13. Đừng nghiêm chỉnh, hãy vui đùa

CÁCH MẠNG GIẢI PHÓNG TRẺ EM - OSHO
Phi Tuyết dịch

 

13. Đừng nghiêm chỉnh, hãy vui đùa

Cha mẹ rất sợ mỗi khi có khách tới nhà chơi bởi vì tôi thường quấy rầy những buổi nói chuyện vô nghĩa của họ. Khi họ đang nói về thời tiết, tôi sẽ nói: “Thời tiết là thứ ai cũng biết, chẳng ai thay đổi được nó và nó cũng chẳng thay đổi cuộc sống của mọi người chút nào. Vậy nói về nó để làm gì?”

Thế rỗi tôi sẽ nhảy múa giữa bọn họ và họ sẽ bảo tôi ra ngoài mà nhảy, tôi nói: “Con biết chính xác chỗ nào mình nên nhảy. Nếu con muốn nhảy múa ở ngoài sân, thì con tự biết ra sân rồi. Luật thì không cấm người ta không được nhảy ở đâu, cho nên nếu mọi người muốn nói chuyện, hay là mọi người có thể ra sân mà nói chuyện. Còn không thì hãy nhảy múa cùng con còn ý nghĩa hơn những câu chuyện mà mọi người đang nói.”

Không ai cho phép con của họ nhảy múa hát ca hay la hét nhảy nhót một cách tự do. Vì nhiều lý do, đôi khi vì cha mẹ sợ con cái bị ướt quần áo, bị bẩn, bị đau khi chơi đùa - vì những lý do nhỏ như vậy đấy mà chúng bị ngăn cấm hoàn toàn khỏi những việc chúng muốn làm: tắm mưa, nghịch bùn, thả diều, tắm suối... Vì những lý do đó mà chất lượng của những tâm hồn, sự tinh nghịch vui đùa, khả năng vui chơi và hòa nhập với thiên nhiên cuộc sống hoàn toàn bị phá hủy.Những đứa trẻ vâng lời được cha mẹ thầy cô được mọi người yêu quý còn những đứa trẻ ham vui tinh nghịch thì thường bị trừng phạt. Sự ham vui của chúng có thể hoàn toàn vô hại nhưng nó vẫn bị trừng phạt bởi vì sâu bên trong sự vui chơi ấy ẩn chứa tiềm tàng về một hạt mầm nguy hiểm của sự nổi loạn. Nếu một đứa trẻ được lớn lên với toàn bộ tự do được vui chơi; nghịch ngợm theo ý muốn, nó sẽ sớm trở thành một người nổi loạn. Nó sẽ không dễ dàng trở thành một nô lệ theo ý người khác. Nó sẽ không dễ dàng tham gia bất cứ đội quân nào để làm hại người khác hay để cho ai làm hại chính nó.

Một đứa trẻ nổi loạn sẽ sớm trở thành một tuổi trẻ nổi loạn. Vậy thì bạn sẽ không thể bắt ép nó kết hôn, kiếm việc hay làm bất cứ gì chỉ để lấp đầy cái mong muốn vô đáy của bạn - với tư cách là cha mẹ. Tuổi trẻ nổi loạn sẽ đi theo hướng đi riêng của nó. Nó sẽ sống cuộc sống tuân theo những mong muốn từ tận đáy lòng nó, không theo ý tưởng của bất cứ ai cả.

Vì những lý do như vậy mà sự nghịch ngợm phải bị kiềm chế, bị đè bẹp ngay từ lúc ban đầu. Những bản tính tự nhiên của đứa trẻ bên trong bạn sẽ không bao giờ được cho phép để cất lên tiếng nói. Từ từ một cách chậm rãi bạn bắt đầu mang theo một đứa trẻ “chết” bên trong chính bạn. Đứa trẻ chết này từ sâu bên trong sẽ dần phá hủy sự hài hước của bạn: bạn không thể cười với toàn bộ trái tim mình, bạn không thể chơi đùa, không thể tận hưởng những điều nhỏ bé của cuộc sống. Bạn trở nên quá nghiêm trọng đến nỗi cuộc đời bạn, khả năng phát triển của bạn càng ngày càng bị rút vào, co quắt lại.

Cuộc sống nên là những hoạt động sáng tạo trong từng giây phút quý giá theo mọi cách có thể. Đặc biệt với những đứa trẻ, hãy để cho chúng được vui đùa, được sáng tạo. Những gì chúng tạo ra không quan trọng - đôi khi chỉ là những bức tượng hay lâu đài bằng cát chẳng ra hình thù gì trên bờ biển - nhưng tất cả đều rất đáng giá bởi vì chúng xuất phát từ một tâm hồn tự do và tinh thần vui chơi. Thế rồi dần dà chúng sẽ có cơ hội và biết cách để kiến tạo nên một cuộc đời đầy ắp niềm vui.

