Chương 12. Đây không phải là Kaaba

Đạo - Đường vô lộ - Osho

Tao - The pathless path
Tập 1 

 

Chương 12. Đây không phải là Kaaba

Câu hỏi 1

Ông bác học trong câu chuyện hôm nay - ông ấy cũng không là đạo nhân đẹp sao? Có lẽ không đạt tới đại dương, nhưng đang trên đường?

Ông ấy có thể được gọi là Đạo nhân, nhưng không phải là con người của Đạo. Đạo nhân theo nghĩa là ông ấy tin rằng Đạo là đúng, nhưng không phải là con người của Đạo bởi vì niềm tin của ông ấy là không có cơ sở. Nó không phải là kinh nghiệm riêng của ông ấy, nó không phải là hiểu biết có tính tồn tại riêng của ông ấy; nó vẫn là tri thức, nó không phải là việc biết. Là Đạo nhân là dễ dàng, nó rất rẻ: bạn bao giờ cũng có thể vay mượn tri thức. Là con người của Đạo là gian nan, nó cần dũng cảm.

Thỉnh thoảng bạn có thể bị ấn tượng nhiều bởi Đạo nhân hơn con người của Đạo, bởi vì Đạo nhân là hiểu được bởi trí tuệ của bạn. Ông ấy có đồng cảm với bạn, ông ấy nói cùng logic và cùng ngôn ngữ mà bạn có thể hiểu. Hiểu con người của Đạo có thể là khó bởi vì không có cây cầu giữa bạn và ông ấy. Ông ấy tồn tại trong thế giới rất siêu việt, trong thực tại khác toàn bộ. Ông ấy là một phần của thực tại tách rời. Nếu ông ấy đúng, bạn sai toàn bộ. Đạo nhân có thể đúng và người đó không làm cho bạn cảm thấy rằng bạn là sai toàn bộ. Đạo nhân là trong hoà điệu với bạn, không trong hoà điệu với Đạo. Đó là nghĩa của chỗ cuối của câu chuyện này: Công tử vui thích... nhưng không chứng ngộ.

Câu trả lời là thực sự hay, thú vị, nhưng nó không có chất nuôi dưỡng trong nó. Bạn có thể tận hưởng nó, nhưng bạn không thể sống trên nó. Nó là vô nghĩa, thứ không bản chất. Nó là cử chỉ trống rỗng - dù đẹp đến đâu, nhưng vẫn là cử chỉ trống rỗng. Nó là bất lực, nó không sáng tạo. Vâng, nó có thể giải trí cho bạn - nhưng có vậy thôi. Cho nên tôi có thể nhân nhượng rằng bác học đó, kẻ sĩ đó là Đạo nhân. Người đó tin vào triết lí của Đạo, nhưng đó là triết lí, giáo điều cần được tin vào. Người đó đã không sống nó, người đó đã không nếm trải nó; nó chưa ở trong tim người đó. Điều đó đã không xảy ra cho người đó. Nó giống như người mù người đã nghe nói nhiều điều về ánh sáng, mầu sắc, cầu vồng, hoa, mặt trời, mặt trăng, sao, và đã trở thành rất láu cá trong việc nói về những thứ này.

Có thể bất kì điều gì người đó nói cũng là đúng, nhưng dầu vậy làm sao nó có thể là đúng được? Người mù có thể hiểu mọi điều được viết về ánh sáng và người đó có thể đáp lại câu hỏi của bạn về ánh sáng một cách hoàn hảo. Có thể người đó dùng chính xác các từ mà người có mắt sẽ dùng - khi có liên quan tới lời, chúng là tương tự; nhưng khi có liên quan tới kinh nghiệm, người này đã kinh nghiệm, người khác không có kinh nghiệm. Điều này phải được nhớ. Điều mà ông ấy nói, 'Thầy tôi có thể làm những phép màu này, và thầy đã trở nên có khả năng làm chúng, nhưng thầy cũng có khả năng không làm chúng' là một cách nói mênh mông, một phát biểu lớn lao, nhưng nó tới từ người mù.

Nếu nó tới từ Liệt Tử, nó sẽ có ý nghĩa mênh mông. Nếu nó tới từ Phật, nó sẽ có ý nghĩa vô cùng. Nhưng nó tới từ một bác học - nó là vô nghĩa, bao giờ cũng nhớ lấy điều đó. Điều quan trọng hơn nhiều là ai đã đưa ra phát biểu này, quan trọng hợn bản thân phát biểu này. Bạn có thể lặp lại các lời của Jesus một cách đích xác, nhưng bạn đang lặp lại chúng. Con vẹt của bạn có thể được dạy để lặp lại đích xác lời của Jesus, Mohammed... nhưng nó sẽ có nghĩa gì? Vẹt lặp lại - nó là cử chỉ trống rỗng, không có gì bên trong vẹt; nó là máy móc. Nhưng khi Jesus nói những lời này chúng đã tới từ trái tim ông ấy, ông ấy không lặp lại, ông ấy không bắt chước - chúng là đích thực, chúng là thực.

Chân lí nghĩa là cái tới từ kinh nghiệm riêng của bạn, nảy sinh từ kinh nghiệm riêng của bạn; là một phần của cuộc sống của bạn, một phần của máu, xương, tuỷ của bạn, luân chuyển trong bản thể bạn; bạn thở vào thở ra trong nó. Thế rồi, bao giờ cũng nhớ, phát biểu này trong bản thân nó không ngụ ý gì mấy, nhưng ngụ ý từ người mà nó tới. Thỉnh thoảng bạn sẽ ngạc nhiên khi nghe tôi: nếu Lão Tử nói điều này tôi sẽ hỗ trợ cho nó, nếu Khổng Tử nói nó tôi sẽ phê bình nó. Cùng điều đó thôi! Cùng lời đó! Nếu Socrates nói nó, tôi sẽ hỗ trợ cho nó, nếu Aristotle nói nó tôi sẽ kết án nó. Và bạn sẽ ngạc nhiên, bạn sẽ nghĩ rằng điều này là không công bằng, nhưng cố hiểu tôi đi. Tôi nhìn vào người, không vào phát biểu. Tôi nhìn vào bản thể, vào kinh nghiệm, vào việc biết. Điều một người nói là không rất liên quan... người đó là gì, bản thể là có liên quan, không phải tri thức.

Cho nên, tôi có thể nhân nhượng rằng ông ấy là Đạo nhân và hay nữa, nhưng toàn là bắt chước; không phải kim cương thực - nhân tạo thôi. Kim cương nhân tạo cũng có thể đẹp - ít nhất, chúng có thể dường như là đẹp. Hoa nhựa có thể trông đẹp, chúng có thể được làm theo cách mà chúng có thể hấp dẫn bạn, nhưng chúng không thực. Có lừa dối, dối trá.

Điều thứ hai: bạn hỏi 'Có lẽ không tới được đại dương, nhưng trên đường?' Thế thì bạn đã không hiểu tôi... bất kì điều gì tôi đã từng nói ở đây. Đạo là đường vô lộ. Điều đó nghĩa là gì? Nó nghĩa là Đạo và mục đích là một; nếu bạn đang trên Đạo, bạn đã đạt tới. Đó là cái đẹp của Đạo: Nếu bạn đang trên Đạo, bạn đã về tới nhà... bởi vì Đạo và mục đích là không tách rời, cuộc hành trình và đích tới là không tách rời - bản thân cuộc hành trình là mục đích. Đó là nghĩa của từ 'đạo'. Đạo nghĩa là con đường: bản thân Con đường là mục đích. Phương tiện là mục đích, không có mục đích khác.

Bất kì cái gì bạn nói có vẻ logic, 'Người này có thể ở trên đường - có thể chưa chứng ngộ, nhưng trên đường.' Bạn ngụ ý gì? Nó có nghĩa là 'chút ít chứng ngộ' không?' 'chứng ngộ bộ phận?' ở trên đường - đi tới nó? Không có khả năng của bất kì chứng ngộ bộ phận nào: hoặc nó có hoặc nó không có, hoặc bạn đã đạt tới hoặc bạn không đạt tới, và ở giữa hai điều này không có gì cả. Không có trạm giữa đường. Con người của Đạo ngụ ý con người trong đại dương - đã chìm nghỉm, đã đạt tới, đã biến mất. Khi có liên quan tới Đạo, Đạo và mục đích không thể bị tách rời, chúng là không tách rời. Đó là cái đẹp của Đạo và hiểu biết lớn về Đạo. Một khi có mục đích, thế thì bạn sẽ trở nên căng thẳng, bởi vì thế thì sẽ nảy sinh ham muốn và tham vọng để đạt tới nó. Thế thì bạn sẽ phải chuẩn bị cho nó: thời gian sẽ được cần tới; phương pháp, kĩ thuật sẽ được cần tới; đức hạnh, tính cách sẽ được cần tới. Và bạn bao giờ cũng sẽ lo âu và sợ sệt liệu bạn có đi theo hướng đúng hay không. Bạn sẽ có khả năng làm nó hay không? Bạn có bỏ lỡ nó lần nữa không? Sợ hãi, lo lắng, run rẩy sẽ tiếp tục, bởi vì có tương lai cùng với mục đích. Khi Đạo là mục đích không có tương lai - tương lai đơn giản bị phá huỷ, thời gian biến mất.

Không có ngày mai. Ở đây-bây giờ mọi thứ là sẵn có, không cần trì hoãn. Đây là những thủ đoạn của tâm trí muốn trì hoãn, tâm trí muốn trì hoãn phân chia Đạo và mục đích. Và thế thì Đạo cũng bị phân chia thành nhiều cột mốc, thành nhiều giai đoạn: thứ nhất, thứ hai, thứ ba... người ta cứ phân chia. Thế thì có rất nhiều chỗ cho tâm trí bạn để được phóng chiếu vào. Đạo không để lại chỗ nào cho tâm trí. Nó phá huỷ hoàn toàn tâm trí bởi vì không có mục đích. Nghĩ về nó mà xem, suy tư về nó: nếu không có mục đích, làm sao tâm trí có thể tồn tại được? Thế thì khoảnh khắc này là tất cả có đó; đây là tất cả. Ham muốn là không thể được bởi vì không có ngày mai và không có mục đích. Không cái gì được đạt tới - thế thì bạn sẽ đi đâu? Bạn sẽ thoát đi đâu?

Bạn sẽ trốn đi đâu? Mục đích cho bạn chỗ thoát. Bạn có thể hi vọng. 'Hôm nay mình không đúng, ngày mai mình sẽ đúng. Hôm nay mình chỉ là người bắt đầu, ngày mai mình sẽ trở thành người tinh thông.' Nhưng nếu không có mục đích, không đâu để đạt tới, không đâu để tới, thế thì mọi thủ đoạn, phương cách, đã bị lấy đi, mọi ủng hộ đã bị loại bỏ. Thế thì bạn bị bỏ lại với khoảnh khắc này. Khoảng khắc này là tất cả, và trong chính khoảnh khắc này có giải thoát.

