Chương 8. Trái tim và tâm trí

Từ Bi - Sự nở hoa tối thượng của tình yêu

Compassion - The ultimate flowering of love

Osho

Chương 8. Trái tim và tâm trí

Cố gắng và giúp đỡ người khác mang ý nghĩa gì? Thường thì điều đó dường như giống việc cố gắng thay đổi họ hơn là kính trọng và yêu mến họ một cách vô điều kiện. Thầy có thể nói về điều này được không?

Có khác biệt bao la, và có ý nghĩa vô cùng, giữa cố gắng thay đổi người khác và giúp đỡ người đó. Khi bạn giúp đỡ ai đó bạn giúp người đó là chính bản thân người đó; khi bạn cố gắng thay đổi ai đó bạn cố gắng thay đổi người đó theo ý tưởng của bạn. Khi bạn cố gắng thay đổi ai đó bạn cố gắng làm người đó thành bản sao. Bạn không quan tâm tới người này; bạn có ý thức hệ nào đó, ý tưởng cố định, lí tưởng, và bạn cố gắng thay đổi người này theo lí tưởng. Lí tưởng là quan trọng hơn, con người thực là không quan trọng chút nào.

Thực tế, việc cố gắng thay đổi người khác theo lí tưởng nào đó là bạo hành. Nó là gây hấn, nó là nỗ lực phá huỷ người khác. Nó không phải là tình yêu, nó không phải là từ bi. Từ bi bao giờ cũng cho phép người khác là bản thân người đó. Từ bi không có ý thức hệ, từ bi chỉ là bầu khí hậu. Nó không cho bạn chiều hướng, nó chỉ cho bạn năng lượng. Thế rồi bạn chuyển động, Thế rồi hạt mầm của bạn phải đâm chồi theo bản tính riêng của nó. Không ai ép buộc cái gì lên bạn.

Khi tôi nói, 'Đi và giúp người khác,' tôi ngụ ý giúp đỡ họ là bản thân họ. Khi tôi nói thế giới là phi tôn giáo bởi vì có quá nhiều người thuyết giảng, tôi ngụ ý rằng quá nhiều người đang cố gắng thay đổi, chuyển đổi, biến đổi người khác theo ý thức hệ riêng của họ. Ý tưởng không nên quan trọng hơn con người. Thậm chí toàn thể nhân loại cũng không quan trọng hơn một con người. Nhân loại là ý tưởng; con người là thực tại.

Quên nhân loại đi, nhớ tới con người - người thực, cụ thể, đang đập rộn ràng, đang sống động. Rất dễ hi sinh con người cho nhân loại. Rất dễ hi sinh con người cho Hồi giáo, Ki tô giáo, Hindu giáo; rất dễ hi sinh họ cho ý tưởng của Christ, Phật. Giúp đỡ, nhưng đừng hi sinh. Bạn là ai mà hi sinh bất kì ai? Từng cá nhân đều là mục đích riêng của người đó. Đừng dùng người đó như phương tiện.

Đó là nghĩa khi Jesus nói, 'Sabbath được làm cho con người, con người không được làm cho Sabbath.' Mọi thứ đều được làm cho con người; con người có giá trị tối cao. Ngay cả ý tưởng về Thượng đế cũng là vì con người; con người không vì ý tưởng về Thượng đế. Hi sinh mọi thứ cho con người và đừng hi sinh con người cho bất kì cái gì dù nó là gì. Thế thì bạn giúp đỡ.

Nếu bạn bắt đầu hi sinh con người, thế thì bạn không giúp đỡ đâu. Bạn đang phá huỷ, bạn đang làm què quặt người khác. Bạn bạo hành, bạn là kẻ tội phạm. Cho nên tất cả các cái gọi là thầy tôn giáo, người cố gắng thay đổi người khác đều là tội phạm. Người ta chỉ có thể yêu, giúp đỡ, sẵn sàng cho vô điều kiện.

Chia sẻ bản thể của bạn, nhưng để cho người khác đi tới định mệnh riêng của người đó. Định mệnh đó là không biết; chẳng ai biết cái gì sẽ nở hoa. Đừng cho hình mẫu, bằng không hoa sẽ bị nghiền nát. Và nhớ rằng riêng từng con người là duy nhất. Chưa bao giờ có một người như thế trước đây và sẽ không bao giờ có lại lần nữa. Sự tồn tại chưa bao giờ lặp lại, nó là không lặp lại. Nó cứ phát minh mãi.

