Chương 7. Nó ngọt làm sao

Dhammapada: Con đường của Phật
The Dhammapada: The way of the buddha
Osho
Tập 09

Chương 7. Nó ngọt làm sao

Có bạn khi cần là điều dễ chịu và chia sẻ hạnh phúc.

và làm được cái gì đó tốt lành

trước khi rời khỏi cuộc sống này là điều dễ chịu, và buông bỏ nỗi buồn.

Là người mẹ là dễ chịu, và người bố.

Thật dễ chịu khi sống gian truân, và làm chủ bản thân mình.

Ôi tận hưởng cuộc sống thật dễ chịu làm sao, sống trong trung thực và mạnh mẽ!

Và trí huệ là dễ chịu, và tự do.

Phật Gautama không nói về Thượng đế, nhưng ông ấy nói về tình yêu, tự do, chân lí, tính đích thực. Ông ấy nói về tôn giáo bản chất. Ông ấy không phí hoài hơi thở của mình trên cõi trời và địa ngục, lí thuyết về đầu thai. Ông ấy tuyệt đối không bận tâm tới cái gọi là các vấn đề siêu hình lớn lao. Ông ấy là phi siêu hình - theo một nghĩa nào đó, ngay trên đất bằng. Ông ấy ngụ ý công việc. Ông ấy muốn cho bạn khoa học có thể biến đổi cuộc sống của bạn. Ông ấy quan tâm tới việc tạo ra giả kim thuật của cách mạng bên trong để cho kim loại cơ bản có thể được biến đổi thành vàng. Tôn giáo của ông ấy là duy nhất, theo một cách nào đó.

Có ba kiểu tôn giáo trên thế giới. Jaina giáo là tôn giáo duy nhất dứt khoát vô thần. Nó phủ nhận Thượng đế và nâng con người tới đỉnh cao tối thượng của con người. Nó tuyên bố rằng con người là Thượng đế và không có Thượng đế khác. Ngoại trừ Jaina giáo, tất cả các tôn giáo khác - Hindu giáo, Do Thái giáo, Hồi giáo, Ki tô giáo - đều là hữu thần. Họ được bắt rễ trong ý tưởng về Thượng đế; không có Thượng đế họ sẽ lúng túng chẳng biết làm gì. Họ bị lúng túng bởi vì từ khi Nietzsche tuyên bố 'Thượng đế chết rồi,' nhân loại, dần dần, đã đồng ý với Nietzsche. Phát biểu của ông ấy rất tiên tri; nó đại diện cho tâm trí thế kỉ hai mươi. Và các tôn giáo đã lệ thuộc vào ý tưởng Thượng đế này, trong nhiều thế kỉ đều cảm thấy bị nhổ bật rễ. Họ chết, tàn lụi đi.

Phật là duy nhất. Ông ấy không vô thần như Jainia giáo, không hữu thần như các tôn giáo khác. Ông ấy là người bất khả tri siêu phàm. Ông ấy nói không cần lo nghĩ về những điều không cần thiết. Nghĩ về cái bản chất, nghĩ về cái thực chất, và không bận tâm tới cái ngẫu nhiên.

Nếu bạn đích thực, nếu bạn từ bi, nếu bạn có tính thiền, thế thì nếu có Thượng đế ngài sẽ tới bạn; bạn không cần đi tìm ngài. Và nếu có thiên đường, nó sẽ giáng xuống trái tim bạn. Không cần bận tâm về các ý tưởng trừu tượng như thế; chúng đơn giản làm phí hoài thời gian của bạn. Còn nếu bạn không đích thực, không mang tính thiền, không từ bi, không đủ trí huệ, cho dù bạn có bắt gặp Thượng đế, bạn định làm gì? Bạn sẽ cảm thấy bối rối chút ít và Thượng đế sẽ cảm thấy bối rối chút ít khi đối diện bạn. Các bạn cả hai sẽ lâm vào tình huống kì lạ không cần thiết - nói gì, làm gì, không nói gì, không làm gì. Bạn sẽ muốn thoát ra và ngài cũng muốn thoát ra.

Nghĩ mà xem: nếu bạn ngẫu nhiên bắt gặp Thượng đế, bạn sẽ làm gì? Bạn sẽ chạy xa khỏi ngài nhanh nhất có thể được!

Rabindranath có một chuyện ngụ ngôn hay. Trong một trong những bài thơ của mình ông ấy ca: Tôi đã tìm Thượng đế trong nhiều kiếp. Thỉnh thoảng tôi đã thấy ngài xa xăm trên một ngôi sao, nhưng đến lúc tôi tới đó ngài đã đi khỏi ngôi sao đó từ lâu rồi; ngài đã ở đâu đó khác. Ngài bao giờ cũng ở đâu đó khác và tôi săn đuổi ngài. Chính cuộc phiêu lưu này thật hay; tôi tận hưởng niềm xúc động của nó.

Và thế rồi một hôm tôi ngẫu nhiên tới nhà ngài. Trong một khoảnh khắc tôi cực lạc rằng tôi đã đạt tới, nhưng khoảnh khắc tiếp tôi trở nên rất buồn. Đứng trước cửa nhà ngài tôi định rung chuông, nhưng tay tôi trở nên đông cứng. Tôi nghĩ một chốc, 'Nếu mình rung chuông và ngài ra, thì sao? Thế thì mình sẽ làm gì? Và sau đó tôi đi tìm ai đây? Mọi sự đều chấm dứt! Toàn thể quá khứ của tôi đã chẳng là gì ngoài việc tìm Thượng đế; nó đã có nghĩa bởi việc tìm kiếm. Nếu việc tìm kiếm biến mất, mọi nghĩa sẽ biến mất.'

Cho nên Rabindranath nói, 'Tôi bước lùi lại khỏi bậc cửa nhà ngài. Tôi cầm giầy trong tay để cho ngài sẽ không nghe thấy rằng ai đó đã tới. Bằng không, ai biết? Ngài có thể đơn giản mở cửa ra và ngài sẽ nói, 'Vào đi!' Và thế rồi tôi chạy mất khỏi chỗ này nhanh nhất có thể được.

'Và tôi lại đi tìm Thượng đế, và bây giờ tôi biết chỗ ngài ở cho nên tôi tránh mỗi chỗ đó và tôi đi tìm ở mọi nơi khác, vẫn biết hoàn toàn rõ rằng tôi không định gặp ngài ở đó và việc tìm kiếm của tôi có thể tiếp tục. Tôi có thể cứ hi vọng và ham muốn và sâu bên dưới tôi biết toàn thể cái lố bịch của nó - bởi vì ngài chỉ ở ngay góc kia thôi; tôi có thể tới nhà ngài bất kì khoảnh khắc nào.'

Đây là câu chuyện ngụ ngôn thực về con người: bạn cũng biết chỗ ngài ở. Nếu ngài không ở chỗ nào thì ngài ở bên trong bạn, thậm chí chẳng ở góc kia. Nếu ngài không ở chỗ nào, ngài ở trong tâm thức của bạn, trong trung tâm của trái tim của bạn. Ngài là cuộc sống của bạn. Ở đó bạn không nhìn vào chút nào, sợ rằng bạn có thể tìm thấy ngài. Và bạn cứ đi tìm ở Kaaba, ở Kailash, ở Kashi, và bạn cứ tìm mãi mà vẫn hoàn toàn biết rõ là bạn sẽ không tìm thấy ngài. Và việc tìm kiếm có thể tiếp tục và niềm xúc động có thể tiếp tục và bạn có thể cứ hi vọng và ham muốn.

Phật đơn giản chặt đi mọi hi vọng và ham muốn của bạn. Ông ấy không nói không có Thượng đế, ông ấy không nói có. Ông ấy đơn giản nói điều đó là không liên quan. Chả thành vấn đề liệu ngài có hay ngài không có; điều đó là tuyệt đối nằm ngoài vấn đề. Điều thành vấn đề là biến đổi bên trong của bạn, và biến đổi bên trong này không thể bị trì hoãn sang ngày mai; nó có thể xảy ra ngay bây giờ.

Đó là rắc rối với Phật: nếu bạn đi cùng ông ấy bạn phải vứt bỏ hi vọng của bạn, bạn phải vứt bỏ ham muốn của bạn. Bạn phải ở trong hiện tại, hoàn toàn im lặng. Và thế thì cuộc sống có mầu sắc mới, niềm vui mới, âm nhạc mới. Thế thì cuộc sống có cái đẹp mới.

Ngay bây giờ, ngay chỗ đầu tiên, bạn không thể gặp được Thượng đế bởi vì bạn không có mắt để nhìn ngài và bạn không có tai để nghe ngài và bạn không có trái tim đúng để cảm ngài. Bạn không yêu đủ. Mắt bạn không tỏ; chúng đầy bụi - bụi của tri thức, kí ức, kinh nghiệm. Tai bạn chỉ dường như nghe, nhưng chúng không lắng nghe.