Tâm trí được giải thoát khỏi ham muốn là điều giải thoát là gì. Tâm trí không còn trong ham muốn là điều chứng ngộ là gì. Tâm trí không còn phóng chiếu, hi vọng, là điều đi tới đại dương là gì. Xin đừng phân chia. Nhìn vào cuộc sống như cái toàn thể không phân chia, như một toàn thể.

Câu hỏi 2

Tôi hiểu điều thầy nói về cái gọi là tri thức, nhưng nó vẫn còn dai dẳng.

Chỉ bằng việc hiểu về trí tuệ điều tôi nói, nó sẽ không rời bỏ bạn đâu. Chỉ hiểu về trí tuệ sẽ không ích gì. Thực ra, nếu bạn chỉ hiểu điều tôi đang nói một cách trí tuệ, điều này cũng sẽ trở thành tri thức khác - điều này sẽ thêm vào tri thức mà bạn đã có rồi; nó sẽ giúp chồng chất thêm nhiều tri thức.

Người ngu, nghe tôi, sẽ trở nên thông thái hơn. Người khôn sẽ vứt bỏ mọi thông thái của mình và sẽ trở thành dốt nát; và người ngu sẽ tích luỹ tri thức và sẽ trở thành thông thái hơn - điều đó tuỳ vào bạn. Và nhớ, chỉ bằng việc hiểu một điều nào đó một cách trí tuệ - tất nhiên, nếu bạn đã hiểu toàn bộ thế thì không có vấn đề gì, thế thì trong chính việc hiểu đó vấn đề biến mất - nếu vấn đề vẫn còn lại, điều đó đơn giản chỉ ra rằng nó chỉ là hiểu biết trí tuệ. Về mặt logic bạn cảm thấy 'Mình đúng', nhưng ai sống qua logic?

Không ai sống qua logic cả. Một cách logic bạn biết giận dữ là sai, nhưng khi ai đó xúc phạm bạn thế thì mọi logic bị quên bẵng, thế thì giận dữ trào lên. Mỗi lúc bạn rơi vào tình yêu, bạn đã đi ra ngoài logic. Và bất kì khi nào tình yêu biến mất, bạn lại quyết định 'Điều đó là ngu xuẩn, điều đó là điên khùng. Không bao giờ lần nữa! Thất vọng về nó, địa ngục về nó!' - bạn mệt mỏi về nó. Nhưng chỉ trong vài ngày bạn quên mọi thứ về thất vọng đó, địa ngục mà người khác đã tạo ra. Lần nữa khuôn mặt bắt đầu trông đẹp, lần nữa một người bắt đầu trông như cõi trời, bạn lại rơi vào cái bẫy - logic bị quên mất. Ai sống theo logic?

Khi bạn hiểu tôi một cách logic điều đó sẽ không giúp ích. Logic chưa bao giờ biến đổi bất kì ai bởi vì bạn bị chi phối bởi vô ý thức, không phải bởi có ý thức. Khi bạn hiểu rằng tri thức là vô tích sự, cái đó chỉ trên bề mặt.... Nhưng sâu bên dưới tri thức là đầu tư lớn. Chính qua tri thức mà bạn là quan trọng, chính qua tri thức mà bạn là ai đó, chính qua tri thức mà bản ngã của bạn được đáp ứng và làm mạnh, chính là qua tri thức mà bạn có thể cảm thấy cao siêu - cao siêu với những người không biết - chính là qua tri thức mà bạn có ưu thế. Đây là tất cả các đầu tư trong nó.

Chừng nào bạn chưa vứt bỏ những đầu tư này, tri thức sẽ không bị vứt bỏ. Và thế thì, thói quen chết khó. Và thói quen tri thức là thói quen cổ đại nhất mà con người đã mang; nó là thói quen nguy hiểm nhất. Hút thuốc hay uống rượu hay đánh bạc không là gì cả. Đây là thói quen nguy hiểm nhất bởi vì nó ngăn cản bạn khỏi việc thấy, nó ngăn cản bạn khỏi việc đi vào trong tiếp xúc sâu với thực tại. Nó là rào chắn lớn nhất: bức Trường thành Trung Quốc. Nhưng thói quen khó chết, nhớ điều đó, và nó là thói quen lâu dài nhất, cổ đại nhất.

Một người đánh bạc già nói với con trai mình khi ông ấy sắp chết. 'Con ơi, hứa với bố con không bao giờ chạm vào lá bài đi. Trên hết, đừng bao giờ chơi bài. Nó là trò chơi con sẽ phải trả giá bằng cơ đồ, phí thời gian, làm suy tàn sức khoẻ của con và gây cho con những khoảnh khắc không kể xiết của đau khổ và đau đớn. Con hứa với bố đi, ở đây trên giường chết của bố, với thần chết nhân từ đang lởn vởn quanh đây và Thượng đế Toàn năng là nhân chứng, rằng con sẽ không bao giờ chơi bài, rằng con sẽ không bao giờ chạm tới con bài chơi?' 'Vâng, thưa bố' cậu con ngoan ngoãn thì thầm. 'Và nhớ lấy' kẻ đánh bạc già gào lên 'nếu con phải chơi, bao giờ cũng chắc lấy vốn nhà cái!' Thói quen cũ: kẻ đánh bạc là kẻ đánh bạc. Điều người đó nói không thành vấn đề gì mấy, sâu bên trong người đó là kẻ đánh bạc già. Mọi thuyết giảng lớn lao này chống lại đánh bạc chỉ là mẽ ngoài. Sâu bên dưới, từ vô thức, nảy sinh phát biểu này: 'Và nhớ lấy' kẻ đánh bạc già gào lên 'nếu con phải chơi, bao giờ cũng chắc lấy vốn nhà cái!' Bạn nghe tôi, bạn nghe những tiếng rì rầm, thì thào này của Đạo. Trong một khoảnh khắc một ánh sáng nhỏ bừng cháy trên bề mặt của tâm thức bạn, nó sáng lên một chút, nhưng nó là ánh sáng rất chập chờn - nó tới và nó đi. Trong ánh sáng chập chờn đó, trong một khoảnh khắc, bạn dường hiểu. Nhưng từ vô thức sâu của bạn cơn bão lớn sẽ kéo tới và sẽ thổi tắt ánh sáng nhỏ bé này rất dễ dàng.

Tôi đã nghe về một quí ông lớn....

Khu vực này đã bị động tới với trận dịch trộm cắp do một kẻ trộm quí ông khét tiếng phạm phải. Một đêm Sadie thức dậy và lay Hymie. 'Hymie, có kẻ trộm trong nhà' cô ta nói. 'Làm gì có' Hymie đáp lại vẫn ngái ngủ. 'Quay về ngủ đi, ngu ạ.' Vừa lúc đó một người xuất hiện bên trong phòng kho. 'Có đấy' anh ta tuyên bố. 'Bây giờ xin lỗi quí bà đi.' Quí ông là quí ông - cho dù người đó trở thành kẻ trộm... Vừa lúc đó một người xuất hiện bên trong phòng kho. 'Có đấy' anh ta tuyên bố. 'Bây giờ xin lỗi quí bà đi.' Thói quen khó chết. Chúng tiếp tục sâu bên dưới. Mãi trên Dartmouth, một giáo sư tiếng Anh đột nhiên ngạc nhiên về đồng nghiệp khác viết trên tường phòng rửa mặt. 'Elmer!' ông giáo sư hổn hển. 'Đừng bảo tôi anh là cùng loại thằng cha viết trên tường phòng rửa mặt!' 'Vớ vẩn' ông giáo sư gắt gỏng. 'Tôi đơn thuần sửa văn phạm.' Chỉ thói quen cũ sửa văn phạm - phải đã tìm thấy sai văn phạm nào đó ở đó.

Người keo kiệt, người keo kiệt rất nổi tiếng... Đám đông lớn tụ tập ở bãi biển Coney Island và quan sát người đàn ông đang làm hô hấp nhân tạo cho cô bé vừa được cứu. Bố mẹ cô ta rẽ qua đám đông, vui mừng khi thấy con gái họ sống và khoẻ. 'Mẹ' ông già nói 'cho cậu kia một đô la. Cậu ta đã cứu mạng con mình.' 'Nhưng bố ơi' cô gái phản đối 'con mới nửa chết.' 'Được' bố nói. 'Cho nó năm mươi xu.' Quan sát điều tới từ bên trong bạn. Có tính quan sát nhiều hơn về nó - nó chỉ ra thói quen bắt rễ sâu, và bạn sẽ phải trở nên nhận biết về mọi thói quen đó. Tôi không nói đánh nhau với chúng, không. Tôi không nói vứt bỏ chúng bằng nỗ lực, không. Bất kì cái gì bị vứt bỏ bởi nỗ lực sẽ quay lại trả thù. Đừng bao giờ đánh nhau với bất kì thói quen cũ nào, vì đánh nhau sẽ tạo ra chia chẻ: bạn sẽ đánh nhau với bản thân bạn. Đơn giản hiểu. Trở nên có tính quan sát nhiều hơn.

Bây giờ bạn đã hiểu một điều - rằng tri thức là vô tích sự. Nó chỉ là thoáng nhìn. Bây giờ mang thoáng nhìn này vào sâu bên trong vô thức của bạn. Quan sát. Bất kì khi nào bạn bắt đầu chỉ ra tri thức của bạn, quan sát xem tại sao. Động cơ sâu là gì? Nhìn vào các động cơ và bạn sẽ thấy động cơ đằng sau động cơ đằng sau động cơ. Khi bạn đã đi tới biết mọi động cơ và mọi đầu tư, khi bạn đã tìm khắp xung quanh trong bản thể bạn, đột nhiên bạn sẽ thấy rằng qua hiểu biết đó thói quen biến mất. Không cần tranh đấu, không cần làm nỗ lực nào - bằng không thoáng nhìn nhỏ này mà thỉnh thoảng tới, sẽ không bao giờ được truyền vào trong cuộc sống của bạn.

Có hai kiểu người: một kiểu, một khi người đó hiểu cái gì đó về mặt trí tuệ, bắt đầu nghĩ người đó đã hiểu. Người đó đang tự lừa bản thân mình. Sớm hay muộn tình huống sẽ chỉ ra rằng hiểu biết đó chỉ là sâu như làn da. Gãi một chút và thực tại lòi ra. Thế rồi có kiểu người thứ hai, người không bị lừa bởi thoáng nhìn nhỏ này. Nó là cửa sổ nhỏ, có ý nghĩa, nhưng không đủ trong bản thân nó. Nó phải được truyền vào trong bản thể bạn, nhưng truyền vào nghĩa là bạn phải quan sát mọi thứ đang chống lại thoáng nhìn này.

Và quan sát không phán xét, quan sát không xung đột với chúng. Đơn giản quan sát và thấy cái gì là cái gì. Một khi bạn đã biết ai là ai và cái gì là cái gì bên trong bạn, mọi sự sẽ bắt đầu thay đổi; và thay đổi đó sẽ là điều ngạc nhiên với bạn vì bạn đã không làm gì cho thay đổi đó một cách trực tiếp. Nó tới như sản phẩm phụ, như hệ quả của hiểu biết.

