Chương 19. Vui sống hiểm nguy

Dũng cảm - Vui sống hiểm nguy

Courage - The joy of living dangerously

Osho

 

Chương 19. Vui sống hiểm nguy

Những người dũng cảm, họ đi liều lĩnh. Họ tìm tất cả mọi cơ hội nguy hiểm. Triết lí sống của họ không phải là triết lí sống của công ti bảo hiểm. Triết lí sống của họ là triết lí của người leo núi, người lái tàu lượn, người lướt sóng. Và không chỉ trong vùng biển khơi họ lướt sóng; họ lướt sóng trong vùng biển bên trong nhất của mình. Và không chỉ trèo lên Alp và Himalaya bên ngoài; họ tìm kiếm các đỉnh bên trong.

Sống hiểm nguy nghĩa là sống. Nếu bạn không sống một cách hiểm nguy, bạn không sống. Việc sống chỉ nở hoa trong nguy hiểm. Việc sống không bao giờ nở hoa trong an ninh; nó nở hoa chỉ trong không an ninh.

Nếu bạn bắt đầu lấy an toàn, bạn trở thành cái vũng tù đọng. Thế thì năng lượng của bạn không còn chuyển động nữa. Thế thì bạn sợ... bởi vì người ta chẳng bao giờ biết được làm sao đi vào cái không biết. Và tại sao lại nhận nguy hiểm? Cái đã biết là an toàn hơn. Thế thì bạn bị ám ảnh với cái quen thuộc. Bạn trở nên chán ngán với nó, bạn chán ngấy nó, bạn cảm thấy khổ trong nó, nhưng dầu vậy nó dường như quen thuộc và thuận tiện. Ít nhất nó cũng được biết rồi. Cái không biết tạo ra run rẩy trong bạn. Chính ‎ý tưởng về cái không biết, và bạn bắt đầu cảm thấy không an toàn.

Chỉ có hai kiểu người trên thế giới. Những người muốn sống tiện nghi - họ đang tìm kiếm cái chết, họ muốn nấm mồ tiện nghi. Và những người muốn sống - họ chọn sống một cách nguy hiểm, bởi vì cuộc sống xúc động chỉ khi có nguy hiểm.

Bạn đã bao giờ trèo núi chưa? Trèo càng cao bạn càng cảm thấy tươi tắn hơn, bạn càng cảm thấy trẻ trung hơn. Nguy cơ bị ngã càng lớn, vực thẳm bên cạnh càng lớn, bạn càng sống động hơn... giữa sống và chết, khi bạn treo lơ lửng giữa sống và chết. Thế thì không có chán, thế thì không có bụi bặm của quá khứ, không ham muốn về tương lai. Thế thì khoảnh khắc hiện tại là rất sắc bén, như ngọn lửa. Điều đó là đủ - bạn sống tại đây và bây giờ.

Hay lướt sóng... hay trượt tuyết, hay bay tàu lượn - bất kì ở đâu có mạo hiểm mất mạng, đều có niềm vui vô cùng bởi vì nguy cơ mất mạng làm cho bạn cực kì sống động. Do đó mọi người bị hấp dẫn tới các môn thể thao nguy hiểm.

Mọi người cứ trèo núi... Ai đó đã hỏi Edmund Hillary, 'Sao ông lại cố gắng trèo lên đỉnh Everest? Tại sao?' Và Hillary nói, 'Bởi vì nó có đó - một thách thức thường xuyên.' Điều đó là mạo hiểm, nhiều người đã chết trước đó. Trong gần sáu mươi, bẩy mươi năm, nhiều nhóm đã đi - và gần như chắc chắn chết, nhưng dầu vậy người ta vẫn đi. Hấp dẫn là gì?

Lên cao hơn, đi xa hơn khỏi chỗ định cư, cuộc sống thường lệ, bạn lại trở thành hoang sơ, bạn lại trở thành một phần của thế giới con vật. Bạn lại sống như hổ hay sư tử, hay như dòng sông. Bạn lại soải cánh như con chim trong bầu trời, đi ngày một xa hơn. Và từng khoảnh khắc an ninh, số dư ngân hàng, vợ, chồng, gia đình, xã hội, nhà thờ, kính trọng... tất cả đều nhạt nhoà xa xăm, ngày một xa hơn. Bạn trở thành một mình.

Đây là lí do tại sao mọi người lại quan tâm quá nhiều tới thể thao. Nhưng điều đó nữa cũng không phải là nguy hiểm thực bởi vì bạn có thể trở nên rất, rất thành thạo.

