Chương 21. Sức mạnh chữa lành của tiếng cười

Từ thuốc tới thiền - Osho

 

Chương 21. Sức mạnh chữa lành của tiếng cười

Tiếng cười có năng lực thiền và năng lực thuốc. Nó chắc chắn làm thay đổi chính hoá chất của bạn; nó thay đổi sóng não của bạn, nó thay đổi thông minh của bạn – bạn trở nên thông minh hơn. Phần tâm trí của bạn đã từng ngủ bỗng nhiên tỉnh dậy. Tiếng cười đạt tới phần bên trong nhất của bộ não của bạn, tới trái tim bạn. Con người của tiếng cười không thể bị đau tim được. Con người của tiếng cười không thể tự tử được. Con người của tiếng cười tự động đi tới biết thế giới của im lặng, bởi vì khi tiếng cười dừng lại bỗng nhiên có im lặng. Và mỗi lần tiếng cười trở nên sâu hơn thì đi theo ngay sau nó là im lặng sâu lắng hơn.

Nó chắc chắn gạn lọc bạn – khỏi truyền thống, khỏi rác rưởi của quá khứ. Nó cho bạn tầm nhìn mới về cuộc sống. Nó làm cho bạn sống động hơn và rạng ngời hơn, sáng tạo hơn.

Bây giờ, thậm chí y học nói rằng tiếng cười là một trong những thuốc đi sâu nhất mà tự nhiên đã cung cấp cho con người. Nếu bạn có thể cười khi bạn ốm bạn sẽ làm cho mạnh khoẻ của mình quay trở lại sớm hơn. Nếu bạn không thể cười, thậm chí nếu bạn đang mạnh khoẻ, sớm hay muộn bạn sẽ mất mạnh khoẻ của mình và bạn sẽ trở nên ốm yếu. Tiếng cười đem năng lượng nào đó từ cội nguồn bên trong của bạn lên bề mặt. Năng lượng bắt đầu tuôn chảy, theo sát tiếng cười như cái bóng. Bạn đã quan sát nó chưa? – khi bạn thực sự cười, trong vài khoảnh khắc đó bạn trong trạng thái thiền sâu sắc. Suy nghĩ dừng lại. Không thể nào vừa cười vừa nghĩ được. Chúng là đối diện nhau: hoặc bạn có thể cười hoặc bạn có thể nghĩ. Nếu bạn thực sự cười, suy nghĩ dừng lại. Nếu bạn vẫn nghĩ, tiếng cười sẽ chỉ làng nhàng, nó sẽ chỉ làng nhàng, vuốt đuôi. Nó sẽ là tiếng cười què quặt. Khi bạn thực sự cười, bỗng nhiên tâm trí biến mất. Và toàn bộ phương pháp luận thiền là cách đi vào vô trí – tiếng cười là một trong những cánh cửa đẹp để đi vào nó.

Như tôi được biết, nhảy múa và tiếng cười là những cánh cửa tốt nhất, tự nhiên, dễ tiếp cận. Nếu bạn thực sự nhảy múa, suy nghĩ dừng lại. Bạn cứ tiếp tục và tiếp tục mãi, bạn xoay tròn và xoay tròn, và bạn trở thành cơn lốc – tất cả biên giới, tất cả phân chia đều bị mất. Bạn thậm chí không biết thân thể bạn kết thúc ở đâu và sự tồn tại bắt đầu từ đâu. Bạn tan chảy vào trong sự tồn tại và sự tồn tại tan chảy vào trong bạn; có chờm lấp biên giới. Và nếu bạn thực sự nhảy múa – không điều khiển nó mà cho phép nó điều khiển bạn, cho phép nó sở hữu bạn – nếu bạn bị điệu vũ sở hữu, suy nghĩ dừng lại. Cùng điều đó xảy ra với tiếng cười. Nếu bạn bị tiếng cười sở hữu, suy nghĩ dừng lại. Và nếu bạn biết tới vài khoảnh khắc vô trí, những thoáng nhìn đó sẽ hứa hẹn cho bạn nhiều phần thưởng nữa đang tới. Bạn chỉ phải trở thành ngày càng nhiều về loại đó, về phẩm chất đó, về vô trí đó. Càng cười nhiều hơn, suy nghĩ phải bị vứt bỏ. Tiếng cười có thể là việc đưa vào trạng thái vô suy nghĩ tuyệt vời….