Nhưng tình cờ cho dù bạn gặp ngài, bạn định hỏi gì? Vợ mới, chồng mới, chỗ khác để sống, cuộc sống lâu hơn chút ít, tuổi thanh niên...? Bạn định hỏi gì? - tiền, quyền, danh? Bất kì cái gì bạn hỏi cũng sẽ ngu xuẩn.

Một người da đen tôn thờ Thượng đế, cầu nguyện hàng ngày trong sáu năm. Anh ta bao giờ cũng xin vấn đề này nọ được giải quyết.

Thượng đế trở nên chán ngán anh ta và quyết định tới thăm anh ta. Thế là một hôm trong khi người này đang cầu nguyện, Thượng đế tới bên anh ta bằng xương bằng thịt và nói, 'Này anh bạn, ta đây này! Anh muốn biết cái gì nào? Hỏi đi!'

Người này không thể tin được vào mắt mình, nhưng cuối cùng anh ta hỏi, 'A, Thượng đế à, sao da con lại đen thế?'

Thượng đế trả lời, 'Bởi vì mặt trời ở nước con rất nóng và con phải sống sót.'

'Và sao tóc con lại ngắn và xoăn?'

'Bởi vì trong rừng rậm có nhiều cây và tóc con sẽ bị mắc đấy.'

'Và sao con gầy và nhanh?'

'Để cho con có thể đánh nhau với sư tử và các con vật khác trong rừng.'

'Thế, Thượng đế này, con làm cái đéo gì ở New York?'

Điều đó đích xác là trường hợp cho bạn. Bạn sẽ hỏi Thượng đế cái gì? Mọi câu hỏi của bạn đều bắt nguồn từ vô ý thức của bạn. Thực ra, tất cả các câu hỏi sẽ ngớ ngẩn. Đó không phải là cách đương đầu với thực tại. Người ta phải im lặng, hoàn toàn im lặng.

Do đó Phật nói, đừng bận tâm về Thượng đế. Quan tâm tới việc chuẩn bị riêng của bạn, được chuẩn bị đi. Nhấn mạnh là hoàn toàn khác. Mọi tôn giáo đều nhấn mạnh vào Thượng đế, đối thể của tìm kiếm; Phật nhấn mạnh vào bạn, chủ thể. Mọi tôn giáo khác nhấn mạnh vào cái được tìm; Phật nhấn mạnh vào người tìm. Và chắc chắn điều nhiều ý nghĩa hơn là thay đổi bản thân bạn và chuẩn bị cho bản thân bạn đương đầu tối thượng với thực tại - gọi nó là Thượng đế, sự tồn tại, chân lí, giải thoát, hay bất kì cái gì bạn muốn gọi nó. Điều thực, điều bản chất, là được chuẩn bị cho cuộc đương đầu đó.

Và nếu bạn sẵn sàng, nếu trái tim bạn tuôn chảy cùng tình yêu và cái đầu bạn không còn điên khùng, không đầy rác rưởi, và mắt bạn có sáng tỏ và tai bạn sẵn sàng lắng nghe, thế thì toàn thể thực tại biến thành Thượng đế; thế thì mọi thứ đều thiêng liêng. Phật không nói cái gì về điều đó cả; ông ấy cứ nhấn mạnh vào thay đổi bên trong của bạn.

Những lời kinh này là đơn giản nhưng hay vô cùng. Chân lí bao giờ cũng đơn giản; chỉ phi chân lí mới phức tạp. Phi chân lí phải được làm phức tạp lên để cho bạn không thấy rằng nó là không đúng, để cho bạn không thể tìm thấy nó. Chân lí là đơn giản, hoàn toàn đơn giản và trần trụi.

Phật nói:

Có bạn khi cần là điều dễ chịu và chia sẻ hạnh phúc.

Ông ấy nhấn mạnh vào tình bạn nhiều lắm. Dịch lời của ông ấy dành cho tình bạn - maitri - có chút khó khăn bởi vì nó có phẩm chất của tính bạn còn hơn tình bạn. Tình bạn trở thành quan hệ, cố định; tính bạn còn tuôn chảy hơn, linh động hơn. Tình bạn là quan hệ, tính bạn là trạng thái của bản thể bạn. Bạn đơn giản mang tính bạn; với ai, đấy không phải là vấn đề. Nếu bạn đang đứng bên cạnh cây, bạn mang tính bạn với cây đó, hay nếu bạn đang ngồi trên đá, bạn mang tính bạn với tảng đá đó. Với con người, với con vật, với chim chóc, bạn đơn giản mang tính bạn. Nó không phải là cái gì đó tĩnh tại; nó là dòng chảy, thay đổi từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc.

Ông ấy nói: Có bạn khi cần là điều dễ chịu.

Tính bạn là một trong những phẩm chất có ý nghĩa nhất để người tìm kiếm phát triển; nó thực sự dễ chịu. Nó làm cho toàn thể cuộc sống của bạn đầy âm nhạc dễ chịu, đầy hài hoà dễ chịu. Theo viễn kiến của Phật nó cao hơn cái gọi là tình yêu. Cái gọi là tình yêu của bạn bị buộc vào sinh học của bạn; tính bạn là tự do khỏi sinh học. Cái gọi là tình yêu thông thường là như nhau trong mọi con người cũng như nó có trong con vật, như nó có trong cây cối. Nó hướng dục. Nó chỉ là lớp bọc đường quanh viên thuốc đắng của dục. Thực ra, nếu tình yêu bị lấy đi khỏi dục của bạn, dục sẽ có vẻ rất lố bịch. Chính vì lớp bọc đường mà bạn có thể nuốt viên thuốc.

Quan sát con vật giao cấu và một điều bạn nhất định quan sát thấy; không thể nào không quan sát điều đó được; điều đó rõ ràng thế ở đó: chúng dường như không vui sướng. Chúng dường như vội vàng và mặt chúng có vẻ buồn, cứ dường như bị ép buộc bởi lực không biết nào đó vào hành động nào đó mà chúng không quan tâm. Do đó con vật có mùa động dục khi sinh học của chúng tóm lấy chúng, buộc chúng làm cái gì đó mà chúng không thực sự quan tâm chút nào. Chúng phải làm điều đó gần như nô lệ. Và một khi chúng đã hoàn thành việc giao cấu chúng đi xa nhau - thậm chí chẳng cám ơn! Chúng không nhìn nhau.

Các nhà khoa học nói tình yêu đã phát triển trong con người bởi lẽ đơn giản là con người là con vật duy nhất trên thế giới làm giao hợp dục mặt đối mặt. Bạn phải nói cái gì đó, bạn phải cười, bạn phải nói tạm biệt, bạn phải nói lâu thế. Bằng không thì kết thúc bất ngờ và thoát đi có vẻ thô thiển thế! Bởi vì các bạn đang đối diện với nhau, bạn phải có chút ít lịch sự, chút ít văn hoá, chút ít lễ phép. Bạn phải cư xử theo cách thức nào đó; bạn không thể thô lỗ được.

Con vật không đối diện lẫn nhau trong khi làm tình cho nên chúng không đương đầu, chúng không nhìn vào mắt nhau. Đó là quá trình sinh học đơn giản và chúng gần như bị ép buộc bởi sinh học của chúng, bởi hooc môn của chúng, để trải qua điều đó. Chúng trải qua điều đó, chúng bị lôi qua điều đó như kẻ nô lệ. Và cùng điều đó là tình huống cho bạn; chỉ lớp bọc đường là khác.

Tình bạn là hiện tượng cao hơn. Nó là tình yêu thuần khiết; nó chẳng liên quan gì tới sinh học của bạn. Tình yêu - tình yêu thường - có thể được giải thích qua sinh học, nhưng tình bạn không thể được giải thích. Nó là điều huyền bí. Tình bạn giống như hương thơm; tình yêu là thô, bởi vì tính dục của nó, bởi vì nguồn gốc của nó. Nó hơi nặng chút ít. Nó vận hành dưới luật hấp dẫn: nó cứ kéo xuống, nó không có cánh.

Tình bạn có cánh. Nó là phi sinh học; nó làm cho bạn thực sự là con người, nó giúp bạn siêu việt lên trên tính con vật của bạn.

Phật ca ngợi tình bạn, tính bạn, rất cao. Ông ấy thậm chí đã chọn rằng khi ông ấy quay lại lần nữa tên ông ấy sẽ là Maitreya (Di Lặc) - người bạn. Ông ấy phải đã yêu thế giới này lắm. Tôi không nghĩ ông ấy sẽ tới lần nữa hay ai đó đã bao giờ tới lần nữa. Thượng đế chưa bao giờ phạm cùng sai lầm lặp lại, nhớ lấy! Một lần là quá đủ rồi, hai lần sẽ là quá nhiều. Nhưng ông ấy phải đã yêu thế giới này nhiều tới mức ông ấy nói, 'Lần sau, nếu ta mà tới, tên ta sẽ là Maitreya - người bạn.' Từ này hàm chứa toàn thể triết lí của ông ấy.