Vui đùa là một trong những phần bị kìm nén nhất của con người. Mọi xã hội, văn hóa, văn minh đều đã từng chống lại vui đùa bởi vì người vui đùa không bao giờ nghiêm chỉnh. Và chừng nào một người còn chưa nghiêm chỉnh thì người đó không thể bị chi phối, không thể bị ấn định những tham vọng, ham muốn quyền lực, danh vọng, tiền bạc.

Đứa trẻ chưa bao giờ chết trong bất cứ ai. Không phải là đứa trẻ chết khi bạn lớn lên, đứa trẻ vẫn còn đấy. Mọi thứ bạn đã từng là vẫn ở bên trong bạn, và sẽ còn bên trong bạn cho tới chính hơi thở cuối cùng của bạn.

Người vui vẻ sẽ thích tận hưởng cuộc sống này, sự tồn tại này hơn là đi tranh đấu cho tiền bạc, quyền lực. Vui vẻ không đáp ứng cho nhu cầu của bản ngã và toàn thế giới hiện tại vẫn đang quay tròn quanh ý tưởng của bản ngã, làm mạnh bản ngã. Vui đùa chống lại bản ngã của bạn. Bạn có thể thử mà xem. Cứ chơi với trẻ con và bạn sẽ thấy bản ngã của mình biến mất, bạn sẽ thấy rằng bạn đã trở thành đứa trẻ lần nữa. Điều đó không chỉ đúng với bạn, nó đúng cho mọi người khác nữa.

Bởi vì đứa trẻ bên trong bạn từng bị kìm nén nên tới lượt mình, bạn cũng sẽ kìm nén con bạn. Không ai cho phép con họ múa hát hay la hét hay nhảy nhót. Bởi những lý do tầm thường như là chúng có thể làm vỡ cái gì đó hay quần áo có thể bị ướt nếu chúng chạy ra ngoài trời mưa. Vì những điều bé nhỏ như vậy mà toàn thể vui đùa, chất tâm linh lớn nhất bị phá hủy.

Đứa trẻ vâng lời được khen thưởng, đứa trẻ vui đùa bị kết án. Vui đùa của nó là vô hại nhưng nó bị kết án bởi vì có tính nguy hiểm bên trong, vui đùa có thể dẫn tới những nổi dậy tiềm năng. Nếu một đứa trẻ lớn lên với tự do đầy đủ để vui đùa, nó sẽ biến thành người nổi dậy. Nó sẽ không dễ dàng thành nô lệ.

Nhưng bạn thì sao, bạn mang theo đứa trẻ chết bên trong bản thân mình. Đứa trẻ chết bên trong này sẽ phá hủy mọi khả năng khôi hài của bạn. Bạn không thể cười với toàn bộ trái tim mình, bạn không thể chơi, bạn không thể tận hưởng những điều nhỏ bé của cuộc sống. Bạn trở nên nghiêm chỉnh tới mức cuộc sống của bạn thay vì mở rộng ra, lại bắt đầu co vào.

Tôi bao giờ cũng tự hỏi tại sao Kito giáo lại trở thành tôn giáo lớn nhất thế giới. Tôi đã đi tới kết luận rằng tại vi hình ảnh cây thập tự và Jesus bị đóng đinh trên đó, hình ảnh đó quá buồn, quá nghiêm chỉnh đến mức nó lan rộng hơn bất kì cái gì khác. Hàng triệu người đã thấy điều tương tự để giữ bản thân họ và Jesus kiểu như một điểm tương đồng. Không dễ dàng để lan truyền niềm vui hay cái không nghiêm chỉnh nhưng cái nghiêm chỉnh thì dễ xoay xở hơn nhiều. Người ta có thể ép nhau nghiêm chỉnh; không thể ép nhau không nghiêm chỉnh được. Vui đùa là phẩm chất tự nhiên, nghiêm chỉnh là thứ bị ép buộc, bị cấy vào bạn, bị cài đặt vào bạn.

Tôi muốn các nhà thờ và đền chùa của chúng ta, các nhà thờ Hồi giáo, các giáo đường Do Thái giáo trở nên càng ít nghiêm chỉnh càng tốt, nhiều vui đùa hơn, nhiều tiếng cười hơn và nhiều vui vẻ hơn. Điều đó sẽ mang nhân loại tới linh hồn lành mạnh, toàn thể, được tích hợp hơn. Bạn không cần vác thập tự trên vai mình, vứt cây thập tự đi. Tôi dạy bạn nhảy múa, hát ca, chơi đùa.

