thái giết Jesus; thế thì sẽ không nổi dậy, không cách mạng, không vấn đề nào nảy sinh.

Thực ra, họ giả vờ trên bề mặt rằng họ không quan tâm tới việc giết Jesus, và từ cửa sau họ đã khăng khăng muốn vậy. Với công chúng họ chỉ ra rằng 'Chúng tôi tuyệt đối đứng ngoài trò chơi này. Nếu người Do Thái muốn giết ông ấy, họ có thể giết ông ấy; nếu họ không muốn giết ông ấy chúng tôi sẵn sàng tha thứ cho ông ấy.' Và từ phía sau họ có thể đã xúi giục người Do Thái giết Jesus. Điều đó là có thể hơn, bởi vì người Do Thái không phải là dân tộc không thông minh tới mức họ phá huỷ việc nở hoa vĩ đại nhất của riêng họ.

Jesus là việc nở hoa vĩ đại nhất của họ. Ông ấy là cực đỉnh của cách tiếp cận Do Thái tới cuộc sống. Jesus được sinh ra là người Do Thái và chết đi là người Do Thái - ông ấy không phải là người Ki tô giáo, nhớ lấy; ông ấy thậm chí chưa từng nghe tới từ 'christian'. Và nếu ông ấy quay lại ông ấy sẽ thấy mình hoà hợp nhiều với người Do Thái hơn với người Ki tô giáo, bởi vì ông ấy đã sống cuộc sống của một người Do Thái. Ông ấy đã quen thuộc với kinh sách Do Thái, ông ấy trích dẫn kinh sách Do Thái. Ông ấy nói đi nói lại rằng 'Bất kì cái gì đã từng được nói trước đây bởi các nhà tiên tri khác ta cũng đang nói với các ông ' - cho nó cách diễn đạt đương đại hơn, tất nhiên, nhưng ông ấy không chống lại Moses, Abraham, Ezekiel.

Ông ấy không chống lại các nhà tiên tri cổ; ông ấy hoàn thành những lời tiên tri của họ, ông ấy là chính việc hoàn thành.

Tại sao người Do Thái phải giết ông ấy? Có mọi khả năng là người La Mã đã làm điều đó. Họ sợ sức mạnh tăng lên của ông ấy.

Những kẻ cầm quyền chính trị bao giờ cũng trở nên sợ bất kì ai bắt đầu trở nên mạnh mẽ theo bất kì cách nào. Mặc dầu Jesus không quan tâm tới chính trị, không quan tâm tới quyền lực chính trị, ngôn ngữ của ông ấy có thể bị diễn giải sai rất dễ dàng. Ông ấy nói về vương quốc của Thượng đế, nhưng người La Mã bắt đầu nghĩ rằng ông ấy đang nói về đem tới vương quốc của người Do Thái; ông ấy muốn bản thân bạn trở thành hoàng đế. Họ phải đã sợ hãi về tính phổ biến đang tăng lên của ông ấy.

Nhiều, nhiều người đã quay sang ông ấy, tới ông ấy, lắng nghe ông ấy, trở thành đệ tử, trở thành người được điểm đạo. Tất nhiên đó là tôn giáo bây giờ, nhưng bất kì tôn giáo tạm thời nào cũng có thể lấy chỗ ngoặt và trở thành chính trị. Do đó các chính khách bao giờ cũng rất tỉnh táo và thận trọng.

Họ đang làm cùng điều đó với tôi. Tôi không quan tâm tới chính trị, tôi không quan tâm tới trò chơi ngu xuẩn đó chút nào, nhưng họ sợ lắm. Và cách tốt nhất để giết tôi sẽ là tìm ra một sannyasin, một Judas, để giết tôi; đó sẽ là cách tốt nhất. Thế thì sẽ không có vấn đề gì.

Nếu một sannyasin giết tôi, thế thì toàn thể trách nhiệm rơi vào vai của riêng tôi hay vào vai của các sannyasin của tôi. Sannyasin này có thể không phải là sannyasin thực, người đó có thể là một thám tử, một gián điệp, người của chính phủ, người đã nhận tính chất sannyas chỉ để giết tôi. Đó sẽ là cách dễ nhất và cách ngoại giao nhất.