Ông ấy nói: Có bạn ... là điều dễ chịu.

Tại sao điều đó là dễ chịu? - bởi vì với bạn bè, mối quan hệ của bạn không mang tính vật lí, nó thậm chí không mang tính tâm lí; nó là giao cảm tâm linh. Với người bạn, bạn có thể ngồi trong im lặng. Khi bạn ở cùng với người yêu của mình, bạn không thể ngồi trong im lặng được; im lặng có vẻ vụng về. Người đàn bà sẽ nghĩ, 'Sao anh im lặng? Anh giận hay cái gì thế?' Và nếu cô ấy im lặng, bạn sẽ nghĩ điều gì đó sai - cô ấy đang hờn dỗi. Sao cô ấy im lặng thế? Im lặng trở thành nặng nề, gánh nặng; nó phải được loại bỏ.

Cho nên mọi người cứ nói, dù điều đó có cần hay không. Họ cứ nói về bất kì cái gì.

Mulla Nasruddin đã từ một làng tới gặp tôi trong chiếc xe bò của anh ta, cùng con chó của anh ta. Trời quá nóng, chiều hè, và bỗng nhiên anh ta ngạc nhiên là con chó nói, 'Trời nóng quá.'

Anh ta nhìn quanh; chẳng có ai cả, chỉ mỗi con chó của anh ta. Anh ta nói với với con bò đực, 'Mày có nghe thấy không? Mày có nghe thấy cái gì vừa xảy ra không?'

Và con bò đực nói, 'Có chứ, nó cũng giống như bất kì ai khác thôi - bao giờ cũng nói về thời tiết và chẳng làm gì cả.'

Nếu mọi người không có gì khác để nói, họ nói về thời tiết. Bất kì cái gì cũng có tác dụng, cứ việc nói. Theo một cách nào đó, việc nói giữ cho bạn được gắn nối. Thực ra, nó giữ bạn không được gắn nối đấy. Nó không phải là chiếc cầu; hiếm khi nó là chiếc cầu. Nó là chiếc cầu chỉ giữa thầy và đệ tử; ngoài ra nó không phải là chiếc cầu. Khi thầy nói ra từ im lặng của mình và đệ tử lắng nghe từ im lặng của mình, đó là chiếc cầu. Bằng không đó là bức tường, bức Trường Thành Trung Quốc.

Những người yêu đều đối diện nhau. Họ phải nói điều gì đó; bằng không im lặng trở thành vụng về, bối rối. Bạn bè không đối diện với nhau theo cách đó. Họ đối diện với cái gì đó - có thể mặt trời lặn, con chim tung cánh, đám mây trắng đẹp. Cầm tay nhau, ngồi cạnh nhau, họ đối diện với cái gì đó khác. Họ cả hai đều cùng đối diện với cái gì đó khác. Họ đang trong một loại giao cảm sâu sắc, họ là một. Trái tim họ đang đập trong hài hoà. Những người bạn thực ngồi cùng nhau sẽ thấy rằng tim họ bắt đầu đập theo cùng một cách. Họ thậm chí bắt đầu thở trong hài hoà; khi người này thở ra, người kia thở ra. Điều này xảy ra theo cách riêng của nó; đó là sự đồng bộ. Khi bạn cảm trong giao cảm, điều này xảy ra.

Điều này xảy ra ở đây mọi ngày. Khi bạn đang trong giao cảm với tôi điều đó xảy ra.

Nhiều sannyasin viết cho tôi, 'Thưa Thầy kính yêu, làm sao điều đó xảy ra? Ngay trước khi thầy nói điều gì đó chúng tôi biết thầy sắp nói điều này. Điều đó rõ ràng thế và thế rồi thầy nói nó.' Điều đó xảy ra bởi vì giao cảm sâu sắc. Khi nó nảy sinh trong bản thể tôi, nó bắt đầu nảy sinh trong bản thể bạn.

Do đó điều tối thượng giữa thầy và đệ tử là im lặng, ngồi cùng nhau. Không cần nói cái gì cả. Bất kì cái gì xảy ra trong bản thể thầy cũng bắt đầu xảy ra trong bản thể đệ tử. Đệ tử bắt đầu phản xạ thầy như tấm gương.

Trên qui mô nhỏ hơn cùng điều đó xảy ra với bạn bè. Nhưng với bạn bè Phật không ngụ ý quen thuộc. Với bạn bè ông ấy ngụ ý tình yêu đã vượt ra ngoài tính dục, tình yêu đã vượt ra ngoài sinh học, tình yêu đã siêu việt lên trên tự nhiên thông thường, siêu việt lên trên lực hấp dẫn và đã trở thành một phần của luật cao hơn về duyên dáng.

Có bạn là điều dễ chịu và chia sẻ hạnh phúc....

Bạn có thể chia sẻ hạnh phúc của mình chỉ với bạn bè. Việc chia sẻ là có thể chỉ khi hai trái tim mở ra cho nhau; chỉ trong tin cậy sâu sắc bạn mới có thể mở ra cho người kia. Trong sợ hãi bạn bị đóng lại, trong nghi ngờ bạn bị đóng lại. Bạn cảnh giác. Bạn sợ người khác có thể là mối nguy hiểm nào đó với bạn, người khác có thể gây hại nào đó. Bạn không mong manh khi bạn sợ. Chỉ với bạn bè, bạn mới có thể mong manh, cởi mở, sẵn có. Thế thì việc chia sẻ là có thể. Và việc chia sẻ là một trong những phẩm chất tâm linh vĩ đại nhất.

Phép màu là ở chỗ bạn càng chia sẻ phúc lạc của mình bạn càng có nó nhiều hơn. Bạn càng chia sẻ, nó càng tới với bạn nhiều hơn. Bạn càng chia sẻ, bạn càng trở nên nhận biết về cội nguồn không cạn bên trong bản thân mình.

Hạnh phúc là lớn lao trong bản thân nó, nhưng chia sẻ làm cho nó cực kì giầu có, giầu có đa chiều. Nếu một người là kẻ keo kiệt về hạnh phúc của mình, người đó sẽ giết chết nó. Tích trữ hạnh phúc của bạn là phá huỷ nó; lan toả nó xa và rộng là giúp nó lớn lên ngày càng nhiều hơn. Keo kiệt là rất nguy hiểm khi có liên quan tới phúc lạc.

Nhưng bạn sẽ chia sẻ với ai nếu bạn không có bạn bè, nếu bạn không biết nghệ thuật là bạn? Nếu bạn biết nghệ thuật là bạn, bạn có thể chia sẻ với nhiều người nhất có thể được, với nhiều con vật nhất có thể được, với nhiều cây cối nhất có thể được. Bạn có thể chia sẻ mọi khoảnh khắc của cuộc sống của bạn bởi vì bạn bao giờ cũng ở cùng ai đó. Bạn có thể chia sẻ nó với mặt trời, với mặt trăng, với các vì sao. Không khoảng cách nào ngăn cản. Bạn có thể chia sẻ phúc lạc của bạn với người bạn ở xa, xa xăm, xa cách cả nghìn dặm với bạn. Trong khoảnh khắc đó của việc chia sẻ, khoảng cách biến mất, thời gian biến mất. Không có lỗ hổng thời gian, không có lỗ hổng không gian. Bạn bỗng nhiên cùng nhau. Bạn thậm chí có thể chia sẻ với những người bạn không còn sống nữa. Trong giao cảm sâu sắc họ trở thành sẵn có cho bạn, phi vật lí.

và làm cái gì đó tốt lành

trước khi rời khỏi cuộc sống này là điều dễ chịu, và buông bỏ nỗi buồn.

Tình bạn là tốt, nó là đức hạnh. Chia sẻ niềm vui của bạn là tốt, nó là đức hạnh lớn lao. Thực ra, mọi đức hạnh khác đều là sản phẩm phụ của chia sẻ phúc lạc của bạn. Chia sẻ là chính nền tảng, cội nguồn. Chia sẻ chân lí của bạn, chia sẻ thiền của bạn, chia sẻ tình yêu của bạn. Chia sẻ bất kì cái gì đẹp bên trong nảy sinh trong bạn, bất kì cái gì rạng ngời bên trong nảy sinh trong bạn. Chia sẻ ngọn lửa bên trong của bạn và không bao giờ là kẻ keo kiệt, và bạn sẽ trở nên ngày một giầu có hơn và không có chấm dứt cho sự giầu có đó.