Câu hỏi 3

Osho kính yêu, Đạo tràng này với tôi dường như giống ốc đảo trong sa mạc, và ở giữa ốc đảo là cái giếng không thể thăm dò được của nước trong suốt thuần khiết, và giếng là Osho. Nhưng quanh rìa của ốc đảo, dưới cây cọ, một số trò chơi rất kì lạ đang được chơi. Tôi biết nó là tốt cho trẻ con chơi trò chơi, nó có thể giúp chúng lớn lên và mở rộng hiểu biết của chúng về thế giới này, nhưng khi những trò chơi này tuột ra khỏi tay, chúng có thể dễ dàng gây hại nhiều hơn điều lành, và tôi tin đây là nguy hiểm. Và nữa, những người hành hương khát khao tới qua sa mạc trong việc tìm nước có thể thấy những trò chơi kì lạ này trước và bị bối rối sao lãng với cơn khát vẫn chưa được làm dịu của họ. Tôi tự nhủ mình 'Phán xét cái mà ông không phán xét' nhưng tôi bị băn khoăn chút ít! Xin thầy bình luận.

Thứ nhất: bất kì cái gì đang xảy ra ở đây đều chắc chắn là trò chơi kì lạ, và bất kì cái gì đang xảy ra ở ngoại vi, 'dưới cây cọ', là một phần của tôi. Bao giờ cũng nhớ rằng: bất kì cái gì đang diễn ra ở đây tôi hoàn toàn nhận biết tới. Bạn không cần bị băn khoăn bởi nó. Không cái gì ra khỏi tay tôi - bất kì cái gì đang diễn ra. Tôi cho đủ dây thừng: dường như mọi thứ là tự do hoàn toàn - nó không phải vậy - chỉ là dây thừng đủ dài thôi. Cho nên nó sẽ không đi tới đầu cuối nguy hiểm. Nguy hiểm xảy ra chỉ khi có kìm nén, với tự do không có nguy hiểm. Vâng, với trẻ con, tự do toàn bộ không thể được cho - không phải là tự do toàn bộ là nguy hiểm, không, tự do không bao giờ nguy hiểm - nhưng trẻ con không nhận biết: tự do toàn bộ với chúng có thể trở thành tự tử. Do đó mới có dây thừng dài, nhưng dầu vậy dây thừng là ở trong tay tôi. Khoảnh khắc tôi thấy một người trở nên trưởng thành, thế thì dây thừng đó được cắt hoàn toàn, bị vứt đi, thế thì người đó có tự do toàn bộ. Nhưng để làm một người thành có khả năng tự do toàn bộ, tự do phải được trao, bằng không làm sao người đó sẽ thực hành? Làm cho một người thực sự có khả năng là bản thân người đó, người ta phải cho phép nhiều điều, nhưng bất kì điều gì được cho phép cũng đều được cho phép với chủ tâm rất nhiều.

Với người mới tới dường như là những trò chơi này có thể là nguy hiểm, nhưng bạn có thể tin cậy vào tôi. Những trò chơi này không thể nguy hiểm được; thực ra, những trò chơi này sẽ giúp bạn đi ra ngoài mọi nguy hiểm. Nguy hiểm thực tới từ kìm nén, không bao giờ từ tự do. Nếu bạn kìm nén cái gì đó, một ngày này hay ngày khác, nó sẽ bùng nổ. Và ngày đó sẽ là ngày của điên khùng của bạn hay của tự tử của bạn hay bạn sẽ làm việc sát hại hay cái gì đó.

Nhân loại đã tin cậy vào kĩ thuật kìm nén quá nhiều, do đó toàn thể trái đất đã trở thành gần như nhà thương điên. Điên khùng này mà đã tụ tập lại, đã trở thành được tích luỹ trong tâm trí con người và phải được thoát ra, do đó có mọi cái gọi là 'trò chơi nguy hiểm' đang được chơi quanh đây. Cái điên khùng phải được thoát ra chậm chạp, có phương pháp. Ai đó tới từ bên ngoài lần đầu tiên có thể bắt đầu cảm thấy: Cái gì đang xảy ra ở đây vậy? Thực ra, chưa bao giờ có một đạo tràng như thế đã tồn tại. Thỉnh thoảng các nỗ lực đã được làm trên qui mô rất nhỏ - trường phái Sufi nào đó đã tồn tại, nhưng trên một qui mô rất nhỏ. Hai mươi, hai mươi nhăm người làm việc trong một thế giới đóng... không ai biết cái gì đã xảy ra ở đó. Bây giờ đây là đại học mở. Gần như toàn thế giới đang tham gia vào trong nó: bạn có thể thấy mọi quốc tịch, mọi giống nòi, mọi tôn giáo đều được đại diện. Nó là hiện tượng mở. Chưa bao giờ tự do đã từng được thực ngiệm với qui mô lớn như thế.

Ở cổng nhà người Sufi ở Isfahan, Iran, có khắc những lời này của Khuajah Esmat Bokharai. Lắng nghe những lời này:

Đây không phải là điện thờ thiêng cho kẻ ngốc vây quanh

Không là đền thờ cho kẻ vô lễ vào la hét

Đây là đền thờ của điêu tàn toàn bộ.

Bên trong là kẻ say, từ tiền vĩnh hằng cho tới ngày phán xử, đi khỏi bản thân họ.

Nhưng trường phái đó của Khuajah Esmat Bokharai là trường phái nhỏ. Điều đã xảy ra bên trong không ai biết tới từ bên ngoài. Những điều vĩ đại đã diễn ra ở đó, những trò chơi lớn đã được chơi, nhưng nó là trường phái rất bí mật. Trường phái bí mật như vậy bao giờ cũng tồn tại. Jesus đã được đào tạo trong một trường phái nhỏ như vậy có tên là Essenes. Trong các Thiền viện, trong các Đạo viện ở Trung Quốc, các nhóm nhỏ bao giờ cũng tồn tại, làm việc cùng nhau trong bí mật và riêng tư sâu sắc.

Lần đầu tiên mọi bí mật bị ném đi và mọi riêng tư bị ném đi - với lí do nào đó: bởi vì bây giờ không có thời gian cho bí mật còn lại. Nhân loại đang ở ngã tư đường nguy hiểm tới mức chính khả năng là trong một thế kỉ nhân loại có thể không tồn tại chút nào. Trong quá khứ đã có đủ thời gian; trò chơi của bí mật có thể được chơi, nhưng bây giờ nó không thể được chơi. Mọi bí mật đều phải được làm thành sẵn có cho từng và mọi người, do đó tôi đang nói về mọi bí mật xa xăm; và bạn càng trở nên sẵn sàng hơn, các bí mật khác sẽ càng rơi xuống hơn. Nỗ lực của tôi sẽ là đem bạn tới chân lí, dù nó nguy hiểm thế nào, trần trụi nhất có thể được, bởi vì toàn thể nhân loại đang lâm nguy. Nếu con người không thể được dạy cách tự do và lành mạnh, thế thì không có tương lai cho nhân loại. Dạy con người cách tự do và lành mạnh chúng ta sẽ phải phát minh ra mọi loại trò chơi điên. Qua những trò chơi điên đó tính điên khùng được tích luỹ sẽ phải được thanh tâm ra, được bày tỏ ra, được ném ra. Do đó bạn thấy nhiều trò chơi diễn ra quanh đây. Nhưng không cái gì ở bên ngoài cái nhìn của tôi.

Tôi có thể không bước ra... Tôi chưa bao giờ bước ra khỏi phòng của tôi. Tôi chưa bao giờ đi tới đạo tràng để xem cái gì đang xảy ra bởi vì không có nhu cầu cho tôi đi tới đó về thể chất, đó là lí do tại sao. Ngồi trong phòng mình, tôi quan sát mọi thứ đang diễn ra. Tôi hoàn toàn nhận biết; bạn không cần bị băn khoăn. Tôi biết bạn đã hỏi từ tình yêu. Nó là từ một sannyasin mới, một bà già, Gramya. Bà ấy là người mới, già, có nhiều tình yêu trong tim bà ấy. Bà ấy phải đã trở nên lo nghĩ chút ít về điều đang diễn ra. Không cần lo đâu bà ơi. Nghỉ ngơi thoải mái đi.

Và, những người đôi khi có thể tới và trở nên kinh hãi và quay về đều không phải là người dành cho tôi. Cho nên điều đó không phải là tổn thất. Nếu bạn thực sự khát trong sa mạc, bạn sẽ không bận tâm về trò chơi nào đang diễn ra quanh ốc đảo, bạn sẽ xô vào trong ốc đảo. Nếu bạn không khát, chỉ thế thì bạn sẽ quay lại. Điều đó đơn giản thế, nó có tính số học thế. Nếu bạn thực sự khát, ai bận tâm? Cứ nghĩ về bản thân bạn đi. Trong nhiều ngày bạn đã khát trong sa mạc và bạn đã không thấy cho dù một cây, không màu xanh, khắp nơi đều lửa cháy. Và thế rồi, một hôm, bạn bắt gặp một ốc đảo với cây cọ đẹp. Bạn lại gần, nhưng dưới cây cọ các trò chơi điên đang diễn ra. Bạn có bận tâm về chúng không? Bạn sẽ nói 'Mình sẽ xem sau. Trước hết mình phải đi vào ốc đảo đã. Trước hết để mình uống nước cho đầy, cho đã ham muốn của trái tim mình, thế rồi mình sẽ xem cái gì đang diễn ra.' Thực ra, bạn thậm chí sẽ không có khả năng xem cái gì đang diễn ra nếu bạn khát - bạn sẽ thấy mỗi nước thôi, bạn sẽ nghe âm thanh của nước chảy.

Bạn sẽ không có khả năng thấy, bởi vì chúng ta chỉ thấy cái mà chúng ta quan tâm. Nếu bạn quan tâm tới nước, bạn sẽ thấy nước. Bạn sẽ để những người điên kia nhảy múa và ca hát và làm bất kì cái gì họ đang làm. Bạn sẽ nói 'Trước hết để tôi làm dịu cơn khát của tôi đã, thế rồi tôi cũng sẽ nghỉ ngơi dưới cây cọ và xem cái gì đang diễn ra ở đây' - nhưng không trước điều đó. Và nếu bạn thấy rằng ai đó trở nên hoảng sợ và đi mất khỏi ốc đảo, chỉ thế thì một điều là chắc chắn - người đó không khát. Người đó có thể nghĩ về ốc đảo, điều đó có thể đã là tò mò, nhưng nó không phải là khát. Người đó không phải là người đàn ông dành cho tôi, hay đàn bà.

Đây không phải là điện thờ thiêng cho kẻ ngốc vây quanh

Không là đền thờ cho kẻ vô lễ vào la hét

Đây là đền thờ của điêu tàn toàn bộ.

