Chương 11. Sẵn sàng học

SÁNG TẠO - BỪNG CHÁY SỨC MẠNH BÊN TRONG.

Chương 11. Sẵn sàng học

'Discipline - môn học' là một từ hay, nhưng nó đã bị dùng lầm như tất cả những từ hay khác đã từng bị dùng lầm trong quá khứ. Từ 'discipline' bắt nguồn từ cùng gốc với từ 'disciple - đệ tử'; nghĩa gốc của từ này là 'quá trình học.' Người sẵn sàng học là đệ tử, và quá trình trở nên sẵn sàng học là môn học.

Người thông thái không bao giờ sẵn sàng học, bởi vì người đó đã cho rằng mình biết; người đó rất chuyên tâm vào cái gọi là tri thức của mình. Tri thức của người đó không là gì ngoài việc nuôi dưỡng cho bản ngã của người đó. Người đó không thể là đệ tử được, người đó không thể theo môn học đúng được.

Socrates nói: 'Tôi biết chỉ mỗi một điều, rằng tôi chẳng biết gì.' Đó là chỗ bắt đầu của môn học. Khi bạn không biết gì, tất nhiên, khao khát lớn lao để truy tìm, thám hiểm, điều tra nảy sinh. Và khoảnh khắc bạn bắt đầu học, nhân tố khác tất yếu theo sau: bất kì cái gì bạn đã học đều phải bị vứt bỏ liên tục, bằng không nó sẽ trở thành tri thức và tri thức sẽ ngăn cản việc học thêm.

Con người thực của môn học không bao giờ tích luỹ; từng khoảnh khắc người đó chết đi bất kì cái gì người đó đã đi tới biết và lại trở thành dốt nát. Dốt nát đó mới thực sự chói sáng. Tôi đồng ý với Dionysius khi ông ấy gọi dốt nát là chói sáng. Một trong những kinh nghiệm tuyệt vời nhất trong sự tồn tại là ở trong trạng thái của chói sáng không biết. Khi bạn ở trong trạng thái đó của không biết, bạn cởi mở, không có rào chắn, bạn sẵn sàng thám hiểm.

Kỉ luật đã từng bị diễn giải lầm. Mọi người đã bảo người khác phải giữ kỉ luật cuộc sống của họ, phải làm điều này, không làm điều nọ. Cả nghìn cái phải và không phải đã bị áp đặt lên con người, và khi người đó sống với cả nghìn cái phải và không phải đó, người đó không thể có tính sáng tạo được. Người đó là tù nhân; ở mọi nơi người đó đều bắt gặp bức tường.

Người sáng tạo phải làm tan biến tất cả mọi cái phải và không phải. Người đó cần tự do và không gian, không gian bao la, người đó cần toàn thể bầu trời và tất cả các vì sao, chỉ thế thì tính tự phát bên trong nhất của người đó mới bắt đầu phát triển.

Cho nên nhớ lấy, nghĩa của tôi về kỉ luật không phải là nghĩa của bất kì Mười lời răn nào; tôi không cho bạn bất kì kỉ luật nào; tôi đơn giản cho bạn cái nhìn sáng suốt vào cách thức gìn giữ việc học và không bao giờ trở thành thông thái. Kỉ luật của bạn phải bắt nguồn từ chính trái tim bạn, nó phải là của riêng bạn - và có khác biệt lớn lao. Khi ai đó khác cho bạn kỉ luật nó không bao giờ có thể khớp với bạn được; nó sẽ giống như mặc quần áo của ai đó khác. Hoặc chúng sẽ quá rộng hoặc quá chật, và bạn bao giờ cũng sẽ cảm thấy chút ít lố lăng trong chúng.

Mohammed đã trao kỉ luật cho người Mô ha mét giáo; kỉ luật có thể đã tốt cho ông ấy, nhưng nó không thể tốt cho bất kì ai khác. Phật đã trao kỉ luật cho hàng triệu Phật tử; nó có thể đã tốt cho ông ấy, nhưng nó không thể tốt bất kì ai khác. Kỉ luật là hiện tượng cá nhân; bất kì khi nào bạn vay mượn nó bạn bắt đầu sống theo các nguyên tắc đã được lập, các nguyên tắc chết. Mà cuộc sống lại không bao giờ chết; cuộc sống thường xuyên thay đổi từng khoảnh khắc. Cuộc sống là một luồng.

Heraclitus đúng: bạn không thể bước vào một dòng sông hai lần. Thực tế, bản thân tôi muốn nói bạn không thể bước vào một dòng sông cho dù là một lần, dòng sông chuyển động nhanh thế! Người ta phải tỉnh táo, quan sát, từng tình huống và sắc thái của nó, và người ta phải đáp ứng với tình huống tương ứng với khoảnh khắc đó, không theo bất kì câu trả lời làm sẵn nào do người khác cho.

Bạn có thấy cái ngu xuẩn của nhân loại không? Năm nghìn năm trước đây, Manu đã nêu một kỉ luật cho người Hindus và họ vẫn tuân theo nó. Ba nghìn năm trước đây Moses đã cho người Do Thái một kỉ luật và họ vẫn còn tuân theo nó. Năm nghìn năm trước đây Adinatha đã cho người Jaina kỉ luật của mình và họ vẫn tuân theo nó. Toàn thế giới vẫn đang bị làm mất trí bởi những kỉ luật này! Chúng lạc hậu rồi, chúng đáng ra nên đem chôn đi từ lâu rồi, từ lâu trước đây rồi. Bạn đang mang những cái xác và những cái xác đó đang bốc mùi. Và khi bạn sống bị bao quanh bởi những cái xác, bạn có loại cuộc sống nào vậy?

Tôi dạy bạn khoảnh khắc này và tự do của khoảnh khắc này và trách nhiệm của khoảnh khắc này. Một điều có thể đúng cho khoảnh khắc này và có thể trở thành sai cho khoảnh khắc tiếp. Đừng cố nhất quán, bằng không bạn sẽ chết. Chỉ người chết mới nhất quán thôi. Cố gắng sống động, với tất cả những bất nhất của nó, và sống từng khoảnh khắc mà không có bất kì tham chiếu nào tới quá khứ, không có bất kì tham chiếu nào tới tương lai. Sống khoảnh khắc này trong hoàn cảnh của khoảnh khắc này, và đáp ứng của bạn sẽ là toàn bộ. Và tính toàn bộ đó có cái đẹp và tính toàn bộ đó là tính sáng tạo. Thế thì bất kì cái gì bạn làm cũng sẽ có cái đẹp của riêng nó.

Mục lục chính