Chương 03. Mê tín vào y học

Từ thuốc tới thiền - Osho

 

Chương 03. Mê tín vào y học

Y học, vật lí học, tâm lí học, đều còn rất non nớt theo nghĩa rằng chúng chỉ làm việc trên bề ngoài của con người – chúng không tìm thấy con đường vào trung tâm con người. Và bởi vì chúng không chấp nhận sự tồn tại của tâm thức nào đó bên ngoài tâm trí, của tâm thức nào đó bên ngoài cái chết, nên chúng hoàn toàn đóng, mang định kiến chống lại toàn thể mọi nỗ lực mênh mông mà các nhà huyền môn đã làm trong việc tìm ra trung tâm của tâm thức.

Nhiều lần chẩn đoán của nhà sinh lí học hay bác sĩ điều trị có thể hoàn toàn sai bởi lẽ đơn giản là tầm nhìn không đủ bao quát toàn diện. Ông ta hiểu con người chỉ là vật chất, còn tâm trí chỉ là sản phẩm phụ của vật chất, hiện tượng hình bóng chẳng có gì bên ngoài nó cả, chẳng cái gì vĩnh hằng, chẳng cái gì sẽ còn lại mãi. Họ đã tạo ra bức tranh về con người gây ra thất vọng trong người thông minh. Và bởi vì việc bác bỏ thẳng thừng của họ mà cách tiếp cận của họ không khoa học; nó cũng mê tín như bất kì người tôn giáo hay chính trị cuồng tín nào khác.

Khoa học không có quyền phủ nhận tâm thức chừng nào nó còn chưa thám hiểm bầu trời bên trong của tâm thức con người và thấy rằng đó là chất liệu mơ, không phải là thực tại mà chỉ là cái bóng.

Họ đã không thám hiểm – họ đơn giản giả thiết. Chủ nghĩa duy vật là giả thuyết, là mê tín của thế giới khoa học, cũng như Thượng đế, thiên đường và địa ngục là mê tín của thế giới tôn giáo.

Khoa học còn chưa là khoa học thuần khiết và nó không thể là thế được, bởi vì nhà khoa học còn chưa hồn nhiên, vô định kiến, sẵn sàng đi với chân lí mặc cho bản thân mình và sự huấn luyện của mình.

Trong y học ngày nay, chúng ta nói về tính chủ quan của liệu pháp; cùng một thuốc có các kết quả khác nhau với các bác sĩ khác nhau.

Thầy có thể bình luận về tính chủ quan của khoa học vẫn cứ nói là khoa học khách quan không?

Bất kì cái gì phải giải quyết với con người thì chẳng bao giờ có thể là khách quan toàn bộ được; nó sẽ phải cho phép một không gian nào đó cho tính chủ quan.

Điều không chỉ đúng là cùng thuốc được cho từ nhiều bác sĩ khác nhau sẽ có hiệu quả khác nhau; điều cũng còn đúng là cùng thuốc có những hiệu quả khác nhau trên các bệnh nhân khác nhau từ cùng một bác sĩ. Con người không phải là vật.

Trước hết bạn phải hiểu từ ‘vật’. Mẩu đá chỉ là một vật. Không có nội tâm, không có cái bên trong cho nó. Bạn có thể đập nó ra thành hai; thế thì có hai vật. Bạn có thể đập nó thành bốn, và có bốn vật. Nhưng bạn sẽ không tìm thấy phần bên trong nào.

Tính chủ thể có nghĩa là từ phía bên ngoài một người là đối thể như bất kì vật nào khác – bức tượng, xác chết, thân thể sống, khác biệt là gì? Bức tượng đơn giản là một đối thể, nó không có tính chủ thể. Xác chết đã có thời là ngôi nhà cho một hiện tượng chủ thể, nhưng bây giờ nó trống rỗng. Bây giờ nó là ngôi nhà trống rỗng; người đã sống trong nó đã ra đi rồi.

Người sống có tất cả tính đối thể của bức tượng, của xác chết, và có cái gì đó hơn nữa – chiều hướng bên trong – cái có thể làm thay đổi nhiều thứ bởi vì nó là cái mạnh mẽ nhất trong sự tồn tại. Chẳng hạn, người ta đã chú ý rằng ba người có thể cùng mắc một bệnh, nhưng cùng thuốc sẽ không có tác dụng. Trên người này nó có tác dụng; trên người kia chỉ được năm mươi năm năm mươi, có tác dụng rồi lại không tác dụng; nhưng trên người thứ ba nó chẳng có tác dụng chút nào. Bệnh thì như nhau, nhưng phần bên trong là khác nhau. Và nếu bạn đem phần bên trong ra xem xét, thế thì có lẽ bác sĩ sẽ đưa ra những tác động khác trên những người khác nhau bởi những lí do khác nhau.