Chừng nào bạn còn chưa sẵn sàng để chết, tốt hơn cả bạn không nên ở đây, bởi vì chỉ qua cái chết của bạn mà có phục sinh. Chừng nào bạn còn chưa sẵn sàng để được tái sinh, đừng phí thời gian của tôi.

Đây là đền thờ của điêu tàn toàn bộ.

Bên trong là kẻ say, từ tiền vĩnh hằng cho tới ngày phán xử, đi khỏi bản thân họ.

Chỉ những người sẵn sàng vứt bỏ bản ngã và cái ta của họ, phán xét của họ, hợp lí hoá của họ, trí tuệ của họ, chỉ những người sẵn sàng chặt đầu họ mới có khả năng hiểu điều đang diễn ra ở đây. Và tôi cũng quan tâm chỉ tới những người điên như vậy. Toàn thể công việc của tôi ở đây không phải dành cho người tò mò, mà dành cho người khát, cho nên đừng lo nghĩ về những người tới cổng rồi quay đi. Ngày càng nhiều trò chơi điên sẽ xảy ra quanh đây - ngày càng nhiều. Và điều đó sẽ ngày càng trở nên không thể được cho những người tới từ tò mò, từ ham muốn biết chút ít về Thượng đế, tôn giáo; cho những người tới trong việc tìm lí thuyết và tri thức, hay trong việc tìm đạo đức và tính cách. Không, tôi không dành cho họ.

Nó 'là ngôi đền của điêu tàn toàn bộ', nhưng chỉ khi bạn chết một cách toàn bộ bạn mới được sinh ra như một sinh linh mới, như một người mới, như một năng lượng mới. Không bị nặng gánh bởi quá khứ, gián đoạn với quá khứ, bạn trở thành tươi tắn như giọt sương buổi sáng, và chỉ thế thì bạn mới biết Thượng đế là gì. Chỉ trong cái tươi tắn trinh nguyên đó bạn mới biết Thượng đế là gì, chỉ trong cái hồn nhiên đó, hồn nhiên nguyên thuỷ, bạn mới đi vào tiếp xúc với thực tại.

Và Gramya đã hỏi 'Tôi tự nhủ mình 'Phán xét cái mà ông không phán xét' nhưng tôi bị băn khoăn chút ít' Cảm giác của tôi là ở chỗ bà ấy đã trích dẫn sai. Jesus nói 'Phán xét ông không phải điều ông không được phán xét'... Phán xét ông không phải điều ông không được phán xét. Bà ấy nói 'Phán xét điều ông là không được phán xét.' Không, điều đó không chính xác - thực ra, nó chính là điều đối lập với điều Jesus nói. Và bà ấy đặt nó vào những dấu ngoặc kép ngược, đó là lí do tại sao... bằng không không có vấn đề gì - bà ấy có thể nói như vậy theo cách riêng của bà ấy.

Nhớ các lời là 'Phán xét ông không phải điều ông không được phán xét.' Một người cứ luôn phán xét là trong nguy hiểm, bởi vì từ mọi phán xét bản ngã tinh vi được tạo ra. Và Gramya là rất đơn giản và hồn nhiên, đó là lí do tại sao tôi đã cho bà ấy cái tên Gramya. Nó nghĩa là 'đơn giản thế'... Giống như dân làng. 'Gramya' nghĩa là người tới từ một làng rất nguyên thuỷ, không thông thái, đơn giản, hồn nhiên, nguyên thuỷ. Bà ấy là vậy, và đó là lí do tại sao bà ấy cảm thấy băn khoăn bởi vì phán xét này đang tạo ra bản ngã tinh vi. 'Không phán xét ông...' Không cần phán xét. Bất kì cái gì đang xảy ra, chấp nhận nó. Bất kì cái gì mọi người đang làm, họ phải đi qua nó. Có phương pháp cho mọi cái điên khùng này quanh đây, nó rất phương pháp luận. Bạn chỉ giữ im lặng, không phán xét.

Có lần chuyện xảy ra:

Một nhà huyền môn Sufi vĩ đại, Jalaluddin Rumi, thường sống với một trăm đệ tử của mình trong tu viện. Vài lữ hành tới. Tu viện ở nơi xa xôi với bất kì thị trấn nào, thậm chí xa cả mọi con đường, nhưng mọi người trở nên quan tâm - những người tò mò có thể đi bất kì đâu: họ đi lên mặt trăng. Những người tò mò là người tò mò, họ có thể đi bất kì đâu. Họ trở nên tò mò và họ đi tới đó. Nó ở xa xôi với các thị trấn, với đường xá, nhưng họ nhận mọi khó nhọc của cuộc hành trình và họ đi tới sa mạc. Cửa không đóng - vì Rumi chưa bao giờ nghĩ rằng bất kì ai sẽ tới chỗ xa xôi thế - để cho họ có thể quan sát điều đang xảy ra bên trong. Đích xác với cảnh này, Gramya, bạn thấy ở đây....

Ai đó cười to, điên khùng, ai đó nhảy múa, ai đó ca hát, ai đó đứng lộn đầu, mọi người đang làm cả nghỉn lẻ một thứ - và Jalaluddin Rumi ngồi chính giữa của mọi điều đó, im lặng, mắt nhắm. Cho nên họ nghĩ 'Cái gì đang diễn ra? Những người này đã điên sao? Những người cung trăng này đang làm gì ở đây? Và người này đang làm gì? Người đó đơn giản ngồi, với mắt nhắm. Người đó nên dừng những người này lại - điều đó là nguy hiểm; họ có thể đi ra ngoài giới hạn.' Và ai đó đang say mê như người điên, và ai đó đang đánh vào tường, và mọi thứ đang diễn ra. Họ trở nên rất sợ. Họ trở nên sợ tới mức họ bỏ đi. Nhưng sau một năm tò mò chiếm quyền sở hữu họ lần nữa và họ nghĩ 'Chúng ta nên đi và xem điều gì đang xảy ra. Mọi sự phải đã đi tới tồi tệ. Hoặc họ phải đã giết ông Jalaluddin Rumi đến lúc này, bởi vì ông ta chỉ ngồi ở giữa điều đó, hoặc họ phải đã tự tử... việc giết người phải đã xảy ra!' Cho nên họ lại tới. Họ không thể tin được điều đó: những người ấy tất cả đều ngồi im lặng. Mỗi Jalaluddin Rumi nhảy múa. 'Vậy điều gì đã xảy ra? Mọi sự đã hoàn toàn thay đổi.' Họ nghĩ 'Dường như người này đã nhận cái điên khùng của tất cả, cho nên họ đã trở thành im lặng còn ông ấy đang nhảy múa.' Nhưng đây là tình huống tồi tệ hơn vì họ nghĩ ít nhất ông ấy phải lành mạnh, bây giờ ông ấy cũng điên. Nhưng họ thấy thương hại cho người này. Họ nghĩ 'Điều đó là tự nhiên - ở giữa những người điên này lâu thế, ông ấy phải đã đi ra ngoài tâm trí của ông ấy rồi.'

Họ đi. Nhưng sau một năm tò mò lại chiếm quyền sở hữu họ lần nữa và họ nghĩ 'Chúng ta phải đi và xem cái gì đang xảy ra bây giờ.' Thế là họ tới đó. Không có ai cả, mỗi Jalaluddin Rumi đang ngồi một mình - cả nhóm đã biến mất. Bây giờ điều đó là quá nhiều. Cái gì đã xảy ra? Họ trở nên tò mò. Họ đi tới Jalaluddin Rumi và họ nói 'Chúng tôi muốn hỏi điều gì đã xảy ra? Tất cả những kẻ gàn dở đó đâu rồi? Điều gì đã xảy ra cho họ? Và ông đang làm gì mà ngồi đây một mình?' Và Jalaluddin Rumi nói 'Công việc được làm xong rồi. Bây giờ họ đã đi vào thế giới rộng hơn để tìm những người gàn dở khác - để giúp họ. Công việc được hoàn thành.' Thế rồi họ hỏi 'Sao ông nhảy múa năm ngoái khi chúng tôi tới?' Ông ấy nói 'Tôi nhảy múa vì tôi hạnh phúc thế rằng các đệ tử của tôi đã đạt tới.

Điều đó là nguy hiểm, điều đó là gian truân, làm thoát ra cái điên khùng của họ đã bị tích luỹ lại trong nhiều thế kỉ, nhưng họ đã là những người thực sự có khả năng. Tôi đã hạnh phúc, đó là lí do tại sao tôi nhảy múa. Bây giờ họ đã đi tìm những người điên khác. Bây giờ họ sẽ làm ra hàng trăm tu viện trên khắp trái đất.' Đích xác. Khi bạn là người mới tới đạo tràng này, nó dường như không giống đạo tràng. Mọi người có các khái niệm rất khác nhau về đạo tràng. Nếu bạn đi tới đạo tràng khác, điều đầu tiên: bạn sẽ không bao giờ thấy người trẻ ở đó. Bạn bao giờ cũng thấy người già, người chết, bởi vì mọi người đi tới đạo tràng chỉ khi họ nghĩ rằng bây giờ một chân đã trong nấm mồ. Cho nên, để hối lộ Thượng đế, họ đi tới đạo tràng. Tất nhiên đờ đẫn, chết; họ ngồi đó với mala, lần tràng hạt - đó là mọi điều họ có thể làm. Mọi năng lượng đều mất rồi. Thực ra, chẳng cái gì còn lại. Họ không còn là dòng sông năng lượng mà là lòng sông khô cạn, cứ khô đi mọi khoảnh khắc. Họ đã quá muộn rồi. Và tôn giáo của họ là không thực, không thể thực được, bởi vì nó đã không bắt nguồn từ hiểu biết, nó đã bắt nguồn từ sợ hãi. Bây giờ cái chết đang tới....

Khi một người trở nên có tính tôn giáo vì cuộc sống, thế thì đó là tôn giáo thực. Khi một người trở nên có tính tôn giáo vì cái chết, đó là tôn giáo không thực. Ở đây bạn sẽ thấy thanh niên. Cho dù bạn tìm ra người già bạn sẽ thấy họ rất trẻ. Thực ra, là già ở đây với các sannyasins trẻ của tôi là gần như không thể được. Nếu người già nào đó có thể dung thứ những người này, điều đó đơn giản nghĩa là người đó là trẻ, trẻ về tâm linh. Người đó có phẩm chất của thanh niên, người đó còn chưa chết. Có thể thân thể trở nên già, nhưng tâm linh là trẻ, phiêu lưu, dũng cảm.

Những người này ở đây bởi vì các vấn đề cuộc sống. Họ muốn giải quyết các vấn đề sống của họ, họ muốn giải quyết điều huyền bí của cuộc sống, không sợ chết. Những người này ở đây không trong tìm Thượng đế nào, họ ở đây trong tìm kiếm bản thể riêng của họ. Họ ở đây để biết chân lí là gì; không phải chân lí của kinh sách, mà cái gì đó có tính tồn tại mà họ cảm thấy trong tình yêu, cái họ cảm thấy trong hạnh phúc, cái họ cảm thấy trong nỗi buồn, cái họ có thể chạm tới, cái họ có thể sống, đi vào, cảm, tận hưởng, nhảy múa. Họ đang đi tìm lễ hội, họ đang đi tìm điệu vũ. Họ đang đi tìm bài ca họ cảm thấy có trong con tim họ, nhưng không có khả năng hát ra. Họ đã không có khả năng tìm thấy cách cho phép bài ca này được diễn đạt, trở nên biểu lộ. Họ đang trong việc tìm hương thơm mà họ mang và họ muốn toả ra hương thơm này theo gió nhưng họ đã đánh mất tiếp xúc với cội nguồn của họ.