Trong thế giới thông thường chia sẻ sẽ làm cho bạn nghèo đi. Nếu bạn chia sẻ tiền bạc, bạn sẽ thành nghèo. Bạn phải là kẻ tích  trữ, bạn phải keo kiệt. Trong thế giới bên trong chính điều ngược lại mới là hoàn cảnh: tích trữ, và bạn sẽ mất; chia sẻ, và bạn sẽ có nó.

Trong thế giới bên trong một luật khác biệt toàn bộ tồn tại. Ở đó bạn có thể có cái bánh và bạn có thể ăn nó nữa. Và sẽ là tốt hơn nếu bạn không ăn nó một mình, nếu bạn mời bạn bè mình cùng ăn với bạn.

Và làm cái gì đó tốt lành.... Phật ngụ ý gì bởi 'cái gì đó tốt lành'? Phật bao giờ cũng nhấn mạnh rằng hành động vô ý thức là xấu và hành động có ý thức là tốt. Bạn có thể làm cái gì đó có vẻ tốt, nhưng nếu bạn vô ý thức, điều đó không thể là tốt được. Ý định của bạn là tốt, nhưng hành động và hậu quả của nó sẽ xấu.

Chẳng hạn, mới hôm nọ ai đó đã hỏi, 'Tôi muốn thôi hút thuốc. Tôi phải làm gì? Thầy nói gì về điều đó?' Bây giờ, người đó đang hỏi một câu hỏi đơn giản. Bạn có thể hỏi cùng câu hỏi với bất kì cái gọi là thánh nhân của bạn - người Hindu giáo, Mô ha mét giáo, Ki tô giáo, Jaina giáo, Phật giáo - và họ tất cả đều nói, 'Thôi hút ngay lập tức! Hút thuốc là xấu.' Nhưng tôi không thể nói điều đó theo cách đó được. Tôi có thể nói với bạn, 'Trở nên ý thức nhiều hơn đi. Nếu ý thức của bạn thay đổi, cái gì đó trong bạn và trong việc hút thuốc biến mất, tốt; bằng không, xin cứ tiếp tục hút thuốc.' Tại sao?

Adolf Hitler chưa bao giờ hút thuốc, nhưng tôi không thể gọi ông ta là người đức hạnh được. Ông ta bao giờ cũng thức dậy trước khi mặt trời mọc - brahmamuhurt. Ở Ấn Độ điều này là điều phải làm đối với thánh nhân. Brahmamuhurt nghĩa là khoảnh khắc của Thượng đế - cứ dường như các khoảnh khắc khác là của quỉ và chỉ vài khoảnh khắc trước khi mặt trời mọc mới là của Thượng đế! Dậy sớm buổi sáng trước khi mặt trời mọc được coi là rất tôn giáo. Và nếu bạn ngủ muộn và dậy lúc chín hay mười giờ, chắc chắn bạn là tội nhân.

Adolf Hitler là người rất tôn giáo, nếu đây là điều tôn giáo là gì - dậy sớm. Và ông ta đi ngủ cũng rất sớm. Ông ta không phải là người hút thuốc, ông ta không phải là người uống rượu.

Theo nghĩa đó, Jesus còn kém tôn giáo hơn Adolf Hitler. Ông ấy thích uống rượu, ông ấy thích rượu ngon. Ông ấy thích nhiều tới mức có lần ông ấy đã biến cả biển thành rượu, bạn biết đấy! Bây giờ, Jesus này là loại người tôn giáo gì vậy? Ông ấy thích ăn cùng bạn bè, mời bạn bè. Ông ấy bao giờ cũng trong tâm trạng hội hè.

Adolf Hitler thường ăn một mình. Ông ta là con chó hoàn hảo! Chó ăn một mình. Cho dù bạn chỉ nhìn chúng cũng sẽ xoay lưng vào bạn, sợ bạn có thể cướp mất thức ăn của chúng hay cái gì đó. Con chó khác nào đó có thể tới và bắt đầu sủa và đánh nhau có thể bắt đầu. Chúng không thể mời ai được. Chó không tin vào đoàn toán! Chúng là những kẻ thui thủi một mình, rất có tính thiền! Chúng ăn một mình. Và tất nhiên chúng ăn rất im lặng, không nói chuyện. Và chúng ăn nhanh và lẹ; chúng không phí thời gian. Adolf Hitler làm cùng điều đó. Ông ta cũng sợ mọi người, hệt như chó.

Người ta nói rằng ông ta đã không có lấy một người bạn trong cả nước Đức. Và Phật nói: Có bạn hữu. Có bạn bè thật dễ chịu. Ông ta không có bạn bởi vì ông ta sợ mọi người, nghi ngờ tới mức ông ta không thể đảm đương được tình bạn. Có tình bạn nghĩa là có sự thân thiết. Có tình bạn nghĩa là sẵn có cho người khác. Có tình bạn nghĩa là tin cậy vào người khác.

Ông ta chưa bao giờ lấy vợ trong cả đời mình. Ông ta lấy vợ chỉ vào chính lúc cuối cùng, chỉ ba giờ trước khi ông ta tự tử. Khi điều được quyết định tuyệt đối là ông ta sẽ tự tử, ông ta mới gọi tu sĩ tới và lấy vợ, để cho ít nhất trong cái chết ông ta có thể có một bạn đồng hành. Người đàn bà này cũng phải tự tử cùng ông ta. Cuộc hôn nhân lạ lùng! Sao ông ta đã né tránh hôn nhân trong cả đời mình? - bởi lí do đơn giản là ông ta không chắc có nên cho phép người đàn bà ở cùng phòng trong đêm khi ông ta ngủ không. Ai mà biết được? - cô ấy có thể cắt cổ bạn, giết bạn, đầu độc bạn. Bạn có thể thốt ra bí mật gì đó trong giấc ngủ của mình; cô ấy có thể nghe thấy điều đó. Cô ấy có thể mở thư của bạn. Đàn bà được biết tới đã làm những điều như vậy, người ta biết rõ, thực sự. Thực ra, rất khó có được bức thư của bạn mà nó không bị người đàn bà của bạn đọc; cô ấy nhất định đọc nó.

Vợ Mulla Nasruddin tranh cãi với anh ta. 'Phải làm cái gì đó chứ - anh phải viết thư cho mẹ anh. Mẹ rất độc ác và thô lỗ với em.'

Nasruddin nói, 'Nhưng mẹ ở xa cả nghìn dặm. Làm sao mẹ bỗng  nhiên độc ác  và thô lỗ với em được?'

Cô vợ nói, 'Vâng, mẹ thế đấy. Anh xem thư đấy!'

Trong bức thư có một chỗ tái bút. Bức thư được viết cho Nasruddin và phần tái bút cho vợ Nasruddin, 'Con ơi, sau khi con đã đọc thư, xin con hãy đưa bức thư này cho con ta!'

Đàn bà đều biết lẫn nhau!

Adolf Hitler rất sợ lấy vợ. Ông ấy vẫn còn độc thân, một brahmachari, người sống một mình. Bây giờ, bạn cần phẩm chất tôn giáo nào hơn nữa trong vị thánh đây? - không hút thuốc, không uống rượu, không vợ, không bạn bè. Ông ấy sống cuộc sống của sư!

Nhưng cảm giác của tôi là, nếu ông ta hút thuốc một chút, nếu ông ta thỉnh thoảng uống rượu, rơi vào vòng tay người đàn bà nào đó, yêu ai đó, có vài người bạn, chơi cờ hay đánh bạc một chút ít, ông ta chắc đã mang tính người hơn và thế giới chắc đã được cứu khỏi cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Nhưng ông ta đã trở thành gần như đá.

Bạn có thể làm những điều tốt, nhưng nếu bạn không ý thức thì điều tốt của bạn nhất định gây kết quả trong cái gì đó tai hoạ.

Ở Manhattan, một cảnh sát đi dạo buổi sáng qua con đường thường lệ, dừng lại trước khu ở của người giầu miền Đông tám mươi. Đang ngồi lom khom là Millarney, đang ở tình trạng rất khó khăn.

'Sao ông không về nhà?' viên cảnh sát gợi ý. 'Tôi sống ở đây,' Millarney nói.

'Sao ông không đi vào trong nhà?'

'Tôi làm mất chìa khoá rồi,' người say trả lời. 'Sao ông không bấm chuông?'

'Tôi bấm chứ, một giờ trước đây rồi.' 'Sao ông không bấm lại?' viên sĩ quan hỏi.

'Lũ chết tiệt ấy!' Millarney khụt khịt. 'Cứ để cho chúng đợi!'

Nhân loại thông thường thực sự trong trạng thái ngẩn ngơ. Mọi người đều ngủ. Không cần là người say, mọi người đều đã say rồi. Một cách tự nhiên chúng ta không được sinh ra có ý thức, chúng ta được sinh ra vô ý thức, và thế rồi chúng ta cứ trở nên ngày một vô ý thức hơn trong cuộc sống - bởi vì chúng ta vô ý thức, chúng ta muốn vô ý thức hơn. Điều đó dường như là tự nhiên, nó khớp với chúng ta. Có ý thức dường như là nhiệm vụ rất gian nan.