Và có nhiều gián điệp ở đây: gián điệp Đức và gián điệp Italia và gián điệp Ấn Độ. Một gián điệp Ấn Độ nhận tính chất sannyas. Tôi cho anh ta tính chất sannyas - không chỉ tôi cho anh ta tính chất sannyas, mà tôi đã nói với anh ta, 'Bạn trở thành một phần của đạo tràng. Sao lại sống ở ngoài?' Anh ta có chút ít phân vân! Không chỉ điều đó, tôi bảo anh ta rằng 'Bởi vì bạn là một LL.B., một luật sư thực hành... và chúng tôi cần một khoa, khoa luật; có ít nhất hai mươi nhăm vụ án chống lại tôi ở toà án, cho nên chúng ta cần khoa luật của riêng chúng ta. Bạn nhận trách nhiệm phụ trách nó đi!' Tôi đã cử anh ta là trưởng khoa. Anh ta trốn mất sau một tháng, bởi vì anh ta trở nên ngày một quan tâm tới tôi, trở nên ngày một quan tâm tới thiền, và tôi đã cho anh ta truy nhập vào tất cả hồ sơ và mọi thứ, bởi vì anh ta là trưởng khoa luật. Tôi cho anh ta mọi truy nhập, cho nên nếu anh ta muốn báo cáo cái gì cho chính phủ anh ta đều có thể báo cáo - không có gì che giấu cả! Tin cậy của tôi vào anh ta trở thành gánh nặng lên con người đáng thương này. Nếu như tôi nghi ngờ anh ta thì anh ta sẽ vẫn còn ở đây; nhưng bởi vì tôi đã tin cậy vào anh ta sâu sắc thế, anh ta đã trốn mất. Anh ta đã nói rằng anh ta sẽ quay lại, nhưng anh ta đã không tới. Gần tám tháng đã qua rồi.

Anh ta trở nên sợ tôi tới mức anh ta bán nhà mình nơi anh ta thường sống, bởi vì tôi phái các sannyasin của tôi tới nhà anh ta ở Patiala, ở Punjab, để tìm xem điều gì đã xảy ra cho anh ta - chúng tôi cần anh ta! Anh ta đã bán nhà mình và trốn khỏi Patiala nữa, và anh ta đã không đưa địa chỉ của anh ta cho bất kì ai ở Patiala. Nhưng tôi đang tìm kiếm! Tôi sẽ tìm thấy anh ta, dù anh ta ở bất kì đâu. Bây giờ tôi đã nói với các sannyasin của tôi ở Delhi để tìm anh ta. Chúng tôi cần anh ta! Tôi chưa bao giờ cho phép mọi người thoát dễ dàng thế.

Người Do Thái là người thông minh; do đó họ bao giờ cũng là người đầu tiên chấp nhận các ý niệm mới, ý niệm nguyên bản, cách nhìn mới, giấc mơ mới.

Một người Do Thái và người Cơ đốc giáo ở chung trong cùng một khoang trên tàu hoả. Người Do Thái lấy ra một quả táo từ va li và ăn nó, ăn cả lõi và tất cả. Người Cơ đốc giáo nhìn với chút ít ngạc nhiên và hỏi, 'Ông bao giờ cũng ăn cả lõi sao?'

'Tất nhiên rồi,' người Do Thái giải thích. 'Đó là lí do tại sao chúng tôi thông minh thế - chúng tôi được điều đó bằng việc ăn lõi. Và ông tình cờ là anh chàng may mắn đấy, bởi vì tôi chỉ còn lại một quả táo thôi mà tôi sẽ bán cho ông với giá năm mươi đô la.'

Người Cơ đốc giáo chấp nhận lời chào hàng này, cứ nghĩ cho mình rằng năm mươi đô la để được thông minh là một món hời. Ông ta mua quả táo và ăn nó, cả lõi và tất cả.

Sau khi ngồi im lặng nhìn chăm chăm ra ngoài cửa sổ một chốc ông ta nói, 'Bây giờ tôi nghĩ về điều đó, với năm mươi đô la tôi có thể đã mua được một thùng táo.'

'Thấy chưa,' người Do Thái nói, 'nó đã bắt đầu làm việc rồi!'