Đây là hiện tượng khác toàn bộ. Với những người này, tôn giáo đơn giản nghĩa là sống động hơn. Những người này không phải là người nghiêm chỉnh, bởi vì nghiêm chỉnh là bệnh tật. Những người này đang trong tìm kiếm vui mừng. Một cách tự nhiên, toàn thể cách tiếp cận là khác và tôi quan tâm chỉ tới những người này. Và họ sẽ tới sớm theo cả nghìn người. Họ sẽ tới từ khắp nơi trên thế giới, họ sẽ phải tới. Bất kì ai đang trong tìm kiếm lễ hội sẽ phải tới. Tất nhiên, toàn thể cách tiếp cận là đối lập một cách đối xứng. Tôi không chống lại tình yêu: tôi ủng hộ tất cả cho tình yêu. Nếu bạn đi vào đạo tràng, điều đầu tiên họ sẽ bắt đầu phá huỷ là tình yêu của bạn: họ sẽ dạy bạn brahmacharya, vô dục. Tôi biết cái đẹp của brahmacharya, nhưng brahmacharya đẹp tới chỉ từ kinh nghiệm về tình yêu - chưa bao giờ khác. Nó không phải là áp đặt, nó là việc nở hoa. Yêu người khác, dần dần bạn bị ném đi ném lại vào bản thân bạn. Một ngày nào đó bạn nhận ra rằng tìm kiếm người khác ở bên ngoài là vô nghĩa, mang định mệnh thất bại từ chính lúc bắt đầu. Yêu người khác, nhìn vào mắt nhau, bạn được phản xạ lặp đi lặp lại. Qua người khác là tự biết mình: người khác vận hành như tấm gương. Một khi bạn đã biết tới điều đó, bạn bắt đầu lắng đọng trong tính một mình của bạn. Và vô dục nảy sinh mà không phải là vô dục được thực hành, cái không sợ tình yêu, cái không sợ quan hệ, cái không sợ đàn bà hay đàn ông, cái không sợ chút nào, cái tự tin thế, mạnh mẽ thế, bắt rễ chắc tới mức... Thực ra, cây bắt rễ chắc chờ đợi cho bão tố tới bởi vì điều đó sẽ là thách thức, và khi bão tới, cây bắt rễ chắc biết nó được bắt rễ chắc thế nào và cảm thấy mạnh mẽ, sức sống. Cơn bão không phải là kẻ thù mà là thách thức đem đi mọi bụi bặm, đem đi mọi thất vọng, đem đi mọi buồn rầu. Và cây bắt đầu mở hội lần nữa, cảm thấy sống động tới chính gốc rễ, trở thành trẻ trung lần nữa. Từng cơn bão đều làm cho cây trẻ hơn, trẻ đi trẻ lại.

Vô dục tới từ sợ hãi là việc trốn chạy, bạn trở thành yếu; bạn trở thành yếu tới mức ngay cả hình ảnh người đàn bà... và bạn trở nên sợ. Ngay cả ý tưởng về người đàn bà... và bạn bắt đầu run rẩy. Điều này là ngu xuẩn, đủ về nó đi! Nhân loại đã chịu khổ đủ về nó rồi. Chương này phải được đóng lại hoàn toàn. Bạn đã được dạy và bảo trong các đạo tràng khác suốt nhiều thế kỉ đều ép buộc tính cách lên bản thân bạn. Không, tôi không làm điều đó ở đây. Tôi muốn tính cách nảy sinh trong bạn, nhưng không là cấu trúc. Cấu trúc là áo giáp, cấu trúc là giàn giáo chết bao quanh bạn - nó giết chết, nó cầm tù bạn. Bạn đã trong tù rồi. Toàn thể nỗ lực của tôi là để giúp bạn thoát ra khỏi nhà tù.

Mới hôm nọ tôi đã đọc một câu chuyện:

Luật sư đã tới nhà tù nhà nước để thăm khách hàng của mình, người mới đây đã bị xử tù chung thân bởi toà án. Ông ta ngồi trong phòng đợi ngang qua cái bàn với khách hàng-người tù của mình, giải thích các thủ tục pháp lí khác nhau mà ông ta đã theo. 'Tôi đã đệ trình bản kháng án ở toà thấp hơn, và điều đó đã bị phủ nhận' ông ta giải thích. 'Thế rồi tôi đã đệ trình bản kháng án lên Toà thượng thẩm bang. Điều đó đã bị phủ nhận. Tiếp đó, tôi đã đệ trình bản kháng án lên Toàn quận liên bang, điều đã bị phủ nhận. Và nỗ lực cuối cùng, tuần trước tôi đã đệ đơn kháng án lên Toà tối cao Mĩ - và điều đó đã bị phủ nhận.' 'Nhưng phải có cái gì đó khác chúng ta có thể đệ trình gọt giũa* được chứ' tù nhân điên cuồng kêu lên. 'Chỉ có một điều nữa' ông luật sư tự tin. Ông ta thận trọng lôi chiếc giũa sắt ra từ trong cặp và tuồn nó vào cho tù nhân. 'Cái duy nhất còn lại để đệ trình-giũa' ông ta nói 'là chấn song của phòng tù của ông!'

Toàn thể nỗ lực của tôi ở đây là để giúp bạn giũa những chấn song này, và thỉnh thoảng những chấn song này đích xác là điều bạn gọi là tính cách, đạo đức, lành mạnh, trách nhiệm, nghĩa vụ - nghĩa vụ với xã hội, với Thượng đế, với nhà thờ, với quốc gia. Đây là chấn song của bạn trong đó bạn bị giam hãm như con vật. Cho nên, một cách tự nhiên, nỗ lực để làm cho bạn tự do sẽ tạo ra nhiều loại điều ngớ ngẩn quanh đây. Ngớ ngẩn đấy, bởi vì chúng không được mong đợi về bạn, bởi vì xã hội đã hoàn toàn quên về chúng. Chúng phải được đem lại cho tâm thức, do đó mới có sợ hãi của Gramya. Bà ấy là hồn nhiên, từ bi, bà già rất đáng yêu, nhưng bà ấy phải hiểu điều đang xảy ra ở đây. Công việc đang được thực hiện ở đây là công việc rất có giá trị. Nó không rẻ. Nó thậm chí không có giá trị. Giá trị không phải là cái tên cho nó.

Tôi đã nghe....

'Nghe đây. Sol, mặc cả gì! Nếu ông đi tới Radio City trước trưa nó chỉ là một phần tư. Một chỗ kì diệu thế. Đèn treo, thảm, ghế bọc bông, phim truyện dài, phim ngắn, phim thời sự, phim hoạt hình, năm mươi cô gái đẹp, một trăm mười mảnh dàn nhạc...' 'Tất cả mà chỉ một phần tư thôi sao?' 'Tất cả chỉ một phần tư thôi. Và còn gì hơn nữa, khi ông rời khỏi rạp ông có thể lên tầng và xem trình diễn nghệ thuật thực.' 'Tất cả mà chỉ một phần tư thôi sao?' 'Tất cả chỉ một phần tư thôi. Và thế rồi họ cho ông một cốc cà phê ngon tuyệt.' ' Tất cả mà chỉ một phần tư thôi sao?' ' Tất cả chỉ một phần tư thôi.' 'Hừmmm... phải là loại cà phê thương hiệu rẻ dễ sợ.'

Nhà thờ, đền chùa, nhà thờ hồi giáo đang cho bạn thương hiệu tôn giáo rất rẻ mà chẳng tốn phí chút nào. Bạn không thực sự phải trả tiền - nó rẻ; một cách tự nhiên, nhiều nhất đó là an ủi, không phải là cách mạng. Ở đây, điều chúng ta đang làm là cách mạng, nó không phải là an ủi. Và con người đã đi tới điểm mà tiến hoá đã dừng lại, bây giờ duy nhất cách mạng có thể giúp đỡ. Tiến hoá nghĩa là trưởng thành vô ý thức - nó đã đi tới điểm mà ra ngoài nó không thể đi được.

Bạn không quan sát sự kiện là trong nhiều thế kỉ con người vẫn còn như cũ sao? Mọi thứ khác đã thay đổi: xe bò kéo đã trở thành máy bay phản lực, nhưng con người thì sao? Người lái xe bò kéo và người lái máy bay phản lực là không khác chút nào - đích xác hệt như cũ. Kiếm đã trở thành bom khinh khí, nhưng người dùng kiếm là không khác với người cầm chìa khoá cho bom khinh khí. Mọi thứ đã thay đổi ngoại trừ con người. Nếu một người từ thời của Vedas trở nên sống lại, người đó sẽ không có khả năng hiểu cái gì ngoại trừ con người. Người đó sẽ không có khả năng hiểu những tầu hoả này là gì, những xe hơi này, những máy bay này, radio, ti vi, điện, phim - không, người đó sẽ không có khả năng hiểu cái gì ngoại trừ con người.

Con người sẽ tuyệt đối hiểu được. Không có khác biệt chút nào: vẫn ghen tị như thế, vẫn điên khùng như thế, vẫn giận dữ như thế, vẫn bạo hành như thế. Quan sát xem, điều này nghĩa là gì? Nó nghĩa là con người đã đạt tới giai đoạn cuối cùng có thể được đạt tới qua tiến hoá vô ý thức. Bây giờ mọi thứ bị mắc kẹt. Mọi người tới tôi và họ nói 'Chúng tôi cảm thấy rất bị kẹt.' Đó không phải là vấn đề cá nhân; toàn thể nhân loại bị mắc kẹt, mọi người đều bị mắc kẹt. Ngõ cụt đã tới. Bây giờ tiến hoá sẽ không giúp ích. Bạn sẽ phải bắt mạch trên tay riêng của bạn - đó là điều tiến hoá là gì. Và khi bạn bắt đầu tiến hoá theo cách riêng của bạn, một cách tự nhiên bạn nhận rủi ro lớn lao, nó là cuộc phiêu lưu lớn. Và nó là tốn kém.