Một trong những người bạn tôi là nhà giải phẫu lớn ở Nagpur – nhà giải phẫu lớn nhưng không phải là người tốt. Ông ta chưa hề thất bại trong việc giải phẫu, và ông ấy đòi giá cao gấp năm lần bất kì nhà giải phẫu nào khác đòi. Tôi đã ở cùng ông ấy và tôi bảo ông ấy, “Thế này thì quá thể. Khi nhà giải phẫu khác đòi số tiền nào đó về cùng một bệnh, ông lại đòi gấp năm lần hơn.”

Ông ta nói với tôi, “Thành công của tôi trong nhiều điều khác cũng có cơ sở này: khi người ta trả cho tôi năm lần hơn, thì người đó quyết tâm sống sót. Đấy không chỉ bởi vì tôi tham tiền đâu. Nếu người đó sẵn lòng đưa cho tôi năm lần hơn – trong khi người đó có thể có được việc mổ với giá rẻ – thì người đó quyết tâm sống sót với bất kì giá nào. Và quyết tâm của người đó gần như là năm mươi phần trăm thành công của tôi.”

Có những người không muốn sống nữa; họ không sẵn lòng hợp tác với bác sĩ. Họ uống thuốc, nhưng không có ý chí để sống sót: ngược lại, họ đang hi vọng rằng thuốc không có tác dụng để cho họ sẽ không bị trách là tự tử, tuy rằng họ có thể gạt bỏ cuộc sống. Bây giờ, từ bên trong người đó đã rút lui. Thuốc không thể giúp gì cho phần bên trong của người đó, và không có sự hỗ trợ bên trong của người đó, bác sĩ cũng gần như bất lực – thuốc là không đủ.

Tôi đi tới nhận biết từ nhà giải phẫu này… Ông ta nói, “Ông không biết đấy thôi. Đôi khi tôi làm những điều hoàn toàn vô đạo đức, nhưng để giúp cho bệnh nhân tôi phải làm những việc đó.”

Tôi nói, “Ông muốn nói gì?”

Ông ta nói, “Tôi bị những người trong nghề kết án…” Và tất cả các bác sĩ của vùng Nagpur đều kết án ông ta – “Chúng tôi chưa bao giờ thấy một kẻ lừa bịp như vậy.”

Ông ấy cho bệnh nhân lên bàn trong phòng mổ – các bác sĩ đều sẵn sàng, các y tá đều sẵn sàng, sinh viên sẽ quan sát từ hành lang phía trên. Và ông ấy sẽ thì thào vào tai bệnh nhân, “Chúng ta đã thoả thuận về phí mười nghìn đồng – điều đó không có tác dụng. Vấn đề của anh còn nghiêm trọng hơn nhiều. Chỉ nếu anh sẵn lòng đưa cho tôi hai mươi nghìn tôi mới cầm dao mổ trong tay; bằng không thì đứng dậy và bước ra. Anh có thể đi tìm người khác rẻ hơn.”

Bây giờ, trong tình huống đó… Và người này có tiền, bằng không thì làm sao người đó có thể nói có được? Và người đó chấp nhận điều này: “Tôi sẽ đưa hai mươi nghìn, nhưng hãy cứu tôi.”

Và ông ta bảo tôi, “Bất kì nhà giải phẫu nào cũng đều có thể cứu được người đó, nhưng không có sự chắc chắn như vậy. Bởi vì người đó đã trả hai mươi nghìn đồng, nên người đó tuyệt đối cùng tôi; toàn bộ phần bên trong người đó đều ủng hộ. Mọi người lên án tôi bởi vì họ không hiểu tôi. Chắc chắn điều đó là vô đạo đức: từ thoả thuận mười nghìn rồi đặt người ta vào phòng mổ và thì thào vào tai người ta, ‘hai mươi nghìn, ba mươi nghìn; bằng không thì đứng dậy và bước ra – bởi vì tôi đã không nhận ra rằng bệnh này lại ăn sâu thế. Tôi đang nhận rủi ro, và tôi đang đặt toàn bộ danh tiếng về mình mập mờ ở giữa. Với mười nghìn tôi sẽ không làm điều đó. Và tôi chưa bao giờ sai trong đời mình cả, thành công là qui tắc của tôi. Tôi chỉ mổ khi tôi tuyệt đối chắc chắn thành công. Cho nên anh quyết định đi. Mà tôi không có nhiều thời gian đâu, bởi vì các bệnh nhân khác đang đợi. Anh chỉ quyết định trong hai phút thôi: hoặc là đồng ý, hoặc là đứng dậy và bỏ đi.’ Một cách tự nhiên, người này sẽ nói, ‘tôi sẽ đưa cho ông bất kì cái gì ông muốn, nhưng xin hãy cứ tiến hành mổ.’