Do đó mới có hấp dẫn mênh mông tới rượu cồn hay các ma tuý khác. Vào thời của Veda mãi cho tới nay điều đó đã từng vẫn là vậy. Veda ca ngợi somaras nhiều lắm. Somaras dường như là cái gì đó giống cần sa, LSD, psilocybin, cái gì đó giống như thế. Nó vẫn chưa được phát hiện ra đích xác là gì, nhưng dù nó là bất kì cái gì, nó vẫn là một trong những ma tuý hoàn hảo nhất.

Aldous Huxley, một trong những người trí thức nhất, triết lí nhất, một học giả lớn, đã gọi LSD hoàn hảo là 'soma.' Ông ấy nói rằng trong thế kỉ thứ hai mươi mốt chúng ta sẽ đạt tới sự hoàn hảo đó. Từ Veda tới Aldous Huxley, ma tuý đã từng là nỗi ám ảnh cho nhân loại, bởi lẽ đơn giản là chúng ta được sinh ra vô ý thức và các vấn đề của cuộc sống, những lo âu của cuộc sống, những nguy hiểm của cuộc sống, làm cho chúng ta đôi khi có ý thức. Chúng đánh thức chúng ta khỏi giấc ngủ say của mình, giấc ngủ sâu, chúng quấy rối giấc ngủ. Cho nên chúng ta cần thêm ma tuý, ngày càng cần thêm ma tuý, để vẫn còn không bị quấy rối trong vô ý thức của mình. Và từ vô ý thức đó chúng ta hành động, chúng ta sống cuộc sống của mình.

Một sáng Ferguson và Malone quyết định đi săn.

'Nghe đây,' Ferguson nói, 'Tớ sẽ đem tất cả sung đi còn cậu đem mọi thứ lương thực nhé.' 'Được,' Malone nói.

Sáng hôm sau khi họ gặp nhau, Ferguson chất đầy súng và đạn. Malone mang một ổ bánh mì và sáu chai whisky.

Ferguson ném súng của mình xuống. 'Xem điều gì xảy ra khi tớ để các thứ lương thực cho cậu!' anh ta la lên. 'Có mỗi một ổ bánh mì và sáu chai whisky! Chúng ta làm cái chết tiệt gì với ổ bánh mì đó?'

Khi Phật nói, Và làm cái gì đó tốt lành, ông ấy ngụ ý khi bạn làm cái gì đó một cách có ý thức. Bạn không thể làm cái gì đó xấu một cách có ý thức được; điều đó là không thể được. Làm bất kì cái gì xấu một cách có ý thức là không thể được cũng như làm điều tốt một cách vô ý thức là không thể được.

Trước khi rời khỏi cuộc sống này hãy có ý thức, hành động từ ý thức của bạn, để cho bạn có thể làm đẹp sự tồn tại này thêm một chút, để cho bạn có thể hát lên bài ca nhỏ bé, để cho bạn có thể nhảy điệu múa nhỏ, để cho thế giới được làm giầu lên, để cho bạn có thể có tính sáng tạo hơn chút ít, để cho thế giới này thiêng liêng thêm chút ít so với nó đã vậy trước khi bạn bước vào nó. Đóng góp thêm cái gì đó cho nó đi. Đừng chỉ là sự phí hoài.

Và buông bỏ nỗi buồn. Mọi người nghĩ nỗi buồn bám theo bạn; điều đó là hoàn toàn vô nghĩa. Bạn đang níu bám lấy buồn, bởi vì bạn đã đầu tư nhiều thế vào buồn. Đầu tư lớn nhất của bạn là bản ngã của bạn. Khi bạn buồn, khi bạn khổ, bản ngã của bạn có thể được nuôi dưỡng trên những ốm yếu, bệnh tật này. Bản ngã có thể giữ cho nó sống chỉ qua những bệnh hoạn này; bản ngã sống trên chúng.

Khi bạn phúc lạc, thực sự được phúc lạc, bản ngã biến mất. Bạn có đó, nhưng không có bản ngã, không ý tưởng về cái tôi, không ý tưởng về tách rời. Trong phúc lạc có sự hội nhập với cái toàn thể; trong khổ sở bạn một mình và tách rời. Khổ làm cho bạn thành hòn đảo còn phúc lạc lấy đi mọi biên giới khỏi bạn. Trong phúc lạc, dòng sông biến mất vào đại dương. Và chúng ta rất sợ biến mất như bản ngã. Chúng ta muốn giữ căn cước của mình nguyên vẹn.

Mulla Nasruddin bắt gặp một cậu bé đang ngồi trong hang động khóc lóc to. 'Con trai ơi, đừng khóc như thế,' Mulla nói.

Đứa bé nói, 'Bác nghe cháu đây, bác khóc theo cách của bác, cháu khóc theo cách của cháu.'

Nỗi buồn có cái gì đó rất cá nhân trong nó; phúc lạc là vô nhân tính. Khổ của bạn là khổ của bạn; nó xác định bạn. Nó không phải là khổ của bất kì ai khác, nó đặc biệt là của bạn; nó cho bạn tính duy nhất nào đó. Nhưng phúc lạc thì sao? Phúc lạc là phổ quát.

Do đó Phật, Jesus, Krishna, Lão Tử, những người này đã biến mất vào trong phúc lạc. Họ không có cá tính nào. Họ không là cá thể, họ là vô thực thể. Họ cực kì sống động, nhưng họ không tách rời khỏi cái toàn thể. Họ đã cho phép cái toàn thể sống qua họ.

Phật nói: Và buông bỏ nỗi buồn.

Xin quan sát cách bạn níu bám lấy nỗi buồn của mình, nỗi khổ của mình. Vứt nó đi, buông bỏ nó đi! Và cuộc sống của bạn sẽ có sự dễ chịu lớn lao.

Là người mẹ là dễ chịu, và người bố.

Thật dễ chịu khi sống gian truân, và làm chủ bản thân mình.

Là người mẹ là dễ chịu.... Tại sao? Chỉ cho việc sinh ra đứa trẻ thì không phải là mẹ, nhớ lấy. Bằng không thì có hàng triệu người mẹ trên trái đất - và dường như chẳng có dễ chịu gì. Thực ra, nếu bạn hỏi nhà tâm lí họ sẽ nói chính điều đối lập lại. Họ sẽ nói vấn đề duy nhất cần được giải quyết là người mẹ. Bệnh duy nhất mà hàng triệu người đang mắc phải là người mẹ. Và điều họ nói đó, họ nói sau năm mươi, sáu mươi năm phân tích thường xuyên hàng nghìn người. Bệnh của mọi người về căn bản đều đi tới một điểm: rằng nó đã được trao cho bạn, được truyền cho bạn qua mẹ bạn.

Có những người sợ đàn bà; và nếu bạn sợ đàn bà bạn không thể yêu họ được. Làm sao yêu có thể nảy sinh từ sợ? Và tại sao bạn sợ đàn bà? - bởi vì thời thơ ấu của bạn đã được sống trong nỗi sợ mẹ bạn. Bà ấy thường xuyên theo bạn, thường xuyên gõ búa vào bạn. Bà ấy thường xuyên bảo bạn làm cái này và không làm cái kia - tất nhiên, vì điều tốt của riêng bạn thôi. Bà ấy đã làm què quặt bạn, bà ấy đã phá huỷ nhiều thứ trong bạn. Bà ấy đã làm cho bạn thành giả bởi vì bà ấy đã bảo bạn cái gì đúng phải làm. Dù bạn thích điều đó hay không, dù điều đó nảy sinh tự phát trong bạn hay không, bạn phải tuân theo mệnh lệnh này. Và bạn bất lực thế... sự sống còn của bạn tuỳ thuộc vào người mẹ cho nên bạn phải nghe bà ấy. Bà ấy ước định bạn. Và chính bởi vì nỗi sợ mẹ bạn mà bạn sợ đàn bà.

Hàng triệu ông chồng sợ vợ bởi lẽ đơn giản là mẹ họ quá mạnh. Điều đó chẳng liên quan gì tới vợ cả; họ đơn giản phóng chiếu người mẹ lên vợ. Vợ chỉ là ấn bản mới của mẹ. Họ mong đợi mọi thứ từ vợ mà họ đã mong đợi từ mẹ. Một mặt điều đó làm què quặt họ; mặt khác họ bắt đầu mong đợi những điều không thể có được từ phía vợ - bởi vì cô ấy không phải là mẹ bạn. Cho nên bạn cảm thấy thất vọng. Và làm sao bạn có thể làm tình với vợ bạn được?