Khi còn nhỏ, tôi đã nói với vị linh mục Kito giáo rằng: “Một ngàn lần cháu không muốn bị giống như Jesus, ông ấy trông đau đớn thế, nhăn nhó thế, ai mà muốn trở nên giống như ông ấy cơ chứ?” rồi “Tại sao bác (vị linh mục) cứ phải nghiêm trang quá thể, tại sao cứ đứng đó mà nói trong hàng giờ, nói một chiều không ai được phản bác, nói những điều lặp đi lặp lại. Tại sao bác không lại đây và chúng ta đơn giản trò chuyện thân tình với nhau, khi mà cả nhà thờ chỉ có bác và cháu? Không cần phải nghiêm chỉnh như thế đâu.”

Với Hindu, tôi cũng đã thử thay đổi cách tiếp cận. Tôi kêu gọi những người diễn vở kịch Rama hàng năm hãy nói những câu khác vui nhộn hơn và họ đã nghe tôi, họ đã đổi lời thoại. Chỉ một vài câu thôi nhưng cũng khiến cho tất cả mọi người hôm ấy phải nhớ đến nó, mãi mãi. Tôn giáo hoàn toàn thiếu đi niềm vui và chỉ niềm vui mới xứng đáng được lan truyền.

Cuộc sống phải là sáng tạo quý giá; từng khoảnh khắc. Điều bạn sáng tạo không thành vấn đề, nó có thể chỉ là lâu đài trên cát và sẽ bị sóng cuốn đi, nhưng không sao, mọi sản phẩm sáng tạo bắt nguồn từ vui đùa, vui vẻ của bạn đều đáng quý, đều thiêng liêng cả.

Đừng bao giờ lãng quên đứa trẻ trong bạn, đừng để cho nó chết dần chết mòn. Hãy nuôi dưỡng nó và đừng sợ rằng nó sẽ ra ngoài kiểm soát. Nó có thể đi đâu? Và cho dù nó ra ngoài kiểm soát, thì đã sao? Bạn có thể làm gì ngoài kiểm soát? Bạn có thể múa như người điên, cười như người điên, nhảy nhót hay làm bất cứ gì, mọi người có thể nghĩ bạn điên nhưng đó là vấn đề của họ. Nếu bạn thích thú điều đó, nếu cuộc sống của bạn được nó nuôi dưỡng, thế thì chẳng thành vấn đề, cho dù nó trở thành vấn để của toàn thế giới chăng nữa, cũng đừng lo.

Hãy cho phép bản thân bạn vui đùa một cách toàn bộ, một khi đứa trẻ trong bạn sống lại, nó sẽ thay đổi toàn bộ hương vị cuộc sống của bạn. Nó sẽ cho bạn khả năng khôi hài, tiếng cười vui nhộn và nó sẽ phá hủy sự nghiêm chỉnh xấu xí của bạn. Nó sẽ làm cho bạn thành con người của trái tim. Người sống trong cái đầu không phải đang sống đâu, chỉ người sống trong tim mới thực là sống. Ca hát, nhảy múa, khôi hài... những điều này sẽ làm cho bạn sống động hơn, nó sẽ cho bạn cơ hội để nếm trải toàn bộ ý nghĩa cuộc sống. Người nghiêm chỉnh chết trước cái chết của mình. Họ chỉ duy trì cái xác biết đi, khi không còn tiếng cười.

Khi còn sống, hãy sống. Lúc chết đi thì chết thôi. Đừng trộn lẫn bằng không bạn sẽ bỏ lỡ cả hai. Ngay bây giờ, sống toàn bộ và mãnh liệt vào để khi bạn chết thì chết một cách toàn bộ. Đừng chết bộ phận kiểu một mắt chết nhưng một mắt vẫn mở nhìn xung quanh tiếc nuối, một tay chết còn tay kia vẫn cứ cố kiếm tìm. Khi chết, hãy chết toàn bộ. Nhưng bây giờ, đừng phí thời gian vào suy tư những thứ xa xăm, sống khoảnh khắc này đi. Đứa trẻ biết cách sống mãnh liệt và toàn bộ nên nhìn xem: chúng không bao giờ sợ chết.

Khi vui đùa, thông minh của bạn cũng trở nên sắc bén hơn, bạn trở nên trẻ trung hơn, tình yêu của bạn cũng trở nên sâu sắc hơn. Và rồi khi bạn đi vào thế giới, bất kì chỗ nào bạn đi, cứ lan tỏa cuộc sống, vui đùa, vui vẻ nhất có thể được - với mọi ngõ ngách và xó xỉnh của thế gian này.