Trong vài thiền viện các nhà sư phải bắt đầu buổi sáng của mình bằng tiếng cười và phải kết thúc buổi đêm của mình bằng tiếng cười – điều đầu tiên và điều cuối cùng! Thử điều đó đi. Nó rất tuyệt vời. Nó có vẻ chút ít điên rồ – bởi vì biết bao nhiêu người nghiêm chỉnh ở khắp xung quanh. Họ sẽ không hiểu. Nếu bạn hạnh phúc, họ bao giờ cũng hỏi tại sao. Việc hỏi này là ngu ngốc! Nếu bạn buồn, họ chẳng bao giờ hỏi tại sao. Họ coi điều đó là đương nhiên – nếu bạn buồn, thế là tốt. Mọi người đều buồn cả. Có gì mới trong đó nào? Thậm chí nếu bạn muốn kể cho họ thì họ cũng chẳng quan tâm bởi vì họ biết tất cả về nó, bản thân họ cũng buồn. Cho nên phỏng có ích gì mà kể câu chuyện dài? – cắt nó đi cho ngắn! Nhưng nếu bạn cười chẳng bởi lí do gì thế thì họ trở nên cảnh giác – cái gì đó đã đi sai. Con người này dường như có chút ít điên rồ bởi vì chỉ người điên mới tận hưởng tiếng cười; chỉ trong nhà thương điên bạn mới tìm thấy người điên cười. Điều này là không may, nhưng điều này là như vậy.

Sẽ khó, nếu bạn là chồng hay vợ, sẽ khó cho bạn để bỗng nhiên cười vào sáng sớm. Nhưng cứ thử nó – nó đáng giá cực kì đấy. Đấy là một trong những tâm trạng đẹp nhất khi thức dậy, đi ra khỏi giường. Chẳng bởi lí do gì cả! – bởi vì không có lí do nào. Đơn giản bạn lại có đó, vẫn sống – đó là phép màu. Điều đó dường như kì cục – tại sao bạn lại sống? Và lần nữa thế giới có đó. Vợ bạn vẫn ngáy, và vẫn cùng phòng ấy, cùng nhà ấy. Trong cái thế giới thay đổi thường xuyên này – điều người Hindu gọi là ảo vọng maya – ít nhất một đêm không gì thay đổi cả sao? Mọi thứ có đó: bạn có thể nghe thấy tiếng người đưa sữa và giao thông đã bắt đầu, và cùng tiếng ồn đó – cũng đáng cười lắm chứ!

Một ngày nào đó bạn sẽ không dậy vào buổi sáng nữa. Một ngày nào đó người đưa sữa sẽ gõ cửa, vợ bạn sẽ ngáy, nhưng bạn sẽ không có đó. Một ngày nào đó cái chết sẽ tới. Trước khi nó quật ngã bạn, cười to – trong khi có thời gian cười to. Và nhìn vào toàn bộ cái buồn cười này: lại cùng ngày bắt đầu; bạn đã làm đi làm lại cùng những điều đó trong cả đời mình. Lần nữa bạn sẽ xỏ chân vào đôi dép lê, xô vào buồng tắm – để làm gì? Đánh răng, tắm táp – để làm gì? Bạn đi đâu? Sẵn sàng rồi chẳng đâu mà đi cả! Mặc quần áo, xô đến văn phòng – để làm gì? Chỉ để làm cũng những điều đó vào ngày mai sao?