Cho nên đây là gợi ý của tôi cho Gramya: Xin đừng băn khoăn. Nếu bạn bắt đầu băn khoăn, băn khoăn này sẽ tạo ra băn khoăn khác; nó là cái vòng luẩn quẩn. Cho nên, từ chính lúc bắt đầu, tỉnh táo đi. Một bà già nhỏ bé đi vào nhà vùng ngoại ô và thấy một chú bé bốn tuổi trong ngôi nhà sở hữu riêng đang chơi với tàu hoả đồ chơi của nó. 'Cháu không biết bà' bà già nói 'nhưng bà là bà nội của cháu - tức là, phía bố của cháu.' Không nhìn lên từ chiếc tàu hoả, cậu bé đáp 'Vâng, cháu có thể nói với bà ngay bây giờ - bà ở phía sai.' Với Gramya tôi phải nói điều này, rằng nếu bạn bắt đầu phán xét, từ chính lúc bắt đầu bạn ở phía sai rồi. Vứt nó đi từ chính lúc bắt đầu, quên nó đi. Bắt đầu tận hưởng.

Quên điều người khác làm đi. Làm điều bạn bao giờ cũng muốn làm và vẫn còn chưa làm. Bạn đã muốn nhảy múa? Nhảy múa đi. Bạn đã muốn hát? Hát đi. Không ở đâu bạn có thể có được nhiều tự do như nó có thể có ở đây, và không ai sẽ làm phát xét nào về điều đó, không ai sẽ can thiệp. Đó là cách đạo tràng nên vậy - tự do, không can thiệp. Không ai nên can thiệp; chừng nào bạn còn chưa bắt đầu can thiệp vào cuộc sống của họ, không ai phải chú ý gì tới bạn. Bạn làm việc của bạn, họ làm việc của họ. Dần dần hiểu biết sẽ nảy sinh: hiểu biết nảy sinh chỉ khi bạn làm, đích xác, việc riêng của bạn.

Một giai thoại nữa cho Gramya:

Bà đã kéo dài cuộc viếng thăm không báo trước của mình trong ba tuần, và con dâu của bà cùng con trai dần dần trở nên phát điên. Cuối cùng họ dựng lên một mưu đồ: họ sẽ giả cãi nhau và người mà cô ấy đứng về phe sẽ nói với bà là người kia xúc phạm bà tới mức bà đơn giản phải ra đi. Thế là đêm đó cô vợ cố ý làm đổ bát xúp nóng vào cổ chồng. 'Em là đồ vụng về nhất, xấu xa nhất, ngu xuẩn mà anh đã từng thấy' anh chồng rống lên. 'Còn anh' cô vợ bắn trả 'là đồ lười nhất, đòi hỏi nhất, đồ khờ khạo tầm thường nhất trên thế giới. Bà nói gì, bà?' 'Bà không nói một lời nào đâu' Bà đáp một cách phấn khởi. 'Bà ở thêm hai tháng nữa.'

Giữ thái độ đó đi. Nếu bạn muốn ở với những người này, đừng nói một điều gì, chỉ phấn khởi.

Câu hỏi 4

Krishnamurti kịch liệt chống lại các guru, kĩ thuật thiền và 'mọi thứ còn lại của nó'. Rõ ràng thầy là guru và đang cho các kĩ thuật thiền. Với tôi, thầy và Krishnamurti cả hai đều bày tỏ chân lí, mỗi người theo cách riêng của mình. Cảm giác của thầy là gì về phản đối của Krishnamurti liên quan tới tính chất guru?

Tôi thích chúng... và đặc biệt như vậy khi chúng bắt nguồn từ guru lớn thế. Và nhớ cho, ông ấy không phải là 'kịch liệt chống lại' đâu, dù bất kì hình tướng gì; ông ấy không thể kịch liệt chống lại bất kì cái gì. Vâng, thỉnh thoảng ông ấy có vẻ gần như cuồng dại - đó tất cả chỉ là đóng kịch thôi. Đừng chú ý nhiều tới điều đó. Tôi biết ông ấy rõ hơn bạn: đó là trò chơi của ông ấy và ông ấy ít nhất đã đóng vai theo cách đó, bởi vì đó là con đường tôi gọi là qua phủ định.

Trên con đường phủ định không cái gì là được phép. Cái không phải được nói với mọi thứ: không với phương pháp, không với guru, không với kinh sách; không với mọi thứ. Không là phương pháp. Phủ nhận mọi phương pháp là phương pháp tôi gọi là qua phủ định. Không cần guru nào cả - nhưng thậm chí nói điều này thì guru vẫn được cần tới.

Ông ấy đã từng nói điều này trong năm mươi năm, liên tục. Thực ra, không ai đã từng làm việc chăm chỉ như ông ấy đã từng làm việc. Ngay cả trong tuổi già của mình ông ấy vẫn chạy hết thị trấn này sang trị trấn khác, từ nước này sang nước khác, khắp thế giới, kể cho mọi người rằng guru là không cần thiết. Sao bạn bận tâm về tất cả điều này? Mọi người ngu xuẩn tới mức là ngay cả điều này cũng phải được nói ra, cho nên nói gì về những điều khác? Ngay cả làm cho họ tỉnh táo rằng guru là không cần thiết, vẫn cần một guru. Bảo họ rằng phương pháp là không được cần, kĩ thuật đó là không được cần, ai đó được cần tới để nói cho họ. Mọi người vô nhận biết thế. Họ phải được hướng dẫn. Ngay cả trên con đường phủ định họ sẽ không di chuyển theo cách riêng của họ.

Một lần một người theo Krishnamurti tới tôi và anh ta nói 'Tôi không tin vào bất kì kĩ thuật nào và tôi không tin rằng bất kì ai có thể là guru cho bất kì ai khác và tôi không tin vào bất kì phương pháp thiền nào.' Tôi nói 'Hoàn toàn tốt. Nói cho tôi một điều. Bạn có thể đã khám phá ra điều này mà không có Krishnamurti nói với bạn không?' Anh ta trở nên buồn. Anh ta đắn đo về điều đó và anh ta nói 'Chắc sẽ là khó cho tôi đi tới điều đó bởi cái ta riêng của tôi.' Thế rồi tôi nói 'Phỏng có ích gì mà đi nói tất cả điều này? Ngay cả nói điều này ai đó lại được cần tới, guru được cần tới.'

Guru là gì? Bạn vô nhận biết, cho nên ai đó được cần tới để làm cho bạn nhận biết - đó tất cả là guru là gì. Bạn ngủ say tới mức bạn cần báo thức, có vậy thôi. Nếu bạn có thể đánh thức theo cách riêng của bạn, tốt - ít nhất tôi sẽ rất sung sướng nếu bạn có thể đánh thức theo cách riêng của bạn: bạn sẽ cứu tôi khỏi nhiều rắc rối. Nhưng điều đó chưa bao giờ xảy ra.

Krishnamurti là phát biểu thuần khiết nhất của con đường phủ định thuần khiết như Lão Tử, thuần khiết như Ashtavakra. Một phát biểu rất thuần khiết, nhưng phát biểuthuần khiết trở thành rất khó bởi vì bạn không thể hiểu được chúng; chúng xa xôi thế. Bạn chỉ có thể hiểu lầm chúng. Cho nên ông ấy đã bị hiểu lầm. Ông ấy là người bị hiểu lầm nhiều nhất. Không ai hiểu ông ấy, ngay cả những người nói rằng họ theo ông ấy cũng không hiểu. Họ cũng không thể hiểu được, bởi vì ông ấy nói 'Không được theo sau. Ông phải không trở thành kẻ bắt chước.' Và họ đã trở thành những kẻ bắt chước. Ông ấy nói 'Các ông không thể học được từ ta.' Và họ đã học từ ông ấy. Đó là lí do tại sao thỉnh thoảng ông ấy đập đầu mình, và ông ấy nói....

Lặp đi lặp lại, mọi người hỏi cùng câu hỏi. Ông ấy cứ nói cả một giờ rằng không có phương pháp, và thế rồi một quí ông, một quí ông rất già người có thể đã từng nghe ông ấy trong bốn mươi năm - cũng già như bản thân ông ấy - và đã gật đầu liên tục 'Thầy đúng. Thầy đúng. Thầy đúng', đứng dậy và nói 'Làm sao đạt tới nó được?' Làm sao? Một cách tự nhiên ông ấy trở nên rất mãnh liệt. Trong một giờ ông ấy đã bảo bạn rằng không có phương pháp, bây giờ bạn lại hỏi làm sao. 'Làm sao' nghĩa là bạn hỏi phương pháp: 'làm sao' nghĩa là phương pháp. Không ai hiểu ông ấy bởi vì mọi người đang trong ngủ say tới mức họ không thể hiểu được phát biểu cao siêu như vậy. Họ phải được chỉ dẫn dần, thuyết phục dần; từ từ họ thu lấy dũng cảm, trong những bước nhỏ họ thu lấy dũng cảm. Đó là từ bi của ông ấy, nhưng điều đó đã không có tác dụng. Ông ấy đã làm việc vất vả, nhưng bất kì cái gì ông ấy đã từng làm đều không cho kết quả nào. Đó là lí do tại sao, khi ông ấy trở nên già hơn, ông ấy trở nên ngày càng mãnh liệt hơn, bởi vì ông ấy có thể thấy rằng cả đời mình ông ấy đã từng vật lộn với những người này, và họ cứ hỏi cùng những câu hỏi ngu xuẩn. Nếu họ đã thực sự hiểu ông ấy, họ chắc đã bỏ ông ấy.

Đích xác điều đã xảy ra cho Jalaluddin Rumi - ngồi một mình, và mọi đệ tử đều đã đi - điều đó đã xảy ra cho Krishnamurti nếu mọi người đã hiểu ông ấy. Thế thì phỏng có ích gì mà tới ông ấy, nghe ông ấy, đọc sách ông ấy? Guru là không thể được, điều đó là không thể được dạy, cho nên phỏng có ích gì mà tới ông ấy và nghe ông ấy lặp đi lặp lại, hết năm nọ tới năm kia, suốt nửa thế kỉ? Nếu bạn đã hiểu bạn sẽ nói lời tạm biệt, ông ấy đã được bỏ lại một mình. Nhưng không, mọi người cứ tới nghe. Cảm giác của tôi là ở chỗ từ bi của ông ấy là vô hạn, nhưng nó đã không hữu dụng gì mấy vì ông ấy không thể thấy một điều đơn giản: rằng những người cứ tới nghe ông ấy vẫn nghe ông ấy, thậm chí giả vờ rằng họ tin vào ông ấy, vì động cơ sai. Động cơ sai là ở chỗ bất kì khi nào ai đó nói cho bạn 'Không có nhu cầu về thầy, và không cần kinh sách - không cần theo bất kì ai', bản ngã của bạn cảm thấy rất thoải mái. Bạn cảm thấy rất thích: 'Vậy ra không cần buông xuôi? Tốt, hoàn toàn tốt.' Ông ấy nói 'Không có guru, không guru nào được cần.' Bạn cảm thấy 'Hoàn toàn đúng. Vậy mình không cần trở thành đệ tử.' Ông ấy phủ nhận guru; bạn phủ nhận tính đệ tử. Điều đó có vẻ gần như nhau, nhưng nó không phải vậy.