Nếu toàn thế giới bắt đầu cười và thích thú và vui đùa, sẽ có cuộc cách mạng lớn. Chiến tranh được những người nghiêm chỉnh tạo ra, sát nhân cũng là những người nghiêm chỉnh tạo ra, tự tử cũng vậy. Nhà thương điên đầy rẫy những người nghiêm chỉnh, họ trông có vẻ vui nhưng cái vui của họ bị sai cách, cái vui ấy tạo ra do sự nghiêm chỉnh quá mức trước đó của họ. Cứ quan sát những con người nghiêm chỉnh đã làm hại nhân loại thế nào và bạn sẽ nhảy ra khỏi tính nghiêm chỉnh ấy của mình càng sớm càng tốt. Càng ít nghiêm chỉnh, bạn càng trẻ con nhưng tính trẻ con này là thứ thiêng liêng, nó là thứ Jesus đã nói Ai không trở lại thành trẻ con, sẽ không vào được nước trời”. Hãy để cho đứa trẻ trong bạn sống lại, nó đang chờ đợi khắc khoải bên trong.

Phật giáo cũng không khá hơn Kito giáo là mấy, nó phá hủy mọi sự vui đùa và đó là chỗ nó bị khiếm khuyết. Phật từng là người nghiêm chỉnh, ông ấy chống lại mọi vui đùa, mọi nghệ thuật, mọi ca múa vì ông ấy đã chán ngấy với nó. Nhưng những người khác thì sao? Họ chưa có cơ hội được chán ngấy với những thứ đó nhưng giờ đây họ vẫn phải cắt những thứ đó đi, họ phải tuyệt đối nghiêm chỉnh. Tôi có thể không quan tâm Kito giáo hay Phật giáo nhưng tôi quan tâm chân lý. Nếu chân lý không biết cách nhảy múa, nó bị què. Nếu một vị Phật không thể trộn lẫn mình với trẻ con và không thể chơi cùng chúng, ông ấy đã bị đóng với Phật tính, vẫn chưa thức tỉnh toàn bộ. Cái gì đó vẫn còn ngủ.

Cho nên bạn, hãy trở nên vui đùa và sau đó, hãy cho phép con cái bạn được quyền vui đùa nữa. Vui đùa là phúc lành!

Trẻ con: Ước mơ hay nỗi ám ảnh của người lớn

Những kinh nghiệm thời trẻ con luôn là thứ ám ảnh cả đời người trưởng thành khiến cho ai cũng muốn trải qua nó thêm lần nữa - cái cảm giác của sự ngây thơ, sự ngạc nhiên lớn lao trước những thứ bình dị của cuộc đời, một cảm nhận trong veo thuần khiết về cái đẹp. Những cảm giác ấy về cuộc sống giờ đây sao mù mờ xa xôi quá khiến bạn cảm thấy như chúng chỉ tồn tại trong mơ.

Những đứa trẻ có một thực tại riêng, chúng sống trong một thế giới riêng mà bạn không thể can thiệp được. Đôi khi chỉ một bông hoa, một ánh cầu vồng; một giọt sương trên lá... những thứ nhỏ bé thế cũng có thể trở nên xinh đẹp đến mức diệu kì trong thế giới trẻ thơ. Trẻ con có một trí thông minh; sự nhạy cảm, tính sáng tạo mà người lớn khó lòng bì kịp dù cho có cố gắng cỡ nào. Với những khả năng đặc biệt ấy, bọn trẻ cảm thụ thiên nhiên và cuộc sống một cách ngây thơ; háo hức, đầy trân trọng và yêu thương. Sau đó thì với sự hỗ trợ của giáo dục, văn hóa, tôn giáo, khi những đứa trẻ càng trưởng thành thì chúng càng mất dần đi những khả năng đặc biệt này cùng với sự háo hức với cuộc đời. Giảm là còn tốt; chuyện thường xảy ra là khả năng ấy bị mất hẳn luôn.

Không phải một cách ngẫu nhiên mà người lớn - cả đời họ dường như là cố gắng không ngừng để được quay trở lại thời trẻ thơ một lần nữa. Tất nhiên cơ thể họ không thể nhỏ lại như đứa trẻ nhưng nhận thức thì hoàn toàn có thể trở nên ngây thơ; trong veo một lần nữa như hồi họ còn là trẻ thơ. Đó là bí mật chung của mọi thuyết tâm linh huyền bí: tất cả đều mong muốn đưa bạn trở về trạng thái đứa trẻ một lần nữa, cùng sự ngây thơ, tinh khiết; chưa bị biến đổi bởi bất cứ kiến thức nào, bất cứ hiểu biết nào - mặc dù vẫn nhận thức về mọi thứ xung quanh - với một sự ngạc nhiên sâu sắc và một giác quan về thứ bí ẩn không thể giải thích của cuộc sống.

Mục lục chính.