Nhìn vào toàn bộ cái buồn cười của nó – và cười to. Đừng mở mắt vội. Khoảnh khắc bạn cảm thấy rằng giấc ngủ đã qua, trước hết bắt đầu cười đã, thế rồi mở mắt – và điều đó sẽ đặt ra xu hướng cho cả ngày. Nếu bạn có thể cười sáng sớm bạn sẽ cười cả ngày. Bạn đã tạo ra hiệu ứng dây chuyền; việc này dẫn tới việc khác. Tiếng cười dẫn tới nhiều tiếng cười hơn. Và gần như bao giờ tôi cũng thấy mọi người chỉ làm điều sai. Từ ngay sáng sớm vừa ra khỏi giường là đã phàn nàn, u sầu, buồn bã, chán nản, khổ. Thế rồi cái nọ dẫn tới cái kia – và chẳng để làm gì cả – và họ giận dữ. Điều đó rất tồi bởi vì nó sẽ thay đổi bầu không khí của bạn cho cả ngày, nó sẽ đặt ra hình mẫu cho cả ngày.

Thiền nhân lành mạnh hơn. Trong cái điên khùng của họ, họ vẫn lành mạnh hơn bạn. Họ bắt đầu bằng tiếng cười… và thế thì cả ngày bạn sẽ cảm thấy tiếng cười bật ra, phụt ra. Có biết bao nhiêu điều buồn cười xảy ra khắp nơi! Thượng đế phải chết vì cười – hàng thế kỉ, vĩnh hằng, khi thấy cái buồn cười này của thế giới. Những con người mà ngài đã tạo ra, và tất cả những cái ngớ ngẩn – đấy thực sự là vở hài kịch. Ngài phải cười to. Nếu bạn trở nên im lặng sau cái cười của mình, một ngày nào đó bạn sẽ nghe thấy Thượng đế cũng cười, bạn sẽ nghe thấy toàn bộ sự tồn tại cười – cây cối và đất đá và các vì sao với bạn.

Thiền sư đi ngủ ban đêm với tiếng cười. Ngày qua rồi, vở kịch khép lại rồi – với tiếng cười ông ấy nói, “Tạm biệt nhé, và nếu tôi còn sống sáng mai nữa tôi sẽ đón chào bạn lần nữa với tiếng cười.”

Thử nó đi! Bắt đầu và kết thúc ngày của bạn với tiếng cười, và bạn sẽ thấy, dần dần, ở giữa hai điều này ngày càng nhiều tiếng cười bắt đầu xảy ra. Và bạn càng trở nên cười nhiều hơn, bạn càng tôn giáo hơn.

Hàng triệu người đã quên mất cách cười. Ở một số nước các nhà tâm lí đang chuẩn bị tài liệu cho mọi người được dạy ở trường phổ thông, đại học, bệnh viện, về cách cười, bởi vì họ đã phát hiện ra điều tôi đã nói liên tục với bạn: tình yêu và tiếng cười đi đôi với nhau, và tiếng cười là một trong những phương thuốc lớn lao nhất. Đồng thời nó cũng là việc thiền lớn. Các nhà nghiên cứu đã làm việc rất sâu để tìm điều gì xảy ra khi mọi người cười. Luồng máu của họ thay đổi, các tế bào não của họ trở nên tích cực hơn, nhịp tim của họ trở nên nhịp điệu hơn. Cái gì đó giống như tiếng cười đã được các nhà khoa học tìm ra là cực kì quan trọng – nhưng họ cũng lại cực kì đần độn về nó. Họ nghĩ điều đó phải là việc huấn luyện; mọi học sinh phổ thông phải được huấn luyện cách cười.

Và nếu mọi người được huấn luyện cách cười, thì không tiếng cười nào sẽ tồn tại cả! Bây giờ họ đang nói rằng trong mọi bệnh viện nên có một cái buồng đặc biệt, buồng khôi hài nơi tất cả các bệnh nhân nên kể chuyện tiếu lâm và cười. Điều đó được tính toán rất kĩ: điều mà thuốc của họ không thể làm được, tiếng cười có thể làm được. Nhưng với tôi, nếu tiếng cười tới như việc huấn luyện thì nó có thể làm cái gì đó, nhưng nó không thể là việc biến đổi toàn bộ, chỗ mà trong một khoảnh khắc toàn thể bản thể bạn ngân lên, bao la ra, trẻ lại và không có hiệu quả phụ.