Con trai đã thực sự bị mẹ mình chi phối, đã bị co rút lại trong vâng lời tuyệt đối, sẽ không có khả năng làm tình với người đàn bà, bởi vì khi anh ta tới gần đàn bà, về mặt tâm lí anh ta sẽ thành bất lực. Làm sao bạn có thể làm tình với mẹ bạn được? Điều đó là không thể được.

Do đó nhiều người trở nên bất lực với vợ họ, nhưng chỉ với vợ họ thôi. Với gái mãi dâm họ không bất lực. Điều đó là lạ: tại sao họ không bất lực với gái mãi dâm? - bởi lẽ đơn giản là họ không thể nghĩ được về mẹ họ như gái mãi dâm; điều đó là không thể được. Mẹ họ, mà là gái mãi dâm sao? Mãi dâm là thế giới tách rời. Nhưng họ có thể nghĩ vợ họ như mẹ, họ có thể phóng chiếu người mẹ. Vợ đơn giản trở thành màn ảnh. Họ muốn vợ chăm sóc cho họ như đứa trẻ nhỏ, và nếu cô ấy không chăm sóc họ cảm thấy bị xúc phạm.

Hàng nghìn người thần kinh và người tâm thần có đó trên thế giới này bởi vì người mẹ. Và Phật nói: Là người mẹ là dễ chịu. Ông ấy phải ngụ ý cái gì đó khác. Ông ấy không thể ngụ ý người mẹ Do Thái được! Ông ấy ngụ ý không chỉ cho sinh ra trẻ con; điều đó không tạo ra người mẹ. Có tính mẹ là hiện tượng hoàn toàn khác. Nó là cái gì đó tuyệt đối con người; nó siêu việt lên trên tính con vật. Nó chẳng liên quan gì tới sinh học. Nó là tình yêu, tình yêu thuần khiết, tình yêu vô điều kiện.

Khi người mẹ yêu vô điều kiện - và chỉ người mẹ mới có thể yêu vô điều kiện được - đứa trẻ học niềm vui của tình yêu vô điều kiện. Đứa trẻ trở nên có khả năng yêu vô điều kiện. Và có khả năng yêu vô điều kiện là có tính tôn giáo.

Và đó là điều dễ nhất cho người đàn bà làm. Nó là dễ cho cô ấy bởi vì một cách tự nhiên cô ấy sẵn sàng cho điều đó. Cô ấy ở ngay bên bờ của siêu việt lên trên sinh học qua việc là người mẹ. Bạn có thể có tính mẹ mà không sinh con. Bạn có thể có tính mẹ với bất kì ai. Bạn có thể có tính mẹ với con vật, với cây cối. Bạn có thể có tính mẹ với bất kì cái gì. Nó là cái gì đó bên trong bạn.

Có tính mẹ nghĩa là có khả năng yêu vô điều kiện, yêu một người vì niềm vui vô cùng của việc yêu, giúp đỡ người này trưởng thành vì niềm vui vô cùng của việc thấy ai đó trưởng thành.

Nhà trị liệu thực là người mẹ. Nếu người đó không là vậy, người đó không phải là nhà trị liệu thực. Người đó chỉ là nhà chuyên môn đang khai thác mọi người, khai thác họ bởi vì khổ của họ. Nhưng nhà trị liệu thực là người mẹ. Ông ấy trở thành bụng mẹ cho bệnh nhân. Ông ấy cho bệnh nhân sự sinh thành mới. Ông ấy bắt đầu lại cuộc sống của bệnh nhân từ ABC. Ông ấy cho bệnh nhân một trang giấy sạch để viết lại cuộc sống của người đó.

Đó là điều tôi ngụ ý khi tôi nói 'tâm hồn của chư phật'; đó là trị liệu thực. Thầy là người trị liệu thực; chính sự hiện diện của thầy mang tính trị tiệu. Thầy bao quanh bạn như người mẹ. Thầy là đám mây bao quanh bạn từ mọi nơi, từ mọi phía, theo mọi chiều, như người mẹ.

Là người mẹ là dễ chịu, và người bố. Là người bố có chút ít khó khăn hơn. Là người mẹ thì dễ hơn bởi vì từng người đàn bà được sinh ra về bản chất đã là người mẹ. Nhưng tính chất bố là thể chế do con người phát minh ra; do đó rất khó bắt gặp người bố thực. Nhưng khi bạn bắt gặp người bố thực đó là phép màu. Người bố thực cũng là người mẹ. Ông ấy được gọi là bố bởi vì ông ấy là đàn ông, nhưng toàn thể cách tiếp cận của ông ấy là tình yêu vô điều kiện.

Trong cuộc sống bình thường những người yêu nhau đang khai thác nhau; đó là khai thác lẫn nhau. Tình yêu vô điều kiện nghĩa là không có khai thác. Người kia không được dùng như phương tiện mà được kính trọng như mục đích là chính người đó.

Cho con bạn tình yêu của bạn, nhưng đừng cho ý thức hệ của bạn. Đừng làm chúng thành người Cơ đốc giáo và người cộng sản; điều đó đầu độc chúng. Đừng làm chúng thành người Hindu giáo và Jaina giáo và Phật tử; điều đó rất mang tính phá huỷ. Đem cho tình yêu của bạn, cho nuôi dưỡng yêu thương của bạn, và cho chúng đủ sức mạnh để truy tìm chúng là ai, thực tại tất cả là gì. Cho chúng mọi hỗ trợ để chúng có thể đi vào trong cuộc sống với tâm linh phiêu lưu. Thế thì bạn đang giúp chúng; thế thì bạn thực sự giáo dục chúng. Bình thường, bất kì cái gì tồn tại nhân danh giáo dục đều không là gì ngoài giáo dục sai.

Giáo dục thực giúp cho người ta là chính bản thân mình. Điều đó là có thể chỉ nếu bạn yêu một người chỉ vì người đó thôi, không vì động cơ nào khác. Nếu có động cơ, tình yêu của bạn bị ô nhiễm. Thế thì bạn không là người bố thực hay người mẹ thực.

Thật dễ chịu khi sống gian truân, và làm chủ bản thân mình.

Cuộc sống về căn bản không an ninh. Chỉ cái chết mới an ninh. Bảo hiểm cuộc sống là mâu thuẫn về thuật ngữ; chỉ có thể có bảo hiểm cái chết. Cuộc sống là cuộc phiêu lưu, không dự kiến được. Do đó người ta phải sống nó một cách gian khổ. Cuộc sống là nguy hiểm; chỉ cái chết mới an toàn. Cho nên những người muốn sống an toàn thì chết trước cái chết của họ, còn người muốn sống không nguy hiểm nào thì không sống chút nào.

Sống nghĩa là nguy hiểm, sống nghĩa là may rủi. Sống nghĩa là bao giờ cũng đi từ cái biết tới cái không biết, từ đỉnh này sang đỉnh khác, bao giờ cũng trèo lên các đỉnh chưa từng được ai trèo lên trước đây, bao giờ cũng đi vào trong biển cả còn chưa được thăm dò mà không có bản đồ, không hướng dẫn. Chỉ thế thì bạn sống mới cực lạc, và chỉ thế thì bạn mới biết sống là gì. Qua việc sống một cách hiểm nguy người ta trở nên được tích hợp. Qua việc sống cuộc sống của bất an ninh người ta trải qua thử lửa và trở thành vàng ròng.

Cách duy nhất để trở thành người chủ của bản thân mình là đi vào cái không biết, không sợ hay mặc cho tất cả mọi sợ hãi. Phật mời bạn vào cuộc sống gian truân. Đó là điều tính chất sannyas tất cả là gì.

'Xin chào, xin chào anh cảnh sát. Xin anh tới mau. Có một con mèo đen lớn đang đi tới tôi. Nhanh lên! tôi sợ quá.'

Viên cảnh sát đáp với giọng mệt mỏi, 'Bây giờ, nói tiếp đi! Cô là loại người nào vậy, sợ mèo đen sao?'

'Tôi không phải là người. Tôi là con công.'

Rất hiếm khi tìm thấy con người thực. Ngay cả tìm thấy công cũng rất hiếm hoi. Chỉ toàn chuột, chuột trắng, chuột đen và đủ mọi mầu của chuột! Không phải ngẫu nhiên mà các nhà tâm lí cứ nghiên cứu chuột để hiểu người. Kì lạ, cố hiểu chuột để hiểu người! Nhưng không thực, không thực lạ thế khi điều đó xuất hiện, bởi vì đại đa số người đều sống như chuột.