Điều đó là phi pháp, vô đạo đức, nhưng tôi không thể nói rằng điều đó là phi tâm lí.”

Bất kì điều gì giải quyết với con người cũng không thể nào thuần tuý khách quan được.

Tôi có một người bạn khác, một bác sĩ bây giờ đang ở tù bởi vì ông ta không đủ tư cách chút nào. Ông ta chưa bao giờ tới bất kì trường y nào cả; tất cả các bằng cấp ông ta đã viết trên biển hiệu mình đều là hư huyễn cả. Nhưng tôi vẫn có ý kiến rằng sự bất công đã giáng lên con người này – bởi vì việc ông ta có bằng cấp hay không, không phải là vấn đề. Ông ta đã giúp đỡ cho hàng nghìn người, và đặc biệt là cho những người đã trở nên vô hi vọng, đã tới hết bác sĩ nọ tới bác sĩ kia – tất cả đều có bằng cấp – và đã mệt mỏi. Và con người này có thể cứu họ. Ông ta có uy tín nào đó – không bằng cấp. Và ông ta đã làm bệnh viện của mình gần như là mảnh đất kì diệu. Khoảnh khắc bệnh nhân đi vào văn phòng ông ấy, lập tức người này sẽ ngạc nhiên. Ông ta ở mọi nơi… bởi vì mọi người quen tới ông ấy như một phương sách cuối cùng. Mọi người đều biết rằng người này là hư huyễn, điều đó không phải là cái gì bị che giấu. Nó là một bí mật để mở. Nhưng nếu bạn sắp chết, hại gì mà không thử?

Và khi bạn đi vào vườn của ông ấy – ông ấy có cái vườn đẹp – và thế rồi văn phòng ông ấy… Ông ấy có những phụ nữ đẹp làm tiếp tân, và điều đó là tất cả mọi phần trị liệu y tế của ông ấy – bởi vì thậm chí nếu một người sắp chết, nhìn vào phụ nữ đẹp ý chí sống của người đó cũng sẽ bật ra; người đó muốn sống. Sau khi đón tiếp, người này sẽ đi qua phòng thí nghiệm của ông ấy. Hoàn toàn không cần thiết đưa người đó qua phòng thí nghiệm, nhưng ông ấy muốn người này thấy rằng ông ấy không phải là một bác sĩ thường. Và phòng thí nghiệm mới là phép mầu – hoàn toàn vô dụng, chẳng có gì có nghĩa cả, nhưng biết bao nhiêu là ống nghiệm, bình thót cổ, nước mầu chảy từ ống nọ sang ống kia, cứ như là những thực nghiệm lớn đang diễn ra.

Thế rồi bạn sẽ tới ông bác sĩ. Và ông ấy chẳng bao giờ dùng những phương pháp thông thường để kiểm tra mạch của bạn, không. Bạn sẽ phải nằm trên một chiếc giường điện có điều khiển từ xa. Chiếc giường sẽ đi lên cao trên không, và bạn nằm đó nhìn lên và treo trên bạn có những ống nghiệm lớn. Và dây dợ sẽ được gắn vào mạch bạn và mạch sẽ làm cho nước trong ống nghiệm nhảy lên. Tim sẽ được kiểm tra theo cùng cách đó – không phải bởi ống nghe thông thường. Ông ấy đã thực hiện mọi cách bố trí trực quan cho bệnh nhân – cho nên bệnh nhân có thể thấy mình đã tới đúng một thiên tài, một chuyên gia.

Ông này không bằng cấp, chẳng có cái gì hết cả. Dược sĩ của ông ấy có đủ mọi bằng cấp, và ông dược sĩ thường kê đơn thuốc bởi vì ông này không có ý tưởng nào về thuốc cả. Trong thực tế ông ấy chưa hề gây tội nào. Ông ấy chưa hề kê đơn thuốc, ông ấy chưa hề kí vào đơn thuốc. Điều này được thực hiện bởi người có bằng cấp, người hoàn toàn có đủ tư cách làm việc đó. Nhưng bởi vì ông ấy thu xếp tất cả những điều này, và bởi vì ông ấy đã viết những bằng cấp lạ trên biển hiệu của mình… và vì những bằng cấp đó cũng không tồn tại nên tôi không nghĩ chúng là phi pháp. Ông ta không tuyên bố rằng chúng là từ các đại học hiện đang tồn tại. Đấy tất cả chỉ là hư cấu – nhưng hư cấu có ích.