Mới hôm nay tôi đã đi tới biết rằng một phần ba bệnh tật trên thế giới là do bác sĩ tạo nên. Một cách không chủ ý – chỉ bởi vì thuốc của họ, cái cứ làm phát sinh hiệu quả phụ.Vào khoảnh khắc này chúng có thể hữu dụng, nhưng chúng có thể tạo ra cái gì đó trong hoá chất của bạn, trong hooc môn của bạn, trong sinh học của bạn. Và bạn có thể chẳng bao giờ liên hệ với chúng. Bạn đã uống thuốc aspirin chỉ để chữa đau đầu – nói cho đúng, chỉ cho vợ bạn! – nhưng aspirin đó sẽ có hiệu quả riêng của nó, và bạn là hiện tượng phức tạp.

Chính nhân loại đáng thương mới cần huấn luyện cười. Cái ngày đó sẽ rất xấu nếu chim hỏi, “Trước hết huấn luyện cho chúng tôi đã, thế rồi chúng tôi sẽ hót.” Và công sẽ nói, “Chúng tôi chẳng quan tâm tới mây. Trước hết dạy chúng tôi đi; thế rồi chúng tôi sẽ xoè cánh ra.” Nhưng công múa khi đám mây mưa đầu tiên bắt đầu tới; không có huấn luyện cho nó, không có trường huấn luyện cho công. Không huấn luyện nào cho chim cả, không huấn luyện nào cho hoa cả – tại sao con người lại phải được huấn luyện về mọi thứ? Tại sao người đó không được phép tự phát?

Có nỗi sợ nào đó trong tính tự phát, bởi vì hành vi tự phát là không thể dự đoán được. Bạn có thể cười ai đó và người đó có thể đơn giản nhìn vào bạn dường như bạn là kẻ đần độn. Không có nhu cầu cho người đó cười đáp lại – người đó là tự phát, người đó đang cảm thấy giống như nhìn bạn là kẻ đần độn. Chẳng có gì sai trong đó; đấy là vấn đề của người đó. Bạn cười – đấy là vấn đề của bạn. Tại sao làm lộn xộn lên? Để tránh né những tình huống như vậy, mọi người đã được huấn luyện về mọi thứ: cách bước đi, cách nói, nói gì, khi nào nói điều đó. Một cách tự nhiên, dần dần họ trở thành rất giả dối – chỉ là các diễn viên trong vở kịch, lặp lại điều đối thoại.

Tôi đã tới thăm một trường đại học thần học lớn nhất châu Á, nơi huấn luyện các nhà truyền giáo đi tới tất cả các vùng phương Đông nghèo khó để cải đạo họ thành Ki tô giáo. Ông hiệu trưởng là một người bạn, và ông ấy đưa tôi đi quanh khu trường. Trong một lớp, tôi không thể nào tin vào mắt mình được. Điều tôi thấy được thực hiện là ngớ ngẩn đến mức tôi gần như sững sờ. Thầy giáo đã dạy quãng sáu mươi sinh viên, những người đã sẵn sàng, gần như sẵn sàng ra đi làm việc truyền giáo. Ông ấy bảo họ, khi họ lặp lại phát biểu nào đó của Jesus, loại điệu bộ nào, loại diễn tả khuôn mặt nào phải dùng… khi nào là lúc đập bàn, và khi nào là lúc thì thào im lặng rằng Thượng đế là tình yêu. “Và khi các em mô tả cõi, đừng chỉ mô tả nó một cách nhàm chán. Để cho khuôn mặt các em rạng rỡ lên; để cho từng lời là dịu ngọt thuần khiết, toàn thơ ca.”

Vào lúc đó một sinh viên hỏi, “Và khi chúng tôi mô tả địa ngục, chúng tôi phải làm gì?”