Nếu bạn cố gắng làm một người giống như Jesus, bạn sẽ mang tính phá huỷ. Jesus không bao giờ có thể được lặp lại. Và cũng không có nhu cầu! Một người là đẹp, nhiều người sẽ đâm chán. Đừng cố gắng làm một người thành phật. Cứ để người đó trở thành bản thân người đó; đó là phật tính của người đó. Và bạn không biết và người đó cũng không biết người đó đang mang gì bên trong người đó. Duy nhất tương lai mới chỉ ra nó là gì. Không chỉ bạn sẽ ngạc nhiên đâu; bản thân người đó cũng sẽ ngạc nhiên khi hoa người đó nở ra. Mọi người đều đang mang bông hoa của tiềm năng và quyền năng vô hạn, của khả năng vô hạn.

Giúp đỡ, cho năng lượng, tình yêu. Chấp nhận người khác và cho người đó cảm giác rằng người đó được đón chào. Đừng cho người đó cảm giác mặc cảm, đừng cho người đó ý tưởng rằng người đó bị kết án. Tất cả những người đang cố thay đổi người đó đều cho người đó cảm giác mặc cảm, và mặc cảm là chất độc.

Khi ai đó nói, 'Hãy giống như Jesus!' người đó đã phủ nhận bạn như bạn đang vậy. Bất kì khi nào ai đó nói hãy giống như ai đó khác, bạn là không được chấp nhận. Bạn không được đón chào, bạn giống như kẻ xâm nhập. Chừng nào bạn còn chưa trở thành ai đó khác, bạn sẽ không được yêu. Đây là kiểu tình yêu gì vậy, cái phá huỷ bạn, và chỉ yêu khi bạn trở thành giả, không đích thực?

Bạn có thể, một cách đích thực, chỉ là bản thân mình. Tất cả những cái khác sẽ là giả, tất cả những cái khác sẽ chỉ là mặt nạ, nhân cách, nhưng không phải là bản chất của bạn. Bạn có thể trang điểm cho bản thân mình bằng nhân cách của Phật, nhưng nó sẽ không bao giờ chạm tới trái tim bạn. Nó sẽ không bao giờ có quan hệ với bạn, nó sẽ không được nối với bạn. Nó sẽ chỉ là ở bề ngoài. Khuôn mặt, nhưng không bao giờ là khuôn mặt bạn.

Cho nên bất kì ai đang cố gắng làm cho bạn thành ai đó khác và nói, 'Tôi sẽ yêu bạn nếu bạn trở thành giống Phật, giống Christ...' người đó không yêu bạn đâu. Người đó có thể trong tình yêu với Christ, nhưng người đó ghét bạn. Và tình yêu của người đó với Christ cũng không thể là rất sâu được, bởi vì nếu người đó thực sự yêu Jesus, người đó sẽ hiểu tính duy nhất tuyệt đối của mọi cá nhân.

Tình yêu là hiểu biết sâu sắc. Nếu bạn đã yêu một người, bạn đã làm bật ra phẩm chất khác về tầm nhìn bên trong bạn. Bây giờ bạn có thể thấy với sự sáng tỏ. Nếu bạn đã yêu Jesus, thế thì bất kì ai đến trước bạn, bạn sẽ thấy thực tại của người này, của con người cụ thể này, của tiềm năng này ở đây và bây giờ. Và bạn sẽ yêu người này, bạn sẽ giúp người này trở thành bất kì cái gì người đó có thể trở thành. Bạn sẽ không mong đợi điều gì khác cả. Tất cả mọi mong đợi đều kết án, tất cả mọi mong đợi đều là phủ nhận, tất cả mọi mong đợi đều là bác bỏ. Bạn sẽ đơn giản cho tình yêu của mình - chẳng vì phần thưởng, chẳng vì kết quả gì. Bạn sẽ đơn giản giúp đỡ, không có tương lai trong tâm trí.

Khi tình yêu tuôn chảy không có tương lai nào, nó là năng lượng vô cùng. Khi tình yêu tuôn chảy không có động cơ nào, nó giúp đỡ, và không cái gì giúp đỡ được giống như nó. Một khi bạn cảm thấy rằng cho dù một người chấp nhận bạn như bạn vậy, bạn cảm thấy được định tâm. Bạn không phải là không được đón chào trong sự tồn tại này. Ít nhất một con người chấp nhận bạn một cách vô điều kiện. Điều đó cho bạn tiếp đất, định tâm; điều đó cho bạn cảm giác rằng bạn ở nhà. Khi bạn ở xa khỏi bản thân mình, bạn ở xa khỏi sự tồn tại, xa khỏi nhà bạn. Khoảnh cách giữa bạn và bản thân mình là khoảng cách giữa giữa bạn và nhà bạn, và không có khoảng cách khác. Cho nên bất kì ai nói, 'Trở thành ai đó khác,' họ đều đẩy bạn xa khỏi nhà bạn. Bạn sẽ trở thành giả, bạn sẽ đeo mặt nạ. Bạn sẽ có nhân cách, tính cách, và cả nghìn thứ khác, nhưng bạn sẽ không có linh hồn; bạn sẽ không có điều bản chất. Bạn sẽ không là nhận biết, bạn sẽ là lừa dối: hiện tượng giả, không đích thực.