Tâm lí học của Pavlov dựa trên nghiên cứu về chó, còn tâm lí học của Skinner dựa trên nghiên cứu về chuột. Và cả hai đều hoàn toàn đúng khi có liên quan tới đa số nhân loại. Chỉ thỉnh thoảng họ mới có thể không đúng. Nếu họ thử áp dụng tâm lí của họ cho vị phật, họ có thể không đúng, nhưng khi có liên quan tới nhân loại thông thường họ hoàn toàn đúng. Điều gì đã xảy ra cho con người? Con người đã đánh mất mọi nghĩa và ý nghĩa vì lí do đơn giản là con người đã trở thành sinh linh rất hèn nhát. Con người sống theo cách hèn nhát thế, con người sợ bất kì cái gì mới.

Tôi biết những người đã từng nghe tôi trong nhiều năm - mười năm, mười hai năm, mười lăm năm - và họ cứ nói với tôi, 'Chúng tôi muốn trở thành sannyasin, nhưng chúng tôi vẫn còn đang nghĩ.' Và họ cứ tìm ra các cớ, khi thì cớ này, khi thì cớ khác. Họ yêu tôi, nhưng họ không đủ dũng cảm để tuyên bố điều đó. Họ che giấu sự kiện này. Họ không dũng cảm đi vào trong chiều không biết này của tính chất sannyas. Họ yêu tôi cho nên họ nghe tôi, và họ yêu tôi nên đôi khi họ nghĩ rằng một ngày nào đó họ sẽ trở thành sannyasins, nhưng họ cứ tìm cớ để trì hoãn điều đó.

Chính bởi vì hèn nhát này mà con người đã đánh mất tất cả nghĩa và ý nghĩa. Mọi niềm vui, mọi phúc lạc, mọi cực lạc, đều đã biến mất. Con người trông rất buồn. Cho dù con người cười, tiếng cười của người đó có vẻ giả tạo, máy móc, giả dối - cái gì đó được trau chuốt, được quản lí, không tới từ chiều sâu. Nó không có tính sâu lắng, nó không đúng như nó tới từ trung tâm. Nó chỉ là nụ cười tô vẽ ở chu vi.

Bạn có biết từ 'phony-giả tạo' đã đi vào sự tồn tại không? Nó tới bởi vì điện thoại. Khi điện thoại được phát minh ra và mọi người bắt đầu nghe những người khác từ xa hàng nghìn dặm qua điện thoại, giọng nói nghe kì lạ. Nó nhất định phải vậy rồi. Nó là máy móc; nó không có tính đích thực đó. Và không có ai đằng sau nó cả; nó tới từ chẳng đâu hết. Do đó mới có từ 'phony-giả tạo'. Bạn mỉm cười, nhưng bạn dường như không ở sau nó; bạn có thể không có đó chút nào.

Và bây giờ thậm chí một thứ mới đã đi vào sự tồn tại. Ít nhất trong những ngày xưa bạn còn có thể hình dung rằng ở phía bên kia phải có ai đó. Bây giờ có thể chỉ là chiếc máy ghi âm chạy băng nói, 'Chào bạn. Bạn khoẻ không?'

Tôi đã nghe:

Một nhà tâm lí trở nên mệt mỏi với bệnh nhân, mệt mỏi bởi vì bệnh nhân cứ nói đi nói lại cùng một điều mãi. Và ông ta giầu tới mức chẳng hi vọng nào gạt bỏ được ông ta! Thế là nhà tâm lí nói, 'Ông làm một điều đi. Tôi sẽ để lại máy ghi âm của tôi và ông cứ nói với chiếc máy ghi âm đó. Và bất kì lúc nào tôi có thời gian tôi sẽ nghe nó.'

Người này nói, 'Điều đó hoàn toàn được' - bởi vì nhà tâm lí ngồi sau tấm màn, đặc biệt là các nhà tâm lí theo trường phái Freud. Bệnh nhân nằm trên trường kỉ và nhà tâm lí ngồi đằng sau tấm màn. Đó là phương cách tốt... để cho nhà tâm lí có thể cứ ngủ, có thể đọc báo, hay thậm chí bỏ đi. Còn bệnh nhân cứ nói, vẫn tin rằng ông ta đang ở đó. Chỉ thỉnh thoảng ông ta phải nói, 'Hừ. Vâng. Nói tiếp đi,' nhưng điều này có thể được máy ghi âm thực hiện.

Lần sau, phiên sau, và nhà tâm lí nói, 'Lần trước anh đã làm tuyệt vời lắm. Bây giờ máy ghi âm của tôi đang ở đây. Ông cứ nói với nó đi. Tôi sẽ đi xem buổi chiếu phim chiều. Khi tôi quay lại tôi sẽ nghe.'

Khi ông ta đi ra ngoài ông ta thấy bệnh nhân cũng bước ra. Ông ta nói, 'Ông đi đâu thế?'

Bệnh nhân nói, 'Đi xem buổi chiếu phim chiều.'

Ông ta nói, 'Chuyện gì vậy? Ông không nói cho máy ghi âm sao?'

Người này nói, 'Tôi đã để máy ghi âm của tôi ở đó rồi. Tôi đã nói mọi thứ vào máy ghi âm của tôi, và máy ghi âm của tôi đang nói chuyện với máy ghi âm của ông, cho nên cần gì tôi phải ở đó? Tôi cũng đi xem phim chiều đây!'

Cuộc sống đã trở thành giả tạo bởi vì chúng ta, bởi vì chúng ta sống theo cách rất hèn nhát. Chúng ta không sống một cách gian truân. Chúng ta không cố gắng trèo lên những núi mới, những đỉnh mới. Chúng ta không cố gắng thám hiểm. Chúng ta đã trở nên quan tâm nhiều hơn với thoải mái, với an ninh, an toàn.

Phật nói: Thật dễ chịu khi sống gian truân.

Bạn đã bao giờ tận hưởng việc trèo lên đỉnh núi chưa? Điều đó thật gian khổ. Bạn vã mồ hôi, thở trở thành khó khăn, bạn trở nên mệt mỏi. Và thế rồi bạn lên tới đỉnh đầy ánh mặt trời và thế rồi bạn nằm xuống bãi cỏ, và thảnh thơi và vui mừng làm sao nảy sinh trong bản thể bạn! Im lặng của đỉnh núi và việc trèo gian nan, và bạn đã đạt tới, và niềm vui của việc đạt tới! Bạn có thể đã được máy bay trực thăng thả xuống, nhưng thế thì sẽ không có niềm vui. Điều đó chắc chỉ là sự thuận tiện.

Edmund Hillary có thể lên tới đỉnh Everest bằng trực thăng - điều đó dễ hơn - nhưng ông ấy đã cố gắng theo cách gian nan. Và ông ấy viết, 'Tôi chưa bao giờ biết tới phúc lạc thế. Khi tôi lên tới đỉnh tôi có mỗi một  mình  thôi,  người  đầu  tiên  trên  đỉnh  Everest.'

Không ai đã nhìn bầu trời từ điểm đó, không ai đã nhìn thế giới từ điểm đó. Đó là cực lạc vô cùng. Ông ấy đã nhảy múa.

Sớm hay muộn xe bus sẽ đi tới đó và khách sạn sẽ có đó và rạp chiếu phim, và chỗ đó sẽ trở thành rất thuận tiện. Nhưng đừng hi vọng rằng bạn sẽ có cùng cực lạc như Edmund Hillary đã có, mặc dầu bạn sẽ đứng ở cùng chỗ. Bạn sẽ trông có chút ít xuẩn ngốc và ngu si, có vậy thôi. Và bạn sẽ không tin được tại sao Hillary này này đã nhảy múa; bạn không thấy vấn đề nào. Tất cả xung quanh đều có khách sạn và trung tâm du lịch và người hướng dẫn và mọi thứ đều có sẵn; toàn thế giới có đó. Bạn không thấy tại sao ông ấy đã cười, tại sao ông ấy tận hưởng, tại sao ông ấy nhảy múa, bởi vì bạn không cảm thấy điệu vũ nào.

Cuộc sống là vui vẻ chỉ khi bạn sống nó thô sơ, khi bạn sống nó trong mọi hoang dã của nó, khi bạn sống nó một cách tự nhiên, tự phát. Vâng, nhất định có khó khăn, nhất định có nguy hiểm, nhưng chúng là một phần của cuộc sống, và không có chúng cuộc sống sẽ không là cuộc sống chút nào. Và đây là cách duy nhất để làm chủ bản thân bạn.

Ôi tận hưởng cuộc sống thật dễ chịu làm sao, sống trong trung thực và mạnh mẽ!

Những lời kì lạ từ mồm Phật. Chúng hoàn toàn đúng từ mồm của Zorba người Hi Lạp, nhưng từ mồm Phật sao? Ôi tận hưởng cuộc sống thật dễ chịu làm sao, sống trong trung thực và mạnh mẽ!

Mới hôm nọ tôi nhận được bức thư rất giận dữ từ ai đó đã ở đây trong vài ngày. Anh ta là thủ thư ở Dharmashala của thư viện của Dalai Lama - phải là một học giả!