Tôi đã thấy các bệnh nhân được chữa khỏi một nửa trong khi khám bệnh. Đi ra, họ nói, “Chúng tôi cảm thấy gần như được chữa khỏi, và chúng tôi vẫn còn chưa uống thuốc. Đơn thuốc vẫn đây – bây giờ chúng tôi sẽ đi mua thuốc.”

Nhưng bởi vì ông ấy đã làm tất cả những điều này… Đây là chỗ tôi thấy luật pháp mù quáng. Ông ấy chẳng làm điều gì phi pháp cả, ông ấy không làm hại ai cả – nhưng ông ấy bị tù bởi vì ông ấy đã “lừa mọi người”. Ông ấy chẳng lừa ai cả. Để giúp ai đó sống lâu hơn, nếu đó là việc lừa dối, thuốc phỏng có ích gì?

Vì con người, ngành y không bao giờ có thể trở thành tuyệt đối cứng nhắc, một khoa học khách quan một trăm phần trăm được. Đó là lí do tại sao lại có nhiều trường phái y thế – ayurveda, vi lượng liệu pháp, tự nhiên liệu pháp, châm cứu liệu pháp, và nhiều nữa – và tất cả chúng đều có ích. Bây giờ vi lượng liệu pháp đơn giản là viên thuốc đường, nhưng nó có ích. Vấn đề là liệu người ta có tin tưởng hay không. Có những người theo thiên nhiên liệu pháp cuồng tín – chẳng cái gì khác có thể có ích cho họ, chỉ thiên nhiên liệu pháp mới có thể giúp họ. Và điều đó chẳng có mối nối gì tới bệnh tật cả.

Một trong các giáo sư của tôi mê mẩn về thiên nhiên liệu pháp. Bất kì vấn đề gì… và trát bùn trên bụng bạn. Tôi hay đến chỗ ông ấy để hưởng thú, bởi vì điều đó rất thảnh thơi, và ông ta thu xếp rất khéo – phòng tắm đẹp và vòi hoa sen… Và cho dù điều đó không đúng, tôi vẫn hay tới và nói, “Tôi bị đau nửa đầu tồi tệ lắm.”

Ông ấy nói, “Đừng lo. Cứ trát bùn lên bụng ông là được.” Bây giờ trát bùn trên bụng chẳng ích gì cho chứng đau nửa đầu cả. Nhưng nó lại thường có ích cho tôi, bởi vì tôi đâu có đau đầu! Tắm bùn, bồn tắm đầy, và bạn chìm trong bùn, chỉ cái đầu ló ra – thật rất là thoải mái và rất mát mẻ. Chẳng mấy chốc ông ta nhận ra: “Ông cứ đến mãi với các bệnh mới.”

Tôi nói, “Điều đó đúng… bởi vì tôi kiếm được cuốn sách về thiên nhiên liệu pháp; qua cuốn sách đó tôi bị bệnh này, và thế rồi tôi tới ông. Đầu tiên tôi đọc nó, để xem ông sẽ làm gì. Nếu tôi muốn điều đó được làm cho tôi, tôi mang bệnh đó; nếu không thì chẳng cần nằm trong bùn tới nửa giờ…”

Ông ta nói, “Vậy ra ông đã lừa tôi sao?”

Tôi nói, “Tôi không lừa ông. Tôi là bệnh nhân lỗi lạc nhất của ông đấy! Trong đại học mọi người khác đều cười ông, tôi là người duy nhất ủng hộ ông. Và người khác tới đây, họ tới là bởi vì tôi – bởi vì tôi nói rằng chứng đau nửa đầu đã biến mất.”

Ông ấy nói, “Lạy trời, bây giờ tôi cũng đau nửa đầu đây. Tắm đi!”

Mọi người thường giận tôi. Họ sẽ bảo tôi, “Chứng đau nửa đầu của tôi, thay vì ra đi, lại trở nên dữ dội hơn – bởi vì bụng lạnh đâu có ích gì cho chứng đau nửa đầu!”

Tôi sẽ nói, “Thế thì hệ thống của ông phải làm việc khác rồi. Với hệ thống của tôi, nó có ích cho tôi!”