Cho nên khi tôi nói giúp đỡ, tôi đang nói tạo ra bầu khí hậu quanh mọi người. Bất kì khi nào bạn đi, mang theo bầu khí hậu của tình yêu và từ bi, và giúp người khác là bản thân người đó.

Đó là điều khó nhất trên thế giới này - giúp người khác là bản thân người đó - bởi vì điều đó chống lại bản ngã của bạn. Bản ngã của bạn muốn làm ra những kẻ bắt chước mọi người. Bạn muốn mọi người bắt chước bạn; bạn muốn trở thành nguyên mẫu và làm cho mọi người theo bạn. Thế thì bản ngã của bạn sẽ rất, rất được thoả mãn. Bạn sẽ nghĩ về bản thân mình như bản kế hoạch tổng thể còn mọi người chỉ phải đi theo bạn. Bạn trở thành trung tâm và mọi người trở thành giả.

Không, bản ngã sẽ không thích ý tưởng này. Nó muốn thay đổi người khác tương ứng với bạn. Nhưng bạn là ai để thay đổi bất kì ai? Đừng nhận trách nhiệm đó. Điều đó là nguy hiểm; điều đó là cách Adolf Hitler được sinh ra. Họ nhận trách nhiệm thay đổi toàn thế giới theo bản thân họ.

Có nhiều khác biệt trên bề mặt giữa một Mahatma Gandhi và một Adolf Hitler. Nhưng sâu bên dưới không có khác biệt chút nào, bởi vì cả hai đều có ý tưởng thay đổi thế giới tương ứng với bản thân họ. Người này có thể dùng phương pháp bạo hành, người kia có thể dùng phương pháp bất bạo hành, nhưng cả hai đều dùng các phương pháp để thay đổi người khác tương ứng theo bản thân họ. Người này có thể dùng lưỡi lê, người kia đe doạ bạn rằng 'Tôi sẽ cứ nhịn ăn dài nếu ông không theo tôi.' Người này có thể đe doạ giết bạn và người kia có thể đe doạ rằng người đó sẽ tự giết mình nếu bạn không theo người đó, nhưng cả hai đều dùng vũ lực. Cả hai đều đang tạo ra những tình huống trong đó bạn có thể bị ép buộc là cái gì đó mà bạn không muốn là, cái bạn chưa bao giờ muốn là. Họ cả hai đều là các chính khách. Hitler chẳng yêu gì bạn, mà Gandhi cũng chẳng yêu gì bạn. Gandhi nói về tình yêu, nhưng ông ấy không yêu. Ông ấy không thể yêu được, bởi vì chính ý tưởng này - ý tưởng về bạn phải thế nào - tạo ra rắc rối.

Chỉ có một cách yêu mọi người và đó là yêu họ như họ vậy. Và đây là cái đẹp: rằng khi bạn yêu họ như họ vậy, họ thay đổi. Không tương ứng theo bạn - họ thay đổi tương ứng theo thực tại riêng của họ. Khi bạn yêu họ, họ được biến đổi. Không bị chuyển đổi - mà được biến đổi. Họ trở thành mới, họ đạt tới những chiều cao mới của bản thể. Nhưng điều đó xảy ra trong bản thể họ, và nó xảy ra tương ứng theo bản tính của họ.

Giúp mọi người được tự nhiên, giúp mọi người được tự do, giúp mọi người là chính bản thân họ, và đừng bao giờ cố gắng ép buộc bất kì ai, xô đẩy và lôi kéo và thao túng. Đó là những cách thức của bản ngã. Và đó là điều tất cả chính trị là gì.

Khi nào việc chăm sóc người khác trở thành việc can thiệp vào cuộc sống của họ?

Khoảnh khắc ý thức hệ bước vào, chăm sóc trở thành can thiệp. Tình yêu biến thành cay đắng, trở thành gần như một loại hận thù, và việc bảo vệ của bạn trở thành nhà tù. Ý thức hệ tạo ra khác biệt.