Bạn có thể học nó, bạn có thể được huấn luyện về nó. Đó là mạo hiểm được tính toán kĩ - nếu bạn cho phép tôi về cách diễn đạt này, mạo hiểm được tính toán. Bạn có thể huấn luyện công nghệ leo núi và bạn có thể tính toán mọi thận trọng. Hay lái xe tốc độ cao - bạn có thể đi một trăm dặm một giờ và đó là nguy hiểm, điều đó gây xúc động. Nhưng bạn có thể trở nên thực sự có kĩ năng về điều đó và nguy cơ chỉ dành cho người ngoài; với bạn nó không nguy mấy. Ngay cả nếu rủi ro có đó, nó cũng ở sát giới hạn. Và thế rồi, những nguy cơ này chỉ là nguy cơ về vật lí, chỉ thân thể tham gia vào.

Khi tôi nói với bạn, sống nguy hiểm, tôi ngụ ‎ý không chỉ nguy cơ thân thể mà cả nguy cơ tâm lí nữa, và chung cuộc, nguy cơ tâm linh. Tính tôn giáo là nguy cơ tâm linh. Nó đi tới đỉnh cao mà từ đó có thể không có lối về. Đó là ý nghĩa của thuật ngữ Phật giáo, anagamin - người không bao giờ trở lại. Nó sẽ đi tới đỉnh cao thế, tới điểm không quay lại... thế rồi người ta đơn giản mất đi. Người ta không bao giờ quay lại nữa.

Khi tôi nói sống một cách nguy hiểm, tôi ngụ ‎ý đừng sống cuộc sống của sự kính trọng bình thường - rằng bạn là thị trưởng trong thành phố, hay thành viên của công ti. Đây không phải là cuộc sống. Hay bạn là bộ trưởng, hay bạn có nghề tốt và kiếm khá và tiền cứ tích luỹ vào ngân hàng và mọi thứ đều diễn ra hoàn hảo. Khi mọi thứ diễn ra hoàn hảo, đơn giản nhìn nó - bạn đang chết đi và chẳng cái gì xảy ra cả. Mọi người có thể kính trọng bạn, và khi bạn chết một đám diễu hành lớn sẽ đi sau bạn. Tốt, có thế thôi, và trên báo chí ảnh bạn sẽ được đăng và sẽ có các bài bình luận, và thế rồi mọi người sẽ quên bạn đi. Và bạn đã sống cả cuộc đời mình chỉ vì những điều này.

Quan sát - người ta có thể bỏ lỡ toàn thể cuộc sống của mình vì những điều trần tục, tầm thường. Mang tính tâm linh nghĩa là hiểu rằng những điều nhỏ bé này không nên được cho là quan trọng quá nhiều. Tôi không nói rằng chúng là vô nghĩa. Tôi đang nói rằng chúng là có nghĩa nhưng không có nghĩa như bạn nghĩ.

Tiền là cần thiết. Nó là một nhu cầu. Nhưng tiền không phải là mục đích và không thể là mục đích được. Nhà chắc chắn là cần. Nó là một nhu cầu. Tôi không phải là người khổ hạnh và tôi không muốn bạn phá nhà của mình và trốn lên Himalaya. Nhà là cần thiết - nhưng nhà là cần thiết cho bạn. Đừng hiểu lầm điều đó.

Như tôi thấy mọi người, toàn thể vấn đề đã trở thành lộn ngược. Họ tồn tại cứ dường như họ được cần tới cho ngôi nhà. Họ làm việc vì cái nhà. Cứ dường như họ được cần tới cho số dư ngân hàng - họ đơn giản thu tiền và rồi họ chết. Và họ chưa bao giờ sống cả. Họ chưa bao giờ có một khoảnh khắc của cuộc sống rộn ràng, phơi phới. Họ bị cầm tù trong an ninh, quen thuộc, kính trọng.

Thế rồi nếu bạn cảm thấy chán, điều đó là tự nhiên. Mọi người tới tôi và họ nói họ cảm thấy rất chán. Họ phát ngấy, mắc kẹt, phải làm gì? Họ nghĩ rằng chỉ bằng việc lặp lại câu mật chú họ sẽ lại trở thành sống động. Không dễ dàng thế đâu. Họ sẽ phải thay đổi toàn thể hình mẫu cuộc sống của mình.

Yêu, nhưng đừng nghĩ rằng ngày mai người đàn bà sẽ sẵn có cho bạn. Đừng trông đợi. Đừng thu người đàn bà thành vợ. Thế thì bạn đang sống một cách nguy hiểm. Đừng thu người đàn ông thành chồng, bởi vì chồng là điều xấu xí. Để người đàn ông của bạn là người đàn ông của bạn và người đàn bà của bạn là người đàn bà của bạn, và đừng làm ngày mai của bạn thành dự đoán được. Đừng trông đợi điều gì và sẵn sàng cho mọi thứ. Đó là điều tôi ngụ ‎ khi tôi nói sống một cách nguy hiểm.