Quan sát của tôi đã là thế này: rằng Krishnamurti được vây quanh bởi những người bản ngã nhất của thế gian này, và lí do là bởi vì có chỗ an toàn - không cần buông xuôi, không cần vứt bỏ bản ngã của bạn, không cần theo bất kì ai. Bản ngã của bạn cảm thấy được làm mạnh và bản ngã của bạn cảm thấy rằng nhiều cách hợp lí hoa được trao cho bạn. Cho nên bạn tự bảo vệ bản thân mình bằng những hợp lí hoá đó. Từ bi của ông ấy là vô hạn, nhưng nó đã không có tác dụng. Cảm giác của tôi là ở chỗ nếu một người là vô ngã không guru nào được cần tới. Nhưng đây là điều ngược đời của cuộc sống rằng duy nhất những người trở nên quan tâm tới giáo huấn rằng 'không guru nào được cần tới' là những người bản ngã. Nếu một người là bản ngã, thế thì guru là điều phải có. Nhưng người bản ngã không bao giờ đi tới một người để buông xuôi. Đây là vấn đề, thế lưỡng nan. Người bản ngã trở nên quan tâm tới giáo huấn của Krishnamurti và người không bản ngã trở nên quan tâm tới giáo huấn của Meher Baba.

Với người không bản ngã không có nhu cầu về guru vì toàn thể nhu cầu bao gồm trong việc cắt bỏ bản ngã của bạn - guru không là gì ngoài việc cắt bỏ bản ngã của bạn. Bạn buông xuôi dưới chân ai đó và bạn nói 'Bây giờ tôi sẽ nghe theo thầy và tôi sẽ không nghe bản thân tôi. Bây giờ ý chí của tôi sẽ bị buông xuôi và ý chí của thầy sẽ là ý chí của tôi. Bây giờ cho dù thầy bảo tôi nhảy vào vực thẳm tôi sẽ nhảy mà không nghĩ về điều đó. Bây giờ tôi không còn kiểm soát cuộc sống của tôi nữa. Thầy sẽ kiểm soát.' Đây là cách thức, chỉ là cách thức, để vứt bỏ bản ngã. Nếu bản ngã có đó, thế thì guru là điều phải có, bởi vì guru chỉ là phương cách. Nếu bản ngã không có đó, thế thì guru không được cần tới chút nào. Khi bạn ốm, thuốc được cần tới. Khi bạn không ốm, thuốc không được cần tới chút nào.

Krishnamurti đang nói cho người ốm và bảo họ rằng thuốc là không được cần. Và chỉ những người sợ việc uống thuốc mới tới ông ấy, và họ là những người cần thuốc nhất. Nếu mọi người xung quanh Meher Baba mà ở cùng Krishnamurti sẽ không có thắc mắc gì - nhiều điều sẽ xảy ra. Nhưng họ chưa bao giờ tới Krishnamurti, họ đi tới Meher Baba. Họ là những người vô ngã, họ có thể buông xuôi. Và những người bao quanh Krishnamurti, giá mà họ đi tới Meher Baba chắc đã được lợi vô cùng... nhưng họ chưa bao giờ đi. Đây là cách cuộc sống là vậy - thế lưỡng nan: người ốm tránh bác sĩ và người khoẻ đi tới bác sĩ.

Câu hỏi 5

Osho ơi, tôi sáu mươi nhăm rồi vậy mà vẫn chưa quyết định được về tính chất sannyas. Thầy phải nói gì về điều đó?

Tôi sẽ kể cho bạn một giai thoại và sẽ không nói gì. Pháo thủ đằng đuôi đã cố bỏ nghĩa vụ và khởi tố của toà án hải quân là rất nghiêm khắc. 'Kể lại cho chúng tôi anh đã nghe gì trong tai nghe' toà án hỏi. 'Tôi đã nghe vị chỉ huy phi đội la lên 'Máy bay Nhật đang tới lúc năm giờ. Máy bay Nhật đang tới lúc năm giờ...'' 'Thế sao anh không làm cái gì đó?' 'Sao tôi phải làm? Lúc đó mới bốn rưỡi.'

Câu hỏi 6

Nếu một ngày nào đó xảy ra chuyện không có ai trong thính phòng Trang Tử hay bài nói buổi sáng ngoại trừ Teertha để đọc kinh, thầy sẽ làm gì?

Nhiều năm trước, người giảng đạo lưu động, chỉ mới bắt đầu, đã đi tới một nhà thờ nhỏ để thuyết giảng. Duy nhất một nông dân có mặt. Họ ngồi đó chờ đợi trong sự bối rối lẫn nhau. Cuối cùng nhà thuyết giảng trẻ đề nghị với người nông dân. 'Anh bạn' ông ta nói 'nếu anh hạ đống rơm xuống làm thức ăn cho bò của anh, và chỉ một con bò có mặt, anh có cho nó ăn không?' Người nông dân cân nhắc. 'Ấy à, thưa thầy' anh ta cuối cùng nói 'tôi tin là tôi có cho ăn.' Nhà thuyết giảng nắm lấy thách thức này, đứng dậy, hát vài bài ca, chìa đĩa thu tiền ra, thuyết giảng trong một giờ, tuyên bố phúc lành, và đi về cùng với người nông dân. Ở cửa họ bắt tay, và người nông dân nói 'Ông biết đấy, thầy giảng đạo, tôi đã nghĩ suốt trong khi ông thuyết giảng. Nếu tôi lấy đống rơm đó xuống làm thức ăn, và chỉ một con bò tới ăn, đằng nào tôi cũng cho nó ăn, nhưng tôi không tin tôi sẽ cho nó cả đống đâu!'

Câu hỏi 7

Đệ tử cần guru, guru có cần đệ tử không?

Guru tồn tại chỉ bởi vì đệ tử cần thầy. Guru không tồn tại từ phía của bản thân guru; đó là phóng chiếu của đệ tử. Khi đệ tử đã hiểu ra, không có đệ tử không có guru. Khi đệ tử đang cần hiểu, có đệ tử và guru. Guru và đệ tử cả hai tồn tại trong tâm trí của đệ tử.

Điều đó phải được hiểu: Tôi không tồn tại khi có liên quan tới tôi, tôi tồn tại trong tâm trí của bạn. Bạn cũng tồn tại trong tâm trí bạn. Chính là nhu cầu của bạn để biết mới phóng chiếu ra tính guru, rằng bạn bắt đầu nghĩ về tôi như Thầy, như Thầy của bạn; nó là một phần của tính đệ tử. Ngày bạn sẽ hiểu ra, thức tỉnh, và đệ tử của bạn biến mất, trong cùng khoảnh khắc đó guru cũng sẽ biến mất. Như đỉnh núi tồn tại, vậy thung lũng tồn tại bên cạnh nó. Khi đỉnh núi biến mất, thung lũng đã biến mất; không thung lũng nào có thể tồn tại mà không có đỉnh núi. Bạn thấy con sóng lớn trong đại dương. Theo sau con sóng là sóng hõm xuống, sóng thung lũng, trong việc thức dậy của nó; chúng cả hai là cùng nhau. Khi sóng biến mất, sóng hõm xuống đi theo sau nó cũng biến mất. Im lặng tồn tại cùng âm thanh. Nếu âm thanh biến mất, im lặng sẽ biến mất.

Lặng tồn tại như khoảng trống giữa hai âm thanh. Nếu những âm thanh đó biến mất, lặng sẽ biến mất. Có trạng thái của im lặng và có trạng thái bên ngoài của cả lặng và âm. Người thực sự là Thầy - và khi tôi nói 'thực sự là Thầy' tôi ngụ ý: sự hiện diện của người đó có thể giúp cho đệ tử; không phải là người đó làm cái gì đó đâu, sự hiện diện của người đó chỉ là tác nhân xúc tác - trong sự hiện diện của người đó mọi sự xảy ra.

Khi cái gì đó xảy ra cho bạn, tôi không cảm thấy rằng tôi đã làm nó. Tôi không ở đây để làm nó. Tôi đơn giản biết nó đã xảy ra. Bạn có thể cảm thấy biết ơn tôi, nhưng tôi biết rõ rằng đấy chỉ là việc xảy ra: tôi đã không làm nó. Bạn đã cho phép nó, tôi đã không làm nó, do đó nó đã xảy ra. Về căn bản hơn, điều đó là tuỳ vào việc cho phép nó của bạn. Nếu bạn cho phép, mọi sự sẽ xảy ra trong sự hiện diện của Thầy. Nếu mọi sự xảy ra trong sự hiện diện của Thầy khi bạn cho phép, thế thì người đó là Thầy. Đó là điều tôi ngụ ý khi tôi nói 'Thầy'; không phải người làm... nhưng chỉ sự hiện diện của người đó giúp cho mọi sự xảy ra.

Người đó không có nhu cầu... không cần đệ tử, người lãnh đạo phải cần người theo sau - đó là khác biệt giữa người lãnh đạo và Thầy. Thầy không phải là người lãnh đạo. Người lãnh đạo không thể tồn tại mà không có người theo sau, người lãnh đạo cần người theo sau. Thực ra, người lãnh đạo cần người theo sau nhiều hơn người theo sau cần người lãnh đạo. Người lãnh đạo cứ thuyết phục người theo sau: 'Tôi là người rất được cần tới' nhưng người đó phụ thuộc vào người theo sau. Người lãnh đạo là người theo sau của người theo sau. Người đó nhìn vào những người theo sau - điều họ muốn, và người đó sẽ làm điều đó. Nhớ lấy, Jesus là Thầy, giáo hoàng là người lãnh đạo. Shankaracharya nguyên gốc là Thầy, Shankaracharya của người Puri bây giờ là người lãnh đạo. Mohammed là Thầy, nhưng Maulwi là người lãnh đạo.

Thầy là người có nhu cầu đã biến mất, người mà bản thân người đó đã biến mất... nhu cầu có thể bám vào đâu được? Nhu cầu cần bản ngã để níu bám. Người đó không có nhu cầu: dù bạn có hay không không tạo ra khác biệt. Nhìn vào điều đó theo cách này: mặt trời mọc vào buổi sáng và hoa mở ra và chim hót. Nếu không hoa nào mở ra, điều đó không tạo ra khác biệt gì cho mặt trời - nó sẽ cứ mọc lên. Có hàng triệu ngôi sao nơi không hoa nào mở ra, có những hành tinh nơi không hoa nào mở, nhưng mặt trời cứ chiếu sáng. Hoa không thể mở ra mà không có mặt trời - điều đó là chắc chắn - nhưng mặt trời có thể cứ mọc lên mà không có hoa mở ra. Thầy hệt như ánh sáng. Nếu bạn mở, nếu hoa của bạn mở trong sự hiện diện của thầy - tốt. Nếu không cái gì mở ra trong sự hiện diện của thầy- tốt. Không có khác biệt giữa hai điều này. Nếu có khác biệt, thế thì Thầy là người lãnh đạo, chưa phải là Thầy. Hoa mở ra trong rừng sâu. Không ai đã bao giờ đi qua. Hương thơm sẽ tiếp tục lan toả xung quanh. Nó không chờ đợi lữ khách, không chờ đợi ai đó tới và ca ngợi - đó không phải là vấn đề chút nào. Nếu ai đó tới và ca ngợi - tốt; nếu không ai tới và không ai ca ngợi, nó vẫn là tốt như điều kia. Không có phân biệt, không khác biệt.

