Chương 9. Trò chơi danh vọng

SÁNG TẠO - BỪNG CHÁY SỨC MẠNH BÊN TRONG.

Chương 9. Trò chơi danh vọng

Cấu trúc của toàn thể cuộc sống chúng ta là ở chỗ chúng được dạy rằng chừng nào chưa được thừa nhận, chúng ta vẫn là không ai cả, chúng ta vô giá trị. Công việc không quan trọng, thừa nhận mới quan trọng. Và điều này đang làm cho mọi thứ thành lộn ngược. Công việc phải quan trọng chứ - niềm vui trong chính nó. Bạn nên làm việc, không nên được thừa nhận mà bởi vì bạn tận hưởng công việc có tính sáng tạo; bạn yêu công việc vì chính nó.

Điều này nên là cách nhìn vào mọi việc - làm việc nếu bạn yêu nó. Đừng đòi hỏi thừa nhận. Nếu nó tới, nhận nó thoải mái; nếu nó không tới, không nghĩ về nó. Sự hoàn thành của bạn nên ở trong bản thân công việc. Và nếu mọi người học được nghệ thuật đơn giản này về yêu công việc của mình, dù nó là gì, tận hưởng nó mà không đòi hỏi bất kì thừa nhận nào, chúng ta sẽ có một thế giới tuyệt vời và lễ hội hơn.

Như nó hiện thế, thế giới đã bẫy bạn vào hình mẫu khổ. Điều bạn đang làm là tốt không phải vì bạn yêu nó, vì bạn làm nó hoàn hảo, mà bởi vì thế giới thừa nhận nó, trao phần thưởng cho nó, cho bạn huân chương vàng, Giải thưởng Nobel. Họ đã lấy đi toàn thể giá trị bản chất của sáng tạo và phá huỷ hàng triệu người - bởi vì bạn không thể cho hàng triệu người Giải thưởng Nobel được. Và bạn đã tạo ra ham muốn được thừa nhận trong mọi người, cho nên không ai có thể làm việc một cách an bình, im lặng, tận hưởng bất kì cái gì mình làm. Và cuộc sống bao gồm những điều nhỏ bé. Với những điều nhỏ bé không có phần thưởng, không có danh hiệu do chính phủ trao, không có bằng cấp tôn vinh do các đại học trao.

Một trong những nhà thơ vĩ đại của thế kỉ này, Rabindranath Tagore, đã sống ở Bengal, Ấn Độ. Ông ấy đã xuất bản tập thơ của mình, tiểu thuyết của mình bằng tiếng Bengali - nhưng không có thừa nhận nào tới với ông ấy. Thế rồi ông ấy dịch sang tiếng Anh thành cuốn sách nhỏ, Gitanjali, 'Cúng dường các bài ca'. Và ông ấy nhận ra rằng bản gốc có cái đẹp mà bản dịch không có được và không thể có được - bởi vì hai ngôn ngữ này, tiếng Bengali và tiếng Anh, có cấu trúc khác nhau, các cách diễn đạt khác nhau.

Tiếng Bengali rất hiền dịu.

Cho dù bạn có đánh nhau, vẫn dường như là bạn tham dự vào cuộc đối thoại hay. Nó rất nhạc điệu; từng từ đều mang tính âm nhạc. Phẩm chất đó không có trong tiếng Anh và cũng không thể đem vào cho nó được; nó có phẩm chất khác. Nhưng bằng cách nào đó ông ấy đã xoay xở dịch nó, và bản dịch - một thứ nghèo nàn nếu so với bản gốc - đã nhận được Giải thưởng Nobel. Thế rồi bỗng nhiên cả Ấn Độ trở nên nhận biết... Cuốn sách đã có đấy trong tiếng Bengali, trong các tiếng Ấn Độ khác, từ nhiều năm rồi mà chẳng ai để ý gì tới nó cả.

Mọi đại học đều muốn tặng ông ấy bằng tiến sĩ văn chương. Calcutta, nơi ông ấy sống, đã là đại học đầu tiên, hiển nhiên, tặng ông ấy bằng danh dự. Ông ấy từ chối. Ông ấy nói, 'Các ông đâu có trao bằng cho tôi; các ông đâu có thừa nhận công trình của tôi, các ông đang thừa nhận giải thưởng Nobel kia, bởi vì cuốn sách đó đã có ở đây dưới dạng hay hơn nhiều, và chẳng ai bận tâm ngay cả viết lời ca ngợi.' Ông ấy đã từ chối nhận bất kì bằng tiến sĩ văn chương nào. Ông ấy nói, 'Đó là sỉ nhục với tôi.'