Chúng ta làm gì? Chúng ta rơi vào tình yêu với người đàn bà và lập tức chúng ta bắt đầu ra toà, hay tới văn phòng đăng kí, hay tới nhà thờ, để được lấy nhau. Tôi không nói đừng lấy nhau. Đấy là nghi lễ. Tốt, thoả mãn cho xã hội, nhưng sâu trong tâm trí, bạn chẳng bao giờ sở hữu người đàn bà cả. Đừng bao giờ dù chỉ một giây nói rằng 'Em thuộc về anh.' Bởi vì làm sao một người có thể thuộc vào bạn được? Và khi bạn bắt đầu sở hữu người đàn bà, cô ấy sẽ bắt đầu sở hữu bạn. Thế thì các bạn cả hai không còn trong tình yêu nữa. Các bạn đang nghiền nát và giết lẫn nhau, làm tê liệt lẫn nhau.

Yêu, nhưng đừng để tình yêu của bạn thoái hoá thành hôn nhân. Làm việc - làm việc là cần thiết - nhưng đừng để công việc trở thành cuộc sống duy nhất của bạn. Chơi đùa nên vẫn còn là cuộc sống của bạn, trung tâm cuộc sống của bạn. Công việc nên chỉ là phương tiện hướng tới chơi đùa. Làm việc trong văn phòng và làm việc trong nhà máy và làm việc trong cửa hàng, nhưng có thời gian, cơ hội để chơi đùa. Đừng để cuộc sống của bạn bị thu lại thành chỉ có thường lệ làm việc - bởi vì mục đích của cuộc sống là chơi đùa!

Chơi đùa có nghĩa làm cái gì đó vì riêng nó. Nếu bạn tận hưởng nhiều thứ hơn vì riêng chúng, bạn sẽ sống động hơn. Tất nhiên, cuộc sống của bạn bao giờ cũng trong mạo hiểm, nguy hiểm. Nhưng đó là cách cuộc sống phải vậy. Mạo hiểm là một phần của nó. Trong thực tế phần tốt hơn của nó là mạo hiểm, phần tốt nhất của nó là mạo hiểm. Phần đẹp nhất của nó là mạo hiểm. Nó là mạo hiểm mọi khoảnh khắc. Bạn có thể không nhận biết... Bạn thở vào, bạn thở ra, có mạo hiểm. Ngay cả thở ra - ai biết được liệu hơi thở có quay lại hay không? Điều đó không chắc chắn, không có đảm bảo.

Nhưng có vài người coi toàn thể tôn giáo là an ninh. Ngay cả họ nói về Thượng đế, họ nói về Thượng đế như an ninh tối cao. Nếu họ nghĩ về Thượng đế, họ chỉ nghĩ bởi vì họ sợ. Nếu họ nguyện và thiền, họ đi chỉ để họ vẫn còn trong 'sách tốt' - trong sách tốt của Thượng đế: 'Nếu có Thượng đế, ngài sẽ biết rằng mình là người đi nhà thờ đều đặn, người tôn thờ đều đặn. Mình có thể làm chứng cho điều đó.' Ngay cả lời cầu nguyện của họ cũng chỉ là phương tiện.

Sống nguy hiểm nghĩa là sống cuộc sống dường như từng khoảnh khắc đều là mục đích riêng của nó. Từng khoảnh khắc đều có giá trị cố hữu của nó, và bạn vô sợ hãi. Bạn biết cái chết có đó, và bạn chấp nhận sự kiện rằng cái chết có đó, và bạn không trốn tránh cái chết. Thực tế, bạn đi và đương đầu với cái chết. Bạn tận hưởng những khoảnh khắc đó của việc đương đầu với cái chết - về mặt vật lí, về mặt tâm lí, về mặt tâm linh.

Tận hưởng những khoảnh khắc đó nơi bạn trực tiếp đi vào tiếp xúc với cái chết - nơi cái chết trở thành gần như một thực tại - là điều tôi ngụ ‎ý khi tôi nói sống một cách nguy hiểm.

Những người dũng cảm, họ đi mạo hiểm. Họ tìm tất cả các cơ hội nguy hiểm. Triết‎ lí sống của họ không phải là triết lí của công ti bảo hiểm. Triết lí sống của họ là triết lí của người leo núi, người bay tàu lượn, người lướt sóng. Và không chỉ ngoài biển khơi họ lướt sóng; họ lướt sóng trong vùng biển bên trong nhất của mình. Và không chỉ ở bên ngoài họ leo lên Alp và Himalaya; họ tìm kiếm các đỉnh bên trong.

Nhưng nhớ một điều: đừng bao giờ quên nghệ thuật mạo hiểm - đừng bao giờ, đừng bao giờ. Bao giờ cũng còn khả năng mạo hiểm. Bất kì đâu bạn có thể tìm thấy cơ hội để mạo hiểm, đừng bao giờ bỏ lỡ nó, và bạn sẽ không bao giờ là người mất. Mạo hiểm là bảo đảm duy nhất cho việc sống đúng đắn.

Mục lục chính