Chẳng hạn, nếu bạn là mẹ, hãy chăm nom đứa con. Đứa con cần bạn, không thể sống được nếu thiếu bạn. Bạn là điều phải có. Nó cần thức ăn, nó cần tình yêu, nó cần chăm sóc - nhưng nó không cần ý thức hệ của bạn. Nó không cần các lí tưởng của bạn. Nó không cần Ki tô giáo của bạn, Hindu giáo của bạn, Hồi giáo của bạn, Phật giáo của bạn. Nó không cần kinh sách của bạn, nó không cần đức tin của bạn. Nó không cần lí tưởng của bạn về nó phải thế nào. Chỉ cần tránh ý thức hệ, lí tưởng, mục đích, đích - và thế thì chăm sóc là đẹp, thế thì chăm sóc là hồn nhiên. Bằng không chăm sóc là tinh ranh.

Khi không có ý thức hệ trong việc chăm sóc của bạn - bạn không muốn làm con mình thành người Ki tô giáo, bạn không muốn làm con mình thành thế này thế nọ, cộng sản hay phát xít, bạn không muốn con mình trở thành doanh nhân hay bác sĩ hay kĩ sư... Bạn không có ý tưởng nào cho con bạn. Bạn nói, 'Mẹ sẽ yêu, và khi con lớn, con hãy chọn. Là bất kì cái gì tự nhiên cho con để hiện hữu. Dù con là bất kì cái gì, mẹ cũng ban phúc lành và dù con quyết định là bất kì cái gì, từ phía mẹ con đều được chấp nhận và đón chào. Không phải chỉ khi con trở thành tổng thống của đất nước thì mẹ mới yêu con và nếu con trở thành chỉ là thợ mộc thế thì sẽ không có tình yêu và mẹ sẽ bị xấu hổ vì con. Không phải là chỉ khi con đem huy chương vàng từ trường đại học về con mới được đón chào, và nếu con quay về bị thất bại mẹ sẽ bị xấu hổ vì con. Không phải là chỉ khi con là người tốt, đức hạnh, đạo đức, thế này thế nọ, con mới là con của mẹ và ngược lại mẹ sẽ không có quan hệ gì với con, con không có quan hệ gì với mẹ.'

Khoảnh khắc bạn đem bất kì ý tưởng nào vào, bạn đem chất độc vào trong mối quan hệ. Chăm sóc là đẹp, nhưng khi chăm sóc có ý tưởng nào đó đằng sau nó, thế thì nó là tinh ranh. Thế thì nó là mặc cả, thế thì nó có điều kiện. Và tất cả tình yêu của chúng ta đều tinh ranh; do đó mới có khổ sở này trên thế giới, địa ngục này. Không phải là không có chăm sóc đâu - chăm sóc có đó, nhưng với quá nhiều tinh ranh. Mẹ chăm sóc, bố chăm sóc, chồng chăm sóc, vợ chăm sóc, anh, chị - mọi người đều chăm sóc, tôi không nói rằng không ai chăm sóc. Mọi người đều chăm sóc nhiều thế, nhưng dầu vậy thế giới vẫn là địa ngục. Cái gì đó sai rồi, cái gì đó về nền tảng sai rồi.

Cái gì là cái sai nền tảng đó? Mọi sự đi sai ở chỗ nào? Chăm sóc có điều kiện trong nó: 'Làm cái này! Là cái nọ!' Bạn đã bao giờ yêu người nào mà không có điều kiện không? Bạn đã bao giờ yêu người nào như người đó vậy không? Bạn không muốn cải thiện họ, bạn không muốn thay đổi họ; chấp nhận của bạn là toàn bộ, hoàn toàn - thế thì bạn biết chăm sóc là gì. Bạn sẽ được thoả mãn qua việc chăm sóc đó, và người khác sẽ được giúp đỡ vô cùng.

Và nhớ, nếu chăm sóc của bạn không có kinh doanh trong nó, không tham vọng trong nó, thì người bạn chăm sóc tới sẽ yêu bạn mãi mãi. Nhưng nếu chăm sóc của bạn có ý tưởng nào đó trong đó, thế thì người bạn chăm sóc sẽ không bao giờ có khả năng tha thứ cho bạn. Đó là lí do tại sao trẻ con không có khả năng tha thứ cho cha mẹ chúng. Đi và hỏi các nhà tâm lí, các nhà phân tâm - gần như tất cả các trường hợp đi tới họ đều là những người có cha mẹ chăm sóc quá nhiều khi họ còn là trẻ con. Và việc chăm sóc của họ lại giống như kinh doanh; nó lạnh lùng, nó được tính toán. Họ muốn một số trong các tham vọng của họ được hoàn thành qua đứa con.

Tình yêu phải là món quà tự do. Khoảnh khắc có nhãn giá gắn lên nó, nó không còn là tình yêu nữa.

Mục lục chính.