Thầy nói, “Khi có liên quan tới địa ngục… cứ như các anh, thế là hoàn hảo đấy.”

Không có huấn luyện về địa ngục bởi vì bạn trông đã như là đang trong địa ngục rồi!

Tôi hỏi ông hiệu trưởng, “Ông không thấy điều vô nghĩa này sao? Những người này chẳng có cảm động gì, còn ông ấy lại đang áp đặt lên họ rằng khi người ta nói điều gì đó thì cần cách diễn đạt nào đó trên khuôn mặt, trong ánh mắt, trong bàn tay.”

Tôi chưa bao giờ theo bất kì khoá huấn luyện nào, nhưng khi cần thì tay biết điều phải làm. Lời biết khi nào dừng và khi nào để im lặng kế tục. Mắt chớp lên bởi chính chúng khi bạn đang mô tả kinh nghiệm của riêng mình. Thế thì không có nỗ lực…

Tất cả những điều cần thiết là bảo cho mọi người: Tự phát! Khi tiếng cười tới, đừng chặn nó lại. Trong thế giới này, mọi thứ đều trở thành giả, bởi vì bạn tin vào cái giả. Đơn giản thôi, chỉ là chính mình. Không cần phải hành động. Bất kì hành động nào tới một cách tự phát, để nó tới; tận hưởng tự phát của nó. Thế thì bạn sẽ thấy cái đẹp, định tâm, đơn giản. Cái gì đó đích thực – không giả, không rởm. Tất cả điều này đơn giản thế.

Ngày xưa một nông dân trong trang trại mình có một con gà trống, vốn là một trong những sinh vật lười biếng nhất đã từng sống tới giờ. Thay vì gáy như lúc phải gáy, khi mặt trời lên vào buổi sáng, nó đơn thuần đợi cho tới khi gà trống khác gáy đã – và thế rồi nó mới gật đầu đồng ý.

Nhưng nếu đấy là tự phát, nó có cái đẹp riêng. Tại sao phải bận tâm? – ai đó khác đang làm điều đó. Tôi hoàn toàn đồng ý với con gà trống đó; tôi chưa bao giờ làm bất kì cái gì trong đời mình cả. Nếu ai đó ngẫu nhiên làm nó…

Để mở hội mừng kỉ niệm đám cưới vàng, Saul và Sylvia Shulman quyết định lặp lại cùng những điều họ đã làm vào tuần trăng mật. Họ tới cùng khách sạn đó và đặt đúng cái phòng đó. Sylvia bôi cùng loại nước hoa và mặc cùng loại áo ngủ. Như ông ta đã làm vào đêm trăng mật, Saul vào buồng tắm và Sylvia nghe thấy ông ta cười – hệt như anh ta đã làm năm mươi năm trước đây. Cho nên khi ông ta quay lại Sylvia nói, “Anh yêu, điều đó thực là tuyệt – mọi thứ vẫn như cũ. Em có thể nhớ điều đó cứ như là nó mới hôm qua. Năm mươi năm trước anh cũng đi ra từ buồng tắm và cười theo cùng cách ấy. Vào lúc đó em không có đủ dũng cảm để hỏi anh, nhưng bây giờ, anh hãy nói cho em. Tại sao anh đã cười?”

“Thế này, nó cũng giống như thế này, em yêu,” Pail nói. “Năm mươi năm trước đó, khi anh đi đái, anh đái ướt cả trần nhà. Còn tối nay anh đái ướt cả chân!”

Đơn giản một cách hồn nhiên. Con người này phải đã là người rất tự phát. Người đó đã nói ra chân lí – chẳng có gì phải che giấu về nó cả. Nhưng phần lớn trong các bạn sẽ không dám nói ra chân lí. Chân lí rất đơn giản; nó không cần huấn luyện, không chuẩn bị, không bài tập. Bạn đơn giản là cái bạn đang là. Chỉ chấp nhận nó và bộc lộ nó cho thế giới.

Mục lục chính.