Jean-Paul Sartre, một trong những tiểu thuyết gia vĩ đại và là người cực kì sáng suốt về tâm lí con người, đã từ chối giải thưởng Nobel. Ông ấy nói, 'Tôi đã nhận đủ phần thưởng trong khi tôi tạo ra tác phẩm của mình. Giải thưởng Nobel chẳng thể thêm được gì vào nó cả - ngược lại, nó kéo tôi xuống. Nó là tốt cho người nghiệp dư, người đi tìm sự thừa nhận; tôi đủ già rồi và tôi tận hưởng đủ rồi. Tôi đã yêu bất kì cái gì tôi đã làm. Đó chính là phần thưởng tự thân nó, và tôi không muốn bất kì phần thưởng nào khác, bởi vì chẳng cái gì có thể tốt hơn cái mà tôi đã nhận được.' Và ông ấy đúng. Nhưng người đúng lại ít thế trên thế giới này, và thế giới lại đầy những người sai sống trong bẫy.

Sao bạn phải bận tâm tới thừa nhận? Bận tâm tới thừa nhận có ý nghĩa chỉ nếu bạn không yêu công việc của mình; thế thì nó có nghĩa, thế thì nó dường như là cái thay thế. Bạn ghét công việc, bạn không thích nó, nhưng bạn đang làm nó bởi vì sẽ có thừa nhận; bạn sẽ được đánh giá cao, được chấp nhận. Thay vì nghĩ về thừa nhận, xét lại công việc của bạn đi. Bạn có yêu nó không? - thế thì đó là sự chấm dứt. Nếu bạn không yêu nó, thay đổi nó đi!

Bố mẹ, thầy giáo bao giờ cũng ép buộc rằng bạn phải được thừa nhận, bạn phải được chấp nhận. Đây là chiến lược rất tinh ranh để giữ mọi người trong kiểm soát.

Học một điều cơ bản: Làm bất kì điều gì bạn muốn làm, yêu thích làm, và đừng bao giờ đòi hỏi thừa nhận. Điều đó là ăn xin. Sao người ta lại phải đòi hỏi thừa nhận? Sao người ta lại khao khát việc chấp nhận?

Sâu bên dưới trong bản thân mình, nhìn vào đi. Có lẽ bạn không thích điều bạn đang làm, có lẽ bạn sợ rằng bạn đi sai đường. Chấp nhận sẽ giúp bạn thấy rằng mình đúng. Thừa nhận sẽ làm cho bạn cảm thấy rằng mình đang đi tới mục đích đúng.

Vấn đề là ở cảm giác bên trong riêng của bạn; nó chẳng liên quan gì tới thế giới bên ngoài. Và sao phụ thuộc vào người khác? Tất cả những điều này đều phụ thuộc vào người khác - bản thân bạn đang trở nên phụ thuộc.

Tôi sẽ không nhận bất kì Giải thưởng Nobel nào. Tất cả những kết án này từ khắp các quốc gia trên thế giới, từ mọi tôn giáo, đều có giá trị hơn đối với tôi. Nhận Giải thưởng Nobel nghĩa là tôi đang trở thành phụ thuộc - bây giờ tôi sẽ không tự hào về bản thân mình mà tự hào về Giải thưởng Nobel. Ngay bây giờ tôi chỉ có thể tự hào được về bản thân mình; chẳng cái gì khác tôi có thể tự hào về nó được.

Theo cách này bạn trở thành cá nhân. Và là một cá nhân sống trong tự do toàn bộ, trên đôi chân của mình, uống từ cội nguồn riêng của bạn, là điều làm cho con người thực sự định tâm, bắt rễ. Đó là bắt đầu của việc nở hoa tối thượng của người đó.

Cái gọi là những người được thừa nhận này, những người được tôn vinh này, đều đầy những rác rưởi chứ không gì khác. Nhưng họ đầy những rác rưởi mà xã hội muốn họ được chất đầy - và xã hội bù đắp cho họ bằng việc cho họ phần thưởng.

Bất kì người nào có bất kì ý thức nào về tính cá nhân riêng của mình cũng đều sống bằng tình yêu riêng của mình, bằng công việc riêng của mình, chẳng bận tâm chút nào tới điều người khác nghĩ và nói về nó. Công việc của bạn càng có giá trị nhiều, càng ít có khả năng có được kính trọng nào cho nó. Và nếu công việc của bạn là công việc của thiên tài, bạn sẽ không thấy bất kì sự kính trọng nào trong cuộc sống của mình. Bạn sẽ bị kết án trong cuộc sống của mình... thế rồi, sau hai hay ba thế kỉ, tượng của bạn sẽ được làm ra, sách của bạn sẽ được kính trọng - bởi vì nhân loại phải mất hai hay thế kỉ mới thu được nhiều thông minh như thiên tài này có hôm nay. Lỗ hổng này là bao la.

Được những kẻ ngốc kính trọng bạn phải hành xử theo cách thức của họ, theo trông đợi của họ. Được kính trọng bởi nhân loại ốm yếu này bạn phải ốm yếu hơn họ đang vậy. Thế thì họ sẽ kính trọng bạn. Nhưng bạn sẽ thu được cái gì? Bạn sẽ làm mất linh hồn mình và bạn sẽ chẳng thu được cái gì cả.

Mục lục chính