Người Do Thái đã tồn tại do thông minh cực kì. Họ đã sống mà không có đất nước, không có tổ quốc. Họ đã sống qua đủ mọi loại hành hạ, đủ mọi loại trại tập trung, phòng hơi độc; dầu vậy họ đã sống sót. Những người đã bị buộc phải tiêu diệt họ không còn nữa. Bọn quốc xã đâu rồi? - mất tiêu rồi. Những người muốn tiêu diệt hoàn toàn người Do Thái, triệt tiêu họ, không còn ở đâu cả, nhưng người Do Thái vẫn có đó.

Thực ra, tất cả những tra tấn đó, phòng hơi độc, trại tập trung, nhà tù, tất cả những thứ đó đã cho họ sự toàn vẹn, sự vững chắc. Thông minh vô cùng được toả ra trong họ; nó bao giờ cũng được toả ra khi bạn phải đối diện với thách thức lớn. Thực ra, không giống nòi khác nào đã từng đối diện với những thách thức lớn như vậy như người Do Thái.

Một cách tự nhiên họ bao giờ cũng là người đầu tiên chấp nhận bất kì cái gì mới, họ bao giờ cũng là người đầu tiên vứt bỏ cái cũ. Đó là dấu hiệu của thông minh.

Hai người Do Thái gặp nhau trên phố. 'Anh khoẻ chứ, Solomon?' Irving nói.

'Kinh khủng!' Solomon nói. 'A, thảm hoạ làm sao! Con trai tôi đang cải đạo sang Ki tô giáo!'

'Buồn cười thế,' Irving nói. 'Con trai tôi cũng đang cải đạo sang Ki tô giáo! Chúng ta tới giáo đường và cầu nguyện.'

Irving và Solomon chạy vào nhà bạn họ Myron, anh này hỏi họ đi đâu. Khi họ kể cho Myron rằng con trai họ đang cải đạo sang Ki tô giáo, Myron nói, 'Buồn cười thế, con trai tôi cũng đang cải đạo sang Ki tô giáo nữa. Tôi sẽ đi cùng các anh tới giáo đường và cầu nguyện.'

Thế rồi, Myron và Irv và Sol gặp bạn họ Herman, kể cho anh ta câu chuyện của họ và Herman nói, 'Buồn cười thế, con trai tôi cũng đang cải đạo sang Ki tô giáo! Chúng ta đi và cầu nguyện.'

Điều này cứ tiếp diễn một chốc cho tới khi một nhóm lớn người Do Thái tới giáo đường. Ở đó họ thấy giáo sĩ đang ngồi trên bậc hai tay ôm đầu. Khi giáo sĩ nghe thấy câu chuyện của họ ông ấy đáp. 'Buồn cười thế, con trai tôi đang cải đạo sang Ki tô giáo. Tất cả chúng ta cầu nguyện.'

Cả nhóm đi vào trong giáo đường, đưa mắt nhìn lên trời và giáo sĩ nói, 'Ôi Thượng đế, xin giúp chúng con. Tất cả con trai của chúng con đang cải đạo sang Ki tô giáo!'

Bỗng nhiên họ nghe thấy tiếng sấm, sét loé ngang trời, và một giọng trầm ngân nga, 'Buồn cười thế...'

Câu hỏi cuối cùng:

Thưa Thầy kính yêu,

Thầy thực sự được chúng tôi!! Chúng tôi tất cả đều chạy quanh như đầu không gà!!! Đó có phải là tình yêu không - hay đó là thiền? A thầy kính mến! Cục ta cục tác! Thưa Thầy kính yêu, con đường là gì ạ?

Prem Maitri, bạn đang thực sự trở thành một sannyasin bây giờ - cứ kêu cục tác! Đó chính là tính chất sannyas tất cả là gì.

Trong Trung tâm thiền Osho ở Zurich, Thuỵ Sĩ, có một cuộc thi làm đồng hồ treo tường. Nhiều đồng hồ đẹp được làm ra.

Giải ba thuộc về chiếc đồng hồ có con chim cúc cu thò ra cứ mỗi một giờ nói, 'Osho, Osho.'

Giải nhì thuộc về chiếc đồng hồ có con chim cúc cu mặc đồ áo choàng mầu cam với vòng mala quanh cổ nó, cứ mỗi nửa giờ lại thò ra nói, 'Osho, Osho.'

Giải nhất thuộc về chiếc đồng hồ có Osho thò ra cứ mỗi mười lăm phút nói, 'Cúc cu, cúc cu.'

Đủ cho hôm nay.

Mục lục chính