Thầy và đệ tử cả hai tồn tại trong đệ tử. Khi tâm trí của đệ tử trở nên thức tỉnh, người đó sẽ cười và người đó sẽ đi tới biết ai là đệ tử và ai là Thầy. Toàn thể trò chơi trở thành khôi hài. Nhưng vì đệ tử chưa tỉnh táo, trò chơi vẫn tiếp tục. Krishnamurti là đúng khi ông ấy nói không Thầy nào là được cần. Vâng, một ngày nào đó bạn cũng sẽ biết rằng không Thầy nào được cần cả, nhưng bạn sẽ biết chỉ khi ai đó đã đánh thức bạn hay bạn đã trở nên thức tỉnh trong sự hiện diện của ai đó. Thế thì bạn sẽ biết, bạn sẽ nói 'Krishnamurti là đúng.' Nhưng nếu bạn nghe Krishnamurti ngay bây giờ và tin rằng không Thầy nào được cần, bạn sẽ không bao giờ đi tới biết rằng Krishnamurti là đúng. Bạn sẽ vẫn còn chưa thức tỉnh.

Điều này sẽ có vẻ như điều ngược đời. Lắng nghe và tin vào Krishnamurti bạn sẽ không bao giờ đi tới biết rằng ông ấy là đúng. Nếu bạn muốn biết rằng ông ấy là đúng, quên mọi điều ông ấy nói đi, tìm một Thầy; và một ngày nào đó bạn sẽ biết rằng Thầy là không được cần tới, chưa bao giờ thực sự được cần. Nhưng điều đó sẽ được biết tới chỉ khi bạn đã trở nên thức tỉnh. Khi bạn sẽ nhìn lại, thế thì bạn có thể nói 'Vâng, Thầy không được cần thực sự. Tôi đã có thể trở nên được thức tỉnh...'. Nhưng bạn đã không thể thức tỉnh, nhớ lấy.

Điều này có vẻ giống như thách đố - nó không phải vậy, nó là đơn giản. Đôi khi bạn không quan sát sao? Bạn đang cố giải một câu đó, câu hỏi khó, câu đố từ chéo hay cái gì đó. Khoảnh khắc nó được giải, bạn bắt đầu cảm thấy rất khôi hài. Tại sao, trong hàng giờ, bạn không thể giải được nó? Bây giờ bạn thấy rằng nó đơn giản thế. Sao ngu xuẩn thế - vật lộn trong ba giờ và bạn không thể giải được nó, và bây giờ nó đơn giản thế. Một khi được giải rồi, nó đơn giản tới mức bạn biết bất kì ai cũng có thể giải được nó, nhưng bạn cũng biết rằng trong ba giờ bạn đã vật lộn, hay trong ba ngày, và bạn không thể giải được nó. Điều đó xảy ra cho mọi nhà khoa học. Khi người đó làm ra một khám phá, thỉnh thoảng phải mất mười năm, hai mươi năm, để làm việc. Cái ngày nó được giải người đó đơn giản không thể tin được làm sao mình đã bỏ lỡ nó. Nó đơn giản thế. Tại sao phí hoài hai mươi năm? Tại sao nó đã không thể xảy ra vào ngày đầu tiên?

Một khi bất kì cái gì được biết, nó có vẻ rất đơn giản, nhưng nó có vẻ đơn giản chỉ khi bạn đã biết nó. Sau việc biết, sau việc kinh nghiệm, chân lí đơn giản thế, sẵn có thế, 'đã có đó' thế. Nhưng ngay bây giờ, khi bạn đang ngủ say và lạc trong mơ, ai đó được cần tới để lay bạn ra khỏi giấc ngủ của bạn. Nhu cầu này là của bạn. Thầy không có nhu cầu về đệ tử. Thực ra, một người là Thầy chỉ khi người đó không cần đệ tử. Nếu người đó vẫn khao khát đệ tử thì bản thân người đó đang ngủ say và ngáy. Tránh người đó ra! Thoát khỏi người đó đi!

Câu hỏi 8

Tôi cũng cảm thấy ở cả hai con đường, nhưng thầy đã nói rằng không thể ở cả hai con đường được.

Tôi đã nói điều đó là không thể được, nhưng tôi đã không nói rằng nếu bạn cố gắng chăm chỉ bạn không thể thành công được chút ít. Nếu bạn cố gắng chăm chỉ, thực sự chăm chỉ, bạn có thể thành công chút ít. Ngay cả điều không thể được cũng có thể trở thành có thể nếu bạn thực sự làm việc chăm chỉ. Và tôi biết bạn có thể làm việc thực sự chăm chỉ bởi vì bạn đã làm nhiều điều không thể được thành có thể.

Chẳng hạn, khổ là điều không thể được. Qua nỗ lực chăm chỉ và kiên nhẫn bạn đã làm nó thành có thể. Hạnh phúc là tự nhiên; bất hạnh là phi tự nhiên. Nó thực sự cần nỗ lực rất lớn, nhiều năng lực, nhiều khả năng, hiệu quả, để trở thành khổ; nó cần thực hành lâu. Thực ra, khi tôi nhìn vào bạn và tôi thấy rằng bạn khổ, tôi đơn giản ngạc nhiên: đó là phép màu. Làm sao bạn làm nó được? Ngay chỗ đầu tiên, nó phải không có đó, nó không thể có đó được. Nhưng con người là con vật rất không thể được: con người có thể làm mọi sự.

Tôi nói điều đó là khó ở trên cả hai con đường - phủ định và khẳng định - bởi vì chúng là đối lập đối xứng nhau, nhưng bạn có thể thử. Nghe chuyện ngụ ngôn này. Một bà khá bự xuất hiện trong rạp hát chỉ trước khi buổi diễn bắt đầu và đưa cho người dẫn chỗ hai vé. 'Người cùng đi kia đâu?' người dẫn chỗ hỏi. 'Thế này' quí bà nói, với cái liếc nhìn 'ông có thể thấy một chỗ là khá không thoải mái cho nên tôi đã mua hai chỗ. Nhưng chúng thực sự cả hai chỗ là dành cho tôi.' 'Điều đó là được với tôi, thưa bà' người dẫn chỗ đáp, vừa gãi đầu. 'Nhưng bà gặp phải thời khó khăn rồi. Các chỗ của bà là số năm mốt và sáu ba.'

Nhưng bạn có thể cứ làm... bạn có thể ngồi trên chỗ này trong vài phút và rồi bạn có thể chuyển sang chỗ kia, và rồi quay lại lần nữa; bạn có thể ngồi luân phiên. Ở cả trên hai con đường thực sự là không thể được, nhưng bạn có thể đổi luân phiên. Hôm nay bạn có thể trên con đường này của khẳng định, và hôm khác bạn có thể trên con đường kia của phủ định - và tâm trí bạn mâu thuẫn tới mức bạn có thể làm cho nó thành có thể. Cho nên hôm này bạn làm cái gì đó, hôm khác bạn phá huỷ nó. Chung cuộc bạn sẽ thấy rằng cuối cùng bạn đang đứng ở chỗ bạn bao giờ cũng ở đấy; bạn đã không di chuyển lấy một li.

Ban ngày bạn làm nhà, ban đêm bạn phá nó đi; ngôi nhà không bao giờ được dựng. Vâng, bạn có thể làm cả hai. Bạn có thể là cả hai vừa là người xây và người phá nhưng điều đó là không thể được. Ở trên con đường khẳng định cần cách tiếp cận khác toàn bộ: khẳng định, nói có. Ở trên con đường phủ định cần cách tiếp cận đối lập đối xứng: nói không, phủ định, khử bỏ, neti-neti, không này không nọ. Trên con đường khẳng định bạn trở nên ngày một lớn hơn, lớn hơn, lớn hơn... lớn tới mức, khổng lồ tới mức một ngày nào đó, toàn thể sự tồn tại được bao quát bằng bản thể bạn, toàn thể sự tồn tại trở thành một phần của bạn. Trên con đường phủ định bạn cứ phủ nhận, phủ nhận, phủ nhận, và bạn đi tới điểm nơi bạn chỉ là số không, vô thực thể.

Chung cuộc cả hai đều đem bạn tới cùng đích. Hoặc bạn trở thành khổng lồ tới mức bạn là toàn thể sự tồn tại hoặc bạn trở thành nhiều tới mức cái không mà bạn chỉ là số không. Trong cả hai trường hợp nhị nguyên đều biến mất - ta và người biến mất. Trong trường hợp này, người bị tan biến vào trong ta; trong trường hợp kia, ta bị tan biến vào trong người. Nhưng kết quả tối thượng là một: rằng chỉ còn lại một, hai không còn nữa. Người khẳng định sẽ cố gắng tăng trưởng, bành trướng; người phủ định sẽ cố gắng co lại và biến mất. Hoặc tăng trưởng lớn tới mức chỉ bạn tồn tại và không cái gì khác, hoặc trở thành nhỏ, nhỏ tới mức mọi thứ tồn tại ngoại trừ bạn; và từ cả hai quan điểm bạn sẽ lấy cú nhảy vào trong cái một, sự thống nhất hữu cơ của cái toàn thể.

Cách diễn đạt sẽ khác. Người đã đi trên con đường khẳng định sẽ nói 'Ta là Thượng đế', Aham brahmasmi; ana el-haqq, 'Ta là chân lí.' Và người đã đi qua phủ định sẽ nói 'Ta không có'. Anatta, vô thực thể. Nhưng bạn sẽ thấy rằng cả hai đều cực kì phúc lạc, im lặng. Im lặng của họ có cùng vị, và phúc lạc của họ có cùng mầu. Nếu bạn gặp Phật và nếu bạn gặp Krishna bạn sẽ thấy rằng họ là như nhau, nhưng họ nói khác nhau. Krishna nói theo thuật ngữ khẳng định, và Phật nói theo thuật ngữ phủ định. Nhưng nếu bạn quan sát họ, bạn sẽ thấy cùng sự hiện diện, cùng tình yêu tuôn trào, từ bi, phúc lạc, hoan hỉ; cùng im lặng đó, cùng lễ hội đó - nhưng phát biểu của họ sẽ khác bởi vì họ đã học các ngôn ngữ khác nhau.

Nhưng người vẫn đang cố gắng tìm kiến không thể ở trên cả hai đường được. Người đã đạt tới... cả hai con đường đã tan biến với người đó. Người chưa đạt tới... chọn lựa là tốt hơn cả cho người đó. Điều đó sẽ thực hành hơn và bạn sẽ ít bị rắc rối, xung đột, tinh thần phân liệt. Đừng bao giờ chọn hai điều đối lập cùng nhau bằng không chúng sẽ tạo ra chia chẻ trong bản thể bạn.

* Chữ file trong tiếng Anh vừa có nghĩa là đệ trình vừa có nghĩa là giũa.

Mục lục chính.