Có vi lượng liệu pháp, những người cuồng tín tin rằng vi lượng liệu pháp là cách chữa trị duy nhất đúng còn tất cả các thuốc khác đều nguy hiểm – đặc biệt đối trị liệu pháp là chất độc. Nếu bạn tới một nhà vi lượng liệu pháp, điều đầu tiên ông ta sẽ làm là hỏi về toàn bộ lịch sử từ lúc bạn sinh ra tới giờ – và bạn thì lại đang bị đau đầu.

Một trong các bác sĩ vi lượng liệu pháp sống gần nhà tôi. Bất kì khi nào bố tôi tới thăm tôi, tôi lại đưa ông ấy tới vị vi lượng liệu pháp này. Vị vi lượng liệu pháp ấy bảo tôi, “Tôi cầu xin ông đừng đưa bố ông tới nữa bởi vì ông ấy lại bắt đầu kể ra ba thế hệ, rằng ông của ông ấy đã bị bệnh…”

Tôi nói, “Ông ấy cũng là một người vi lượng liệu pháp. Ông ấy đi sâu hơn vào gốc rễ.”

Ông này nói, “Nhưng ông ấy làm lãng phí thời gian quá nhiều, và tôi phải nghe – còn ông ấy chỉ đau đầu thôi! Về ông của ông ấy và tất cả những bệnh tật của ông ấy, thế rồi đến bố của ông ấy và mọi bệnh tật… thế rồi mới đến bản thân ông ấy. Vào lúc ông ấy tới, gần như cả ngày đi đời. Các bệnh nhân khác của tôi đã đi cả, còn tôi nghe ông ấy nói với tôi về loại bệnh tật nào ông ấy đã phải chịu từ hồi trẻ con, và cuối cùng mới ra là ông ấy bị đau đầu.”

Tôi nói, “Lạy trời, sao ông lại không bảo tôi trước?” và ông ấy nói, “Cũng hệt như ông là người theo vi lượng liệu pháp, tôi cũng là người theo vi lượng liệu pháp. Và tôi muốn cho ông bức tranh đầy đủ.”

Điều đầu tiên họ sẽ hỏi về tất cả mọi bệnh tật của bạn bởi vì họ tin rằng tất cả các bệnh tật đều có quan hệ, toàn bộ cuộc sống của bạn là một toàn thể. Không thành vấn đề liệu bạn bị gì đó trong chân hay trong đầu – chúng là bộ phận của một thân thể, và để bác sĩ hiểu, ông ấy phải biết mọi thứ. Bác sĩ vi lượng liệu pháp sẽ hỏi bạn loại thuốc đối trị nào bạn đã dùng – bởi vì đó là nguyên nhân gốc rễ cho mọi bệnh tật của bạn; tất cả mọi loại thuốc đối trị đều là chất độc. Đó là thái độ của cũng người theo thiên nhiên liệu pháp nữa, rằng đối trị liệu pháp là chất độc. Cho nên điều đầu tiên bạn phải nhịn ăn, phải thụt tháo… chỉ để tẩy sạch bạn khỏi mọi thuốc đối trị. Một khi bạn đã tẩy sạch mọi thứ đối trị…

Con người là sinh linh chủ thể. Nếu bệnh nhân yêu bác sĩ, thế thì nước có thể có tác dụng như thuốc. Còn nếu bệnh nhân ghét bác sĩ, thế thì chẳng thuốc nào có ích cả. Nếu bệnh nhân cảm thấy bác sĩ dửng dưng – thường đây là trường hợp với các bác sĩ, bởi vì họ cũng là con người, suốt ngày gặp bệnh nhân, suốt ngày ai đó chết… Họ dần dần trở nên chai cứng, họ tạo ra rào chắn với xúc động của mình, với tình cảm, lòng nhân đạo. Nhưng điều này ngăn cản thuốc của họ phát huy tác dụng. Nó được trao gần như theo kiểu người máy, dường như máy đang cho bạn thuốc.

Với tình yêu, bệnh nhân không chỉ được thuốc, xung quanh thuốc cái gì đó vô hình cũng đang tới với người đó. Y học phải hiểu tính chủ thể của con người, tình yêu của con người, và sẽ phải tạo ra một loại tổng hợp nào đó để qua đó tình yêu và y học cùng được sử dụng để giúp cho con người.

Nhưng một điều tuyệt đối chắc chắn: rằng y học không bao giờ có thể trở thành hoàn toàn khách quan được. Điều đó đã là nỗ lực của y học mãi cho tới nay, để làm cho nó tuyệt đối khách quan.

Mục lục chính.