Anh ta viết cho tôi, 'Ông đang nói những điều không có tính phật tử chút nào. Trong kinh Đại thừa,' anh ta trích dẫn, 'kinh Đại thừa nói hoàn hảo và rõ ràng rằng người ta phải sống cuộc sống theo cách khổ hạnh. Còn ông lại đang thay đổi toàn thể mầu sắc của Phật - ông đang làm cho ngài trông cứ như ngài là kẻ hưởng lạc!'

Tôi chẳng bận tâm về kinh Đại thừa và các kinh sách, nhưng tôi biết Phật, tôi biết trái tim ông ấy. Tôi biết không gian đó từ kinh nghiệm của riêng tôi. Tôi không phải là học giả; thực ra tôi chưa bao giờ đọc những kinh này trước đây! Mọi ngày tôi đều phải nhìn chúng và bắt đầu nói với các bạn. Tôi không quan tâm mấy tới điều Phật đã nói, nhưng tôi biết điều Phật chắc đã nói. Tôi không thể tin được rằng ông ấy là người bi quan. Ông ấy tin, tất nhiên, vào một loại cuộc sống hoàn toàn khác. Ông ấy không tin vào cuộc sống bình thường, vô ý thức - không trung thực, không đích thực, không yêu thương, không tính thiền. Ông ấy gọi cuộc sống đó là khổ, nhưng chỉ một loại cuộc sống nào đó ông ấy mới gọi là khổ. Cuộc sống thực không thể khổ được, cuộc sống thực là phúc lạc.

Ôi tận hưởng cuộc sống thật dễ chịu làm sao, sống trong trung thực và mạnh mẽ!

Chúng ta đã quên tất cả về trung thực. Từ sợ hãi chúng ta đã trở thành không trung thực, từ sợ hãi chúng ta đã trở thành giả dối. Từ sợ hãi chúng ta đi theo đám đông và trở thành giả tạo. Từ sợ hãi chúng ta đeo mặt nạ để cho chúng ta có vẻ giống mọi người khác - và chúng ta không giống mọi người khác. Mọi người đều duy nhất; không ai giống bất kì ai khác. Chúng ta đã rơi xuống thấp hơn con vật khi có liên quan tới trung thực.

Kaflin lập kế hoạch đi nghỉ và đã không biết phải làm gì với con chó của mình. Anh ta viết cho khách sạn nơi nghỉ và hỏi liệu chó có được phép tới không.

Anh ta nhận được câu trả lời này từ người quản lí: 'Thưa ngài, tôi đã kinh doanh khách sạn hơn ba mươi năm nay. Chưa bao giờ tôi phải gọi cảnh sát tới để tống cổ chó mất trật tự trong vài giờ buổi sáng. Không chó nào đã từng đi qua tôi mà thiếu nợ tôi. Chưa bao giờ có chó nào làm ga trải giường cháy vì hút thuốc. Tôi chưa bao giờ thấy khăn tắm của khách sạn nằm trong va li của chó nào. Chắc chắc, chó của ông được đón chào đấy. T.B. Nếu nó xác nhận cho ông, ông có thể tới nữa.'

Tất nhiên, cuộc sống không trung thực không thể là cuộc sống của phúc lạc được. Bạn nghĩ bạn đang lừa người khác; bạn đơn giản đang tự phá huỷ bản thân mình và phá huỷ mọi khả năng trưởng thành, bởi vì trưởng thành tới qua chân thành, trung thực, đích thực. Trưởng thành tới qua việc chấp nhận chân lí của bạn trong sự trần trụi toàn bộ của nó. Và thế thì cuộc sống chắc chắn là niềm vui, thế thì cuộc sống chắc chắn là phúc lạc.

Nhưng bạn không thể mong đợi cái gì khác từ học giả. Học giả nhất định ngu xuẩn, bằng không  sao người đó lại là học giả ngay chỗ đầu tiên? Người thông minh sẽ tìm và kiếm chân lí. Người đó sẽ không bận tâm về lời kinh và kinh sách Đại thừa. Tôi không có kính trọng nào với uyên bác.

Và người này đã trở nên rất bị rối loạn, nhiều tới mức anh ta đã bỏ đi. Nếu như anh ta mà ở đây tôi đã gõ búa vào anh ta thêm chút nữa, nhưng tôi đã nhận được thư của anh ta chỉ mới hôm nọ khi anh ta đã đi. Tôi hi vọng rằng thỉnh thoảng anh ta sẽ lại tới, bởi vì với tôi không gian của Phật là không gian hoàn toàn khác với điều các học giả Phật giáo nghĩ nó là vậy.

Anh ta nói, 'Bất kì điều gì ông nói cũng đều phi logic và ngược lại kinh sách.' Đến thế là tốt rồi! Nếu nó đi ngược lại kinh sách, nó phải có chân lí nào đó trong nó. Nếu nó là phi logic thế thì nó phải gần với chân lí hơn, bởi vì chân lí là phi logic. Cuộc sống là phi logic. Những người nghĩ rằng cuộc sống là logic đơn giản đang tự lừa mình. Cuộc sống tuyệt đối phi logic bởi vì cuộc sống chứa mâu thuẫn và logic không thể chứa mâu thuẫn được. Logic là ngu xuẩn.

Người đi xe đạp bị cảnh sát chặn lại giữa đường. Anh ta không phải là người thường - anh ta là giáo sư về logic.

'A thế đấy! Không đèn, phạt hai mươi mác. Không phanh, năm mươi mác. Không chuông, mười mác.'

Người đi xe đạp rẽ quanh và nhìn vào hàng giao thông đang nối đuôi theo sau mình. Anh ta trỏ vào người sau mình và nói, 'Được rồi, phạt tám mươi mác. Nhưng anh chàng đáng thương đứng sau tôi, anh ta sẽ phải trả bao nhiêu? Anh ta thậm chí không có xe đạp!'

Về mặt logic, điều đó là đúng. Nếu không chuông, mười mác, không phanh, năm mươi mác, không đèn, hai mươi mác - không xe đạp, anh ta sẽ phải trả bao nhiêu tiền?

Con bọ cạp đực đang bước đi trên bờ sông. Đến một điểm nào đó, nó thấy ở bờ bên kia một con bọ cạp cái đẹp đang nhảy múa khêu gợi hấp dẫn nó. Nó rất muốn qua sông, nhưng nó không biết bơi.

Bỗng nhiên nó thấy một con ếch đỏ lớn và gọi ếch, nhưng con ếch, sợ nọc độc của bọ cạp, bắt đầu nhảy đi.

Tuy nhiên con bọ cạp là triết gia, và nó nói với con ếch, 'Lại đây, đừng sợ. Nhìn điều đó một cách logic vào. Ta không quan tâm tới anh, ta quan tâm tới cô ta kia. Ta chỉ muốn anh cho ta qua sông. Mọi thứ đều sẽ ổn thoả. Ta hiển nhiên không định đốt anh bởi vì nếu ta làm vậy, không chỉ anh chết, mà ta cũng sẽ chết nữa vì ta không biết bơi. Cho nên lại đây đi, logic vào và giúp ta qua sông.'

Con ếch đỏ ngần ngại đồng ý. Con bọ cạp nhảy lên vai ếch và chúng bắt đầu qua sông. Con ếch bơi rất cẩn thận, bao giờ cũng nhìn lên bờ sắp tới.

Bỗng nhiên con ếch cảm thấy đau buốt ở mông mình và ngay sau nó nó cảm thấy lạnh lẽo của của cái chết đang dần choán lên trong nó. Nó quay lại con bọ cạp và nói, 'Cứt thật! Điều này không logic chút nào!'

'Đúng đấy,' con bọ cạp đồng ý. 'Nó không logic, đó là bản chất của ta.'

Logic là một điều, cuộc sống là điều hoàn khác. Mối quan tâm của tôi ở đây không phải là logic mà là cuộc sống. Phát biểu của  tôi có thể không  logic - chúng không thể thế được - nhưng chúng sống; chúng có hương vị của cuộc sống.

Phật nói:

Ôi tận hưởng cuộc sống thật dễ chịu làm sao, sống trong trung thực và mạnh mẽ!

Và trí huệ là dễ chịu, và tự do.

Phật nói: Thiền đem tới hai điều. Nó đem tới trí huệ, nó đem tới tự do. Hai bông hoa này mọc ra từ thiền. Khi bạn trở nên im lặng, hoàn toàn im lặng, bên ngoài tâm trí, hai bông hoa này nở bung trong bạn. Bông này là trí huệ: bạn biết cái gì có đấy và cái gì không có đấy. Và bông kia là tự do: bạn biết bây giờ không còn giới hạn nào lên bạn, cả về thời gian và không gian. Bạn trở nên được giải thoát.

Thiền là chìa khoá tới giải thoát, tới tự do, tới trí huệ.

Đủ cho hôm nay.


